[D66] Moslims bij D66

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Trouw
Datum:  22 februari 2018
Auteur: Marije van Beek
URL:    
https://www.trouw.nl/democratie/deze-moslims-voelen-zich-prima-thuis-bij-het-progressieve-d66~abbf4479/


Deze moslims voelen zich prima thuis bij het progressieve D66
-------------------------------------------------------------
In de grote steden staan heel wat D66'ers van islamitische huize op de 
kandidatenlijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe rijmen ze de 
progressieve idealen met hun religieuze overtuigingen?

Een zomerse 'vrijmibo' was het eerste D66-evenement waar de 23-jarige 
mbo'er Mohammed Saiah heenging. 'Ik appte de jongen van wie ik de 
uitnodiging had gekregen: 'Wat is dat?' Ik had geen idee. Hij legde het 
uit: vrijdag-middag-borrel.' Eenmaal aangekomen bij de kroeg in de 
binnenstad zag Mohammed vanaf de fiets een regenboogvlag wapperen aan de 
gevel. 'Ik dacht: Wat? Een homokroeg? Maar mensen zaten buiten en iemand 
riep me al: 'Hee Mo!' Ik kon niet meer terug.' Nu, een half jaar later, 
is Mohammed derdejaars mbo marketing en communicatie, en staat hij op de 
lijst voor D66 in de gemeenteraadsverkiezingen in Utrecht. Zijn ouders 
komen uit Marokko, hij is in Nederland geboren en getogen.

Sinds een paar jaar woont hij op zichzelf in de Utrechtse wijk 
Overvecht. Bij een glas cola, in de pauze van zijn stage bij een escape 
room in de binnenstad, vertelt hij over het lidmaatschap van D66. 
Achteraf is hij blij dat hij niet rechtsomkeert is gegaan bij de 
homokroeg, zegt Mohammed. 'Ik wist me er eerst geen houding te geven, en 
voelde me heel raar. Ja, hallo, ik ben als moslim al niet gewend om in 
een groep te zitten waar de meerderheid alcohol drinkt. Maar het bleek 
gewoon een normale bar. En het was best leuk.'


Vier grote steden

Mohammed staat op nummer tien: een verkiesbare plaats. Momenteel telt de 
Utrechtse D66-fractie dertien gemeenteraadsleden. En hij is niet de 
enige kandidaat van islamitische komaf op de lijst bij D66: in de vier 
grote steden telt D66 van de landelijke progressieve partijen de meeste 
kandidaten (zeven) met een islamitische achtergrond op verkiesbare 
plaatsen. Meer dan de PvdA (zes), meer dan de SP en meer dan GroenLinks.

In het verleden ijverden juist D66-politici voor de legalisering van 
abortus, euthanasie en het homohuwelijk, waarmee ze tegen de heilige 
huisjes schopten van conservatief-gelovig Nederland. Ruim een halve eeuw 
later voegen de kinderen van migranten uit onder meer Turkije en Marokko 
- voor een groot deel traditioneel religieuze gezinnen - zich schijnbaar 
moeiteloos bij de partij. Hoe rijmen de kandidaten die thema's met hun 
islamitische achtergrond?


Homoseksualiteit is (geen) zonde

Een van de meest herkenbare moslims tussen de kandidaten is het 
Amsterdamse D66-gemeenteraadslid Yassmine El Ksaihi, die een hoofddoek 
draagt. Ze zou voor dit artikel een interview geven over haar religieuze 
en politieke overtuigingen. Tot de lokale Amsterdamse zender AT5 begin 
deze maand een interview met NRC Handelsblad uit 2010 boven water 
haalde. Daarin zei El Ksaihi, toen nog voorzitter van de Poldermoskee: 
'Homoseksualiteit is een zonde in de islam'.

Toen er kritiek op die uitspraak kwam, gaf El Ksaihi een verklaring op 
de website van de lokale afdeling van D66. Ze liet weten dat de lokale 
fractie al op de hoogte was geweest van het NRC-interview. En dat ze 
haar standpunt nu anders zou formuleren. 'Iedereen mag verliefd worden 
op wie hij wil', schrijft El Ksaihi. Op Twitter voegde ze er nog aan toe 
dat ze homoseksualiteit 'geen zonde vindt, toen al niet en nog steeds 
niet'.


Het Amsterdamse D66-raadslid El Ksaihi wil niet ingaan op de kwestie of 
ho­mo­sek­su­a­li­teit zondig is

We komen niet te weten hoe het raadslid hierover denkt, of ze misschien 
van mening is veranderd. Want plots belt een woordvoerder van de 
hoofdstedelijke D66-afdeling: na overleg is besloten dat ze geen vragen 
meer beantwoordt over deze kwestie. Hij acht dat zelf ook het beste. 
'Het is niet opportuun', zegt hij, 'vanwege de bak stront die ze 
afgelopen weken over zich heen kreeg op sociale media.'


Anti-islambeweging

De aantrekkingskracht van D66 onder moslims heeft te maken met hun 
zorgen om de anti-islambeweging. 'Pechtold was de eerste die zich ferm 
tegen Wilders uitsprak', zegt Birgul Ozmen, al vier jaar raadslid in Den 
Haag en nummer zeven op de lijst. Volgens Said Kasmi, lijsttrekker in 
Rotterdam, was Pechtold daarin lang de enige. 'Het voelde alsof hij het 
voor mij opnam en, belangrijker: voor mijn ouders.'


Je kunt een land niet besturen door dingen uit de Bijbel of uit de Koran 
als wet te gebruiken

Ja, hij is trots op zijn geloof, zegt Mohammed Saiah, maar de scheiding 
van kerk en staat is hem ook veel waard. 'Ik heb er daarom moeite mee om 
te zien dat de SGP en ChristenUnie meedoen aan een anti-abortusmars. Je 
kunt een land niet besturen door dingen uit de Bijbel of uit de Koran 
als wet te gebruiken. Dat is niet te doen. In mijn wijk Overvecht heb je 
170 nationaliteiten, en iedereen heeft zijn eigen religie, en stroming 
daarbinnen. Binnen de islam heb je al zoveel verschillende stromingen, 
en wat is dan goed of fout?' Rond de tijd dat Mohammed zich bij D66 
voegde, sloten twee van zijn vrienden van het speelpleintje uit de buurt 
zich aan bij IS. 'Ze hadden een briefje achtergelaten voor hun ouders, 
dat er een studiedag was op het hbo, maar ze waren op weg naar Syrie.' 
De een kwam om het leven, de ander keerde terug, vertelt hij. 'Ik weet 
wie ze geronseld heeft: zo'n man met een baard die bij dat pleintje hing 
en steeds maar zei dat we moesten gaan bidden. Nee, op mij maakte hij 
daarmee geen indruk.' Met een grijns: 'Die riedel kende ik wel.'

Zo ongewoon als Mohammeds keuze voor D66 was, zo gewoon was die voor 
andere kandidaten. 'De combinatie van mijn geloof en mijn politieke 
voorkeur is helemaal geen ding', zegt Birgul Ozmen (34) nummer zeven op 
de lijst in Den Haag. Tijdens haar studie taal-en-cultuurstudies aan de 
Universiteit van Utrecht specialiseerde ze zich in het thema islam in de 
moderne wereld. Ze liep stage bij Instituut Clingendael, en begon 
vervolgens aan haar carriere als rijksambtenaar. 'Mijn geloof ervaar ik 
meer als verbondenheid met mijn familie. En mijn Koerdische identiteit 
komt op de eerste plaats, niet mijn islamitische identiteit. Ik ben 
superliberaal. Ik ben voor vrije seks, heb homovrienden en lesbische 
collega's, nee, voor mij is dat geen probleem. Alcohol drinken ook niet. 
En abortus en euthanasie, dat is ook geen discussie.'

Het is lunchtijd: Ozmen bestelt een salade, en praat dan uptempo door. 
'Je moet doen wat je wilt en je niet laten beperken door de dogma's van 
een geloof. Een ander moet zich niet bemoeien met jouw persoonlijke 
keuzes, en de overheid al helemaal niet.'

Ze groeide op in een Betuws dorp waar maar een paar Turkse families 
woonden. 'Ik heb ook veel alevitische vriendinnen. Mijn moeder zei eens 
dat ik vanwege mijn interesse voor andere geloven en culturen misschien 
zoveel belang hecht aan persoonlijke vrijheden en me verzet tegen 
discriminatie. Koerden worden in Turkije al snel in een hokje geplaatst 
en alevieten worden ook anders bejegend.'

Dat er bij D66 heel wat kandidaten te vinden zijn met een zelfde 
achtergrond als zij, vindt Ozmen niet zo verwonderlijk. 'Er zijn zoveel 
mensen van islamitische komaf die weinig met hun geloof doen. Maar die 
hoor je niet in de krant of op tv. Voor de media zijn alleen de extreme 
moslims sexy.'


Laagmenselijk trekje

Een kandidaat die er niet meer zoveel aan doet is Said Kasmi (42), 
lijsttrekker voor D66 in Rotterdam en nu bijna drie jaar Statenlid in de 
provincie Zuid-Holland. In een restaurant bij hem om de hoek, in het 
centrum van Rotterdam, vraagt hij zich af of hij zichzelf nog moslim zou 
noemen. 'Ik zou zeggen van wel, voor mij is geloven: leven vanuit het 
besef dat je er bent om elkaar te helpen. Maar ik praktiseer de regels 
van de islam niet. Het kan gewoon niet dat degene die ons geschapen zou 
hebben met onze plus-en-minpunten zo'n laagmenselijk trekje vertoont als 
de wens om ons te oordelen en te straffen.' Hij vond in D66 een partij 
die naar gelijke rechten streeft. 'Dat maakt het voor mij mogelijk om te 
geloven wat ik wil; de godsdienstvrijheid is er ook voor mensen die niet 
geloven.'

Onderwijs was ook een thema dat Kasmi naar de partij trok: 'Mijn ouders 
waren analfabeet, ik kon naar de universiteit. De beste manier om mensen 
op eigen benen te laten staan is goede scholing. En je gaat er kritisch 
van in het leven staan, wat helpt om ongelijkheid aan te pakken.'


Abortus en euthanasie

Ook Fonda Sahla (38), die in Den Haag op plaats vijf staat voor D66, 
kwam via het onderwijs bij deze partij uit. Ze leerde als ouder in de 
medezeggenschapsraad van een basisschool en oprichter van een 
weekendschool de D66-wethouder kennen. Over abortus en euthanasie zegt 
ze: 'Ik zou het zelf nooit doen. Maar als je zwanger bent geraakt zonder 
dat je dat wilde, dan moet je terecht kunnen bij een kliniek. Zoals je 
bij euthanasie ook beter begeleid kunt worden door een arts, dan dat je 
van een flat springt en je familie of voorbijgangers shockeert.' Ze 
staat ook achter het homohuwelijk, zegt Sahla. 'We leven in Nederland. 
Het kan hier en ik zie iedereen als gelijk.' Maar of ze gelooft dat het 
islamitisch gezien toegestaan is dat twee mensen van hetzelfde geslacht 
een relatie hebben, wil ze niet zeggen. 'Ik ga daar niet over. Iedereen 
moet doen wat hij moet doen. Wie ben ik om te oordelen?'

Het is dus ook weer niet zo dat homoseksualiteit voor God 'geen 
probleem' is? 'Nee', zegt Sahla. 'Als je ervoor kiest om volgens de 
regels van de islam te leven, dan oordeelt alleen God over je.'


'Boeit me geen ene flikker'

Vergeleken met de andere kandidaten klinken de woorden van Fonda Sahla 
over homoseksualiteit het vaagst. Mohammed Saiah gaat binnenkort naar 
een huwelijk van een vriendin. 'Zij gaat trouwen met de vrouw waar ze 
van droomt. Gewoon fantastisch, dat dat kan.' En: 'Het boeit me geen ene 
flikker wat iemand is.'

Volgens Birgul Ozmen is er voor een afwijzende, strikte opvatting over 
homoseksualiteit 'geen plek binnen onze partij'. Said Kasmi denkt er ook 
zo over. 'Dit is wel een D66-ding: als je dat niet eerbiedigt, wordt het 
heel lastig. En als het homohuwelijk je niet bevalt, is dit ook niet het 
juiste land voor jou.'

Rond zijn twintigste ging Mohammed Saiah voor het eerst nadenken over 
lhbt-kwesties. Op straat kreeg hij het mee als iets negatiefs: 'homo' 
gold er als scheldwoord. 'Voor een emancipatieproject ging ik op reis 
naar Zweden. Bij de voorstelronde bleek een jongen gay en een ander 
transgender. Ik schrok en dacht: Volgens mij hoor ik hier helemaal niet 
bij. Ik probeerde het hen uit te leggen: 'Ik ben niet zoals jullie, ik 
ben normaal'.'

Hij kan het ongemak nog voelen, zegt hij. 'Bij hen kwam het binnen als 
een klap. Ik heb mezelf echt totaal voor lul gezet. Daar zit je dan met 
je religie, tegenover jonge mensen die voor een moeilijke keuze hebben 
gestaan. Hoe haal je het dan in je hoofd om te zeggen: 'Dat is een 
zonde'? Onmogelijk. Ik heb het er toen bij mezelf ingestampt: dit is 
normaal, dit is normaal. Plots begreep ik het. Dat is waarom we een 
gekleurd zebrapad hebben in de stad, en verkeerslichten met een plaatje 
van een homostel.'

--------
(c) 2018 Persgroep