[D66] Laagste inkomens draaien op voor Klimaatakkoord

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  5 februari 2018
Auteur: Gerard Reijn
URL:    
https://www.volkskrant.nl/buitenland/rapport-laagste-inkomens-betalen-het-meest-aan-klimaatbeleid-rutte-iii-versterkt-die-ongelijkheid~a4566780/


Rapport: laagste inkomens betalen het meest aan klimaatbeleid,
Rutte III versterkt die ongelijkheid
--------------------------------------------------------------

De laagste inkomens betaalden al relatief het meest aan het 
klimaatbeleid, maar het beleid van het kabinet-Rutte III versterkt die 
ongelijkheid nog. Dit staat in een rapport dat Milieudefensie heeft 
laten opstellen door onderzoeksbureau CE Delft en dat maandag wordt 
gepubliceerd. De laagste inkomens krijgen de hardste klappen, 
concludeert het bureau, het bedrijfsleven krijgt nauwelijks 
lastenverzwaringen. De laagste inkomens (een bruto inkomen tot 23 
duizend euro) zouden in 2021 van hun besteedbaar inkomen 2,1 procent 
kwijt zijn aan heffingen voor klimaatdoeleinden. Vanwege het beleid van 
Rutte III verdubbelt dat percentage tot 4,2.


Geen grote klappen bij hoge inkomens

Ook de hoogste inkomens (bruto inkomen vanaf 89 duizend euro) krijgen 
hogere klimaatlasten, maar bij hen gaat het niet om financiele klappen, 
eerder om tikjes. Zonder de beleidsveranderingen zouden zij 0,8 procent 
van hun inkomen in 2021 kwijt zijn aan klimaatheffingen. Door de plannen 
van Rutte III komt dat uit op 1,2 procent. Herman Vollebergh, 
energie-expert bij het Planbureau voor de Leefomgeving, onderschrijft de 
conclusie dat Rutte III denivellerend werkt. 'Althans voor de korte 
termijn. Of dat op langere termijn ook zo is, is koffiedik kijken', zegt 
hij. Er komen kosten bij, maar er verdwijnen ook weer kosten. Het effect 
op het inkomensplaatje is volgens hem niet te voorspellen.


Wie gaat de rekening betalen?

De vraag wie de rekening gaat betalen lijkt een van de grote kwesties te 
worden in het nieuwe Klimaat- en Energieakkoord. Gesprekken daarover 
tussen regering, sociale partners en milieugroepen beginnen naar 
verwachting eind deze maand. Bij het oude Energieakkoord, dat in 2013 
het begin markeerde van de vergroening van de Nederlandse economie, 
speelde lastenverdeling geen rol. Verscheidene partijen die aan de 
besprekingen zullen deelnemen zeggen nu al duidelijk dat lastenverdeling 
voor hen een belangrijk punt is. 'Het wordt voor ons een breekpunt', 
zegt Donald Pols van Milieudefensie, de opdrachtgever van het rapport 
van CE Delft. Greenpeace zegt er 'een groot issue' van te zullen maken. 
En Kitty Jong van de FNV zegt: 'Het vorige akkoord ging over petajoules 
en kilowatturen. In het nieuwe akkoord worden voor ons de arbeidsmarkt 
en de lastenverdeling heel belangrijk.'


'Het wordt erger'

Een jaar geleden al kwam CE Delft met een studie naar de lastenverdeling 
in 2050, ook toen in opdracht van Milieudefensie. Het bureau waarschuwde 
er toen voor dat de laagste inkomensgroep in 2050 17,1 procent van haar 
inkomen kwijt zou zijn aan klimaatlasten. Voor de hoogste inkomens was 
dat 5,7 procent. 'We wilden met deze nieuwe studie vaststellen of het 
kabinet de scheefheid in de verdeling van de lasten vermindert of juist 
verergert', zegt Donald Pols van Milieudefensie. Het antwoord is hem 
duidelijk: 'Het wordt erger.' CE Delft bekeek ook of het bedrijfsleven 
zijn aandeel in de kosten gaat dragen. Nauwelijks, blijkt uit het 
rapport. De grootste klimaatvervuilers zijn de zware industrie en de 
stroomproducenten, en die betalen maar heel weinig energiebelasting of 
ODE (opslag duurzame energie). Huishoudens betalen veruit het grootste 
deel. Stroomproducenten moeten wel meer betalen voor hun CO2-rechten.

De kosten voor huishoudens stijgen door Rutte III flink, die voor het 
bedrijfsleven weinig of niet. Voor de grootste klimaatvervuilers, de 
zware industrie, is nauwelijks lastenverzwaring voorzien in het 
regeerakkoord. Dat, zegt Donald Pols, moet onder het nieuwe 
Klimaatakkoord radicaal anders worden. 'Als de lasten alleen op de 
burgers worden verhaald, komen die in verzet en gaan op rare partijen 
stemmen.' Dat beschouwt hij als een bedreiging voor het klimaatbeleid. 
Volgens hem blijkt het verschil duidelijk bij de kosten voor het 
vermijden van de uitstoot van een ton CO2. Voor burgers is dat al gauw 
190 euro; voor grote bedrijven minder dan een tientje. 'Het 
bedrijfsleven moet substantieel meebetalen, anders komt er geen 
Klimaatakkoord.'


'De vervuiler betaalt'

Directeur Hans Grunfeld van de VEMW, de belangenorganisatie van de 
grootste energieverbruikers, denkt dat CE Delft veel te vroeg is met 
zijn studie. 'Hebben ze daar een glazen bol of zo? In het regeerakkoord 
staat dat er een nieuw Energie- en Klimaatakkoord moet komen. Pas daarin 
wordt afgesproken wat er moet gebeuren, maar de onderhandelingen moeten 
nog beginnen. In het regeerakkoord staan nauwelijks maatregelen, vooral 
doelen, en die gaan ver: een reductie van de uitstoot van CO2 met 49 
procent in 2030.'

Grunfeld vindt het uitgangspunt 'de vervuiler betaalt' maar moeilijk 
hanteerbaar. Wie vervuilt er: de ijzerproducent, de wasmachinefabrikant 
die het ijzer gebruikt of de consument die de wasmachine gebruikt? 'Als 
we in Nederland het bedrijfsleven belasten met hoge kosten voor 
CO2-uitstoot, gaat een deel van de productie gewoon naar andere landen, 
waar zeker zo veel CO2 wordt uitgestoten.'

--------
(c) 2018 Persgroep