[D66] Bullshit jobs

[A.O.]

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/31/zowel-links-als-rechts-denkt-hoe-meer-banen-hoe-beter-a1604983

‘Zowel links als rechts denkt: hoe meer banen hoe beter’

    By Tim De Gier, www.nrc.nl
    View Original

€ 23,99

Over twee weken verschijnt de vertaling bij Business Contact.

In mei verscheen zijn nieuwe boek: Bullshit Jobs. A theory, een
uitgewerkte versie van zijn spraakmakende essay On the Phenomenon of
Bullshit Jobs. A Work Rant (2013). Volgens Graeber hebben grote groepen
in de samenleving werk waarvan ze zelf het nut niet inzien. Ook in
Nederland, waar vier op de tien werknemers hun baan zinloos noemen, zo
blijkt uit een voetnoot. We zijn werk gaan zien als doel op zichzelf, in
plaats van een methode om iets gedaan te krijgen. „En daar heeft de hele
samenleving zich naar georganiseerd”, vertelt hij, wanneer we in zijn
opgeruimde kantoor zitten, waar alles verkleurd is door de zon en veel
stof dwarrelt.

„Ik heb het niet gewoon over een shit job, zoals een grafdelver of een
schoonmaker van dit kantoor. Zij worden slecht betaald en slecht
behandeld, maar ze weten dat wat ze doen belangrijk is. Dat is een
essentieel onderdeel van wat werken zou moeten zijn: weten dat de wereld
er slechter aan toe zou zijn als jij je werk niet zou doen. Een bullshit
job is een baan waarvoor je goed betaald wordt, en waarvoor je met
respect behandeld wordt, maar die ook aan je knaagt, omdat je eigenlijk
vindt dat je baan niet zou moeten bestaan.”

Waarom neemt een werkgever iemand aan om een ‘bullshit job’ uit te voeren?

„Tsja.. Dat is de grote vraag, hè? Want een bullshit job is precies wat
niet hoort te bestaan in een kapitalistische staat. De standaardgrap is
natuurlijk dat in het communisme gewerkt werd om het werken. In het
kapitalisme blijkt het net zo erg, zo niet erger. Het enige waar links
en rechts het altijd over eens zijn, is hoe meer banen hoe beter. Het
maakt niet uit wat die banen voorstellen. Dus de druk om banen te
scheppen komt uit de politiek. Bovendien staat het hebben van veel
werknemers voor grote bedrijven gelijk aan prestige.”

Toch zijn er aan de lopende band bezuinigingen. Je had in de media
moeten werken de afgelopen tien jaar! Er kunnen altijd meer mensen weg.

„Werkgevers zijn er trots op als ze lean en mean zijn. Het probleem is
dat wanneer de bijl valt, het altijd de zinnige functies zijn die worden
aangepakt. Bij de post zijn dat eerst de mensen die daadwerkelijk de
post bezorgen. De personeelsadviseur met een onduidelijke functie mag
altijd blijven zitten. Vaak gaat het in reorganisaties niet om
efficiëntie, maar om politieke macht. Het lijkt in die zin op belasting.
De last komt altijd terecht bij de mensen die het minst weerbaar zijn.”

Denkt u dat vrijemarktprincipes, in theorie, het bestaan van ‘bullshit
jobs’ moeten voorkomen?

„Er is een principe dat ik de ijzeren wet van het liberalisme noem. Elke
hervorming die de bureaucratie zou moeten verminderen door de vrije
markt erop los te laten, zorgt voor meer regulering, bureaucraten en
papierwerk. Mijn favoriete statistiek gaat over de tien jaar ná de val
van de Soviet-Unie. Dat was de tijd van abrupte liberalisering. Het
percentage mensen in dienst van de overheid nam in die periode toe met
25 procent.”

Gelukkig hebben we straks robots die onze ‘bullshit jobs’ overnemen.

„Dat denken we al honderd jaar. Keynes had het over technische
werkloosheid. Hij voorspelde dat we werkweken zouden krijgen van
vijftien uur. Het is niet gebeurd. Ik voorspel je dat technologische
vooruitgang nooit zal zorgen voor minder werk. We zorgen wel weer voor
nieuwe zinloze banen. Er is op dit gebied een verschil tussen
fabrieksarbeiders en wat ik noem de zorgende klasse (caring labour).
Daartoe reken ik naast de ziekenzorg bijvoorbeeld het onderwijs. Terwijl
fabrieken dankzij de introductie van nieuwe technologie goedkoper gaan
werken, wordt zorgende arbeid juist duurder. Dat komt doordat je
onderwijs en zorg niet kunt kwantificeren. En toch willen we dat. Dus we
dwingen leraren en verplegers om al hun werkzaamheden op formulieren in
te vullen. De introductie van technologie en digitalisering zorgt daar
voor meer werk dan ooit. Iedereen klaagt over dat papierwerk.”

Is de ‘bullshit job’ niet zo’n onderwerp waar nooit iets aan gaat
veranderen, want waar moet je beginnen?

„We zitten in een vicieuze cirkel. In Groot-Brittannië is de grap: we
beginnen een comité om uit te zoeken waarom we zoveel comités hebben. Er
zijn twee manieren om hier uit te breken. De eerste ligt voor de hand:
minder uren werken. Maar dat is vooral technisch heel lastig, want
mensen blijven met elkaar concurreren. Een betere oplossing, waar ik al
jaren voor pleit, is het universeel basisinkomen.”

Wat is de stap van een universeel basisinkomen naar minder ‘bullshit jobs’?

„Haal met het basisinkomen de grootste druk weg om geld te verdienen en
het wordt veel aantrekkelijker om betekenisvol werk te doen. Het is een
eerste stap om werk en beloning los van elkaar te zien. Uiteindelijk wil
iedereen betekenisvol werk doen. Van een basisinkomen gaan mensen niet
stoppen met werken. In de gevangenis willen de gedetineerden veel liever
toiletten schoonmaken of de was doen dan de hele dag niks doen. Het is
een straf om niet meer te mogen werken.”

Een mooi begrip uit uw boek vond ik ‘moral envy’, morele afgunst. Dat
had ik nog niet eerder gehoord.

„Ik ook niet! Het verbaast me dat dit niet een groter onderwerp is.
Morele afgunst richt zich op mensen die overduidelijk goed proberen te
doen. Ik had een vriend, een activist die zijn leven lang armoede
bestreed. Andere activisten namen hem kwalijk dat hij voor zijn ex-vrouw
en zijn kind een appartement betaalde. Hoezo gaf hij dat geld niet aan
de armen? Terwijl hij al bijna al zijn geld weggaf. Wanneer je goed
doet, moet je aan een absurd hoge standaard voldoen. Je moet perfect
zijn. Dit is zo’n cynische tijd.”

Wat heeft dat met ‘bullshit jobs’ te maken?

„Het zorgt ervoor dat iemand met een betekenisvolle baan, lesgeven
bijvoorbeeld, niet mag vragen om geld en status. Betekenisvol werk wordt
namelijk niet als echt werk gezien. Voor iemand uit een Amerikaans
arbeidersmilieu zijn er twee opties: of je kan een zinnige baan doen, of
je neemt een bullshit job waar je wel goede compensatie voor krijgt.
Moreel prestigieuze banen die goed verdienen zijn uitsluitend bereikbaar
voor de culturele elite. Het onderwijs is de grote ongelijkmaker. Om toe
te treden tot de culturele elite moet je naar een dure universiteit. En
dat kunnen alleen telgen van elite-families betalen. Rijk worden is
moeilijk, maar kan nog wel. Rijk worden met een zinvolle baan kun je
vergeten.”

In het laatste hoofdstuk schrijft u: de eerste keer dat er actie werd
ondernomen tegen deze zaken was Occupy.

„In zekere zin was Occupy de opstand van die zorgende klasse. Het
protest is sindsdien niet opgehouden. In Amerika staken de leraren
voortdurend. Ik was vorige week in Frankrijk, waar toen verplegers
staakten.”

Maar je moet toch meer hebben dan afzonderlijke beroepsgroepen die meer
geld voor zichzelf eisen?

„Dat is waar, maar je ziet dat in die groepen de grote onvrede zit.
Occupy was een beweging van leraren, studenten en andere groepen uit de
zorgende klasse. Waarom hun boodschap nog niet is doorgedrongen tot de
politiek is een lang verhaal, maar laat ik er één ding over zeggen: een
belangrijke reden waarom rechts zoveel succesvoller is dan links in
Amerika, is omdat rechts begrijpt dat ze hun radicalen moeten koesteren
om zelf redelijk te lijken.”

Hoe reageerde links op Occupy?

„In het begin had de beweging de steun van de Democratische partij. Ze
wilden dat Occupy aan tafel zou aanschuiven. Maar het punt van Occupy is
juist dat de politiek zelf corrupt is. Niemand wilde aanschuiven. En
toen was het gedaan met de steun. Ergens werd een ruit ingegooid, in
Berkeley geloof ik. Let wel, er waren meer dan tweeduizend Occupykampen
in Amerika, allemaal vreedzaam. En die gebroken ruit werd aangegrepen om
de politie in te zetten. Van de ene op de andere dag waren de liberale
politici en tv-ploegen verdwenen. In New York sneuvelde ook een ruit.
Eén ruit. Weet je waardoor? Omdat de politie een activist met zijn hoofd
door het glas ramde. De video staat op YouTube, maar was niet in de
media te vinden. Het gesneuvelde glas in Berkeley wel.”

Stemt het u niet ook optimistisch dat er zoveel georganiseerde
tegenactie is?

„Oh, ja zeker. Het heeft ook allemaal met elkaar te maken: de Arabische
lente, protesten in Athene, Spanje. Filosoof Thomas Kuhn schreef dat een
wereldrevolutie een paradigmaverandering is. Wat het ene moment als
acceptabel wordt ervaren, is dat het volgende moment niet meer. Maar dat
heeft tijd nodig. De studenten in 1968 wisten pas jaren later wat hun
protesten precies hadden veroorzaakt. Het bleek een kantelpunt. 1848 was
zo’n jaar, 1917, 1968. En 2011 zal ook zo’n jaar blijken te zijn.”



On 01-07-18 15:57, A.O. wrote:
> https://en.wikipedia.org/wiki/Bullshit_Jobs
> 
> Enkele quotes uit 'Bullshit Jobs' van David Graeber:
> 
> • Huge swathes of people spend their days performing tasks they secretly
> believe do not really need to be performed.
> • It’s as if someone were out there making up pointless jobs for the
> sake of keeping us all working.
> • The moral and spiritual damage that comes from this situation is
> profound. It is a scar across our collective soul. Yet virtually no one
> talks about it.
> • How can one even begin to speak of dignity in labor when one secretly
> feels one’s job should not exist?
> 
> 
> Summary
> 
> In Bullshit Jobs, American anthropologist David Graeber posits that the
> productivity benefits of automation have not led to a 15-hour workweek,
> as predicted by economist John Maynard Keynes in 1930, because of
> "bullshit jobs": workers who pretend that their role isn't as pointless
> or harmful as they know it to be. Graeber contends that more than half
> of societal work is pointless, both large parts of some jobs and, as he
> describes, five types of entirely pointless jobs:
> 
> flunkies, who serve to make others feel important, e.g., receptionists,
> administrative assistants, door attendants
> goons, who act aggressively on behalf of their employers, e.g.,
> lobbyists, corporate lawyers, telemarketers, public relations
> duct tapers, who fix problems that shouldn't exist, e.g., programmers
> repairing shoddy code
> box tickers, e.g., performance managers, in-house magazine journalists,
> leisure coordinators
> taskmasters, e.g., middle management, leadership professionals[1]
> 
> Graeber argues that these jobs are largely in the private sector despite
> the idea that market competition would root out such inefficiencies. In
> companies, he credits "managerial feudalism" as employers need
> underlings to feel important. In society, he credits the
> Puritan-capitalist work ethic for making the labor of capitalism into
> religious duty: that workers did not reap advances in productivity as a
> reduced workday because, as a societal norm, they believe that work
> determines their self-worth, even as they find that work pointless.
> Graeber describes this cycle as "profound psychological violence".[1]
> 
> Graeber holds that work as a source of virtue is a recent idea, that
> work was disdained by the aristocracy in classical times, but inverted
> as virtuous through radical philosophers like John Locke. The Puritan
> idea of virtue through suffering justified the toil of the working
> classes as noble.[1]
> 
> As a potential solution, Graeber suggests universal basic income, a
> livable benefit paid to all without qualification, which would let
> people work at their leisure.[1]
> 
> 
> _______________________________________________
> D66 mailing list
> D66 at tuxtown.net
> http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66
>