[D66] Bolkestein wil adempauze klimaatbeleid

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  14 januari 2018
Auteur: Frits Bolkestein
URL:    
https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/het-klimaatbeleid-is-toe-aan-een-adempauze~b1094433/


Het klimaatbeleid is toe aan een adempauze
------------------------------------------
Obsessieve angst voor een klimaatramp leidde tot het nalaten van de 
gebruikelijke kosten-batenanalyse.

Met de uitkomst van de klimaattafels is het klimaatdebat een nieuwe fase 
ingegaan. Tot voor kort leek er grote steun onder de bevolking te 
bestaan voor een forse reductie van de uitstoot van CO2, dat vrijkomt 
bij de verbranding van fossiele brandstoffen en dat verantwoordelijk 
wordt geacht voor een bedreigende opwarming van de aarde. Maar deze 
steun bestond voor een klimaatbeleid waarvan de kosten noch baten bekend 
waren. Nu is daarover meer duidelijkheid.

Hoewel de plannen van de klimaattafels nog moeten worden doorgerekend, 
zijn van verschillende kanten berekeningen van de kosten gemaakt. Die 
varieren van enkele honderden tot duizend miljard euro voor de komende 
jaren. Deze cijfers hebben onder de bevolking een schokeffect teweeg 
gebracht. Immers, in de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen 
stond niets dat kon doen vermoeden dat Nederland dusdanig grondig op de 
schop zou moeten een verbouwing die wel met Mao's 'Grote Sprong 
Voorwaarts' is vergeleken. En we weten hoe het daarmee is afgelopen.

Een van de tradities in het Nederlands buitenlands beleid is de wens om 
als voorbeeld of als gidsland te fungeren. Maar wat als andere landen de 
gids niet willen volgen, zoals thans het geval is met het klimaatbeleid?

De plannen van de klimaattafels zijn vooral voor de laagste 
inkomensgroepen een schok. Immers, energie is een basisbehoefte. Als die 
duurder wordt, treft dat de lagere inkomensgroepen onevenredig meer dan 
degenen die het breder hebben. Het netto resultaat werkt dus 
denivellerend. Als liberaal hecht ik misschien wat minder aan 
inkomensnivellering dan meer links georienteerde medeburgers. Maar 
gezien de omvang daarvan en het feit dat het hier om een basisbehoefte 
gaat, ben ik daar in dit geval op tegen! Het blijft mij verbazen dat de 
voormannen en -vrouwen van links dit asociale bijeffect van het 
klimaatbeleid hebben verzwegen.

De klimaatdiscussie valt grofweg uiteen in een discussie over de 
wetenschappelijke grondslag en een discussie over het beleid. Wat dit 
laatste betreft gaat het onder meer over de beschikbare alternatieve 
energieopties, de vraag in hoeverre zij de huidige energiemix kunnen 
vervangen, de kosten van de verschillende opties, en wie de rekening 
uiteindelijk zal moeten betalen. Maar uiteindelijk gaat het natuurlijk 
over het klimaateffect van de astronomische bedragen die daarvoor zullen 
moeten worden neergeteld.

Uit de analyse door onafhankelijke deskundigen van de mogelijke 
alternatieve energieopties valt op dat we het met zonne- en windenergie 
niet zullen redden. Ze zijn duur en vergen een (fossiele) backup ter 
compensatie voor als de zon niet schijnt en het niet waait. Ook biomassa 
valt af, vanwege de hoge CO2-uitstoot bij verbranding en hogere kosten 
dan kolen, om nog maar te zwijgen van het verlies aan bos.

Bovendien zijn het bronnen die uitsluitend elektriciteit leveren, die 
slechts hooguit 20 procent van de totale energiebehoefte dekt. Andere 
opties, zoals geothermische energie, waterstof, enzovoort zijn nog 
slechts beloften, terwijl waterkracht wegens ons vlakke land niet in 
aanmerking komt. Wat windenergie betreft worden bovendien de aantasting 
van het landschap en de natuur, gezondheidsproblemen bij omwonenden 
vanwege laagfrequent geluid, waardedaling van nabij gelegen woonhuizen 
en dergelijke genegeerd.

Een realistische optie, kernenergie, is tot dusver buiten beeld 
gebleven. Moderne kernenergie is veilig. Is die duur? Tot op heden 
behoorlijk, althans waar het nieuwe reactoren betreft deels vanwege 
extreme veiligheidseisen, deels ook omdat kennis en kunde verloren zijn 
gegaan die nodig is voor de bouw van kernreactoren. Maar met de bouw van 
nieuwe reactoren wordt deze achterstand weer snel ingelopen, waardoor de 
kosten in de nabije toekomst sterk kunnen worden verlaagd.

Hoe het ook zij, de officiele doelstelling van 49 procent CO2 
uitstootreductie in 2030 is helder, maar de weg daar naartoe allerminst.

Er is ook begrijpelijke kritiek op de verdeling van de lasten tussen de 
burgers enerzijds en de industrie anderzijds. Het zijn voornamelijk de 
burgers die worden belast, terwijl de industrie relatief uit de wind 
wordt gehouden. Maar deze discussie gaat eraan voorbij dat, indien de 
industrie hogere lasten zou moeten opbrengen, deze in de vorm van hogere 
prijzen toch uiteindelijk bij de samenleving de burger zouden 
terechtkomen.

In de tijd dat ik nog actief in de Nederlandse politiek was, gold het 
als goede gewoonte dat van elke voorgenomen beleidsmaatregel van tevoren 
kosten en baten werden geevalueerd. Geobsedeerd door de angst voor de 
vermeende nakende klimaatcatastrofe, is dat voor het huidige 
klimaatbeleid achterwege gebleven. Thans worden we met de neus op de 
gevolgen van deze omissie gedrukt.

Cruciaal is de vraag waar we het allemaal voor doen. Verschillende 
onafhankelijke deskundigen hebben berekend dat het hypothetische want op 
basis van klimaatmodellen, die tot dusver onbetrouwbaar zijn gebleken 
afkoelingseffect van de Nederlandse klimaatinspanning op mondiale schaal 
aan het eind van deze eeuw zo klein zou zijn dat het niet meetbaar is. 
Zowel de Volkskrant als de NRC hebben deze stelling aan een factcheck 
onderworpen en kwamen tot de conclusie dat zij juist is. (Zie hier de 
details van deze factcheck.)

Over deze zaken bestaat onvoldoende duidelijkheid. Wel duidelijk is dat 
het beleid, zoals dat door de klimaattafels in de steigers is gezet, tot 
grote offers, onrust en verdeeldheid leidt. In dit licht lijkt het 
verstandig een adempauze in te lassen in het klimaatbeleid, zodat we met 
nieuwe wetenschappelijke inzichten en de kosten-batenanalyse van de 
voorgestelde maatregelen tot een hernieuwde rationele evaluatie kunnen 
komen van wat ons te doen staat.

--------
(c) 2019 Persgroep