[D66] Raad van State: Referendum over behoud referenda mag

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  11 oktober 2017
Auteur: Joost de Vries
URL:    
https://www.volkskrant.nl/binnenland/raad-van-state-een-referendum-over-referenda-dat-mag-gewoon~a4521275/
Opm:    https://www.meerdemocratie.nl/referendum


Raad van State: een referendum over referenda? Dat mag gewoon
-------------------------------------------------------------
Intrekkingswet is 'referendabel', stelt de Raad van State

Als het parlement het raadgevend referendum intrekt, kunnen burgers dit 
dwarsbomen met een referendum. Want ook een intrekkingswet is 
'referendabel', stelt de Raad van State, de hoogste juridisch adviseur 
van de regering.

Uit het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bleek dinsdag 
dat de nieuwe coalitie de Wet raadgevend referendum wil schrappen. Een 
oud-initiatiefnemer van de wet is een petitie begonnen om het referendum 
te redden. Thierry Baudet liet op Twitter weten dat zijn partij, Forum 
voor Democratie, 'alles zal doen om het referendum te behouden. 
Inclusief organiseren referendum over afschaffen referendum.' Baudet 
speelde bij het eerste raadgevend referendum  een grote rol.

Sinds juli 2015 kent Nederland de Wet raadgevend referendum. Dat geeft 
burgers gelegenheid om, nadat een wetsvoorstel in Tweede en Eerste Kamer 
is aangenomen, binnen een beperkte termijn 300.000 handtekeningen in te 
zamelen en daarmee een raadgevend referendum af te dwingen. Het volk mag 
zeggen of het voor of tegen de wet is, de regering besluit vervolgens 
wat ze met dat advies doet. Het politieke ongemak zit in het instrument 
ingebakken: zo'n referendum gaat altijd over een plan dat al 
parlementaire instemming heeft. Dat ongemak spatte meteen van het eerste 
referendum dat burgers zelf initieerden, de stembusgang in april vorig 
jaar over het Oekraineverdrag. Delen van de referendumwet deugden niet: 
de opkomstdrempel nodigde juist uit tot thuisblijven.

Meteen na de uitslag ontstond een heftige politieke discussie over hoe 
dwingend het volksadvies was. Internationale verdragen lenen zich niet 
voor nationale referenda, vond D66. Premier Rutte deed een poging 'de 
zorgen te adresseren' van 2,5 miljoen tegenstemmers, maar ratificeerde 
toch het Oekraineverdrag. Dit was niet wat D66 voor ogen had toen die 
partij nog voor referenda was. VVD, CDA en ChristenUnie waren al tegen 
en zijn gesterkt in die overtuiging. 'Het nationaal raadgevend 
referendum heeft niet gebracht wat ervan werd verwacht', stellen de 
partijen in het regeerakkoord. Dus streep erdoor.


Referendum over een referendum

De burger kan voorkomen dat hem dit instrument weer wordt afgenomen. De 
Wet raadgevend referendum telt weliswaar negen uitzonderingen, onder 
meer het koningshuis en grondwetswijzigingen. 'Maar de wet zondert 
intrekkingswetten niet uit', zegt een woordvoerder van de Raad van 
State. Dus ook als het parlement instemt met het intrekken van de 
referendumwet, kunnen 300.000 burgers een stembusgang afdwingen. Als 
vervolgens miljoenen mensen tegen intrekking stemmen, is de vraag of de 
regering dat advies durft te negeren.

Het kabinet heeft een troef achter de hand. Ze zou in de intrekkingswet 
een bepaling kunnen opnemen die die wet alsnog tot uitzondering maakt. 
'Dat moet je dan wel goed motiveren', zegt de woordvoerder. De Raad van 
State zal daar kritisch naar kijken, voegt hij toe.

Oud-PvdA-Kamerlid Niesco Dubbelboer, in 2005 een van de initiatiefnemers 
van de referendumwet, is dinsdag een petitie begonnen. Het aantal 
handtekeningen 'loopt nu tegen de tienduizend'. Hij vindt dat de 
regering 'moreel' verplicht is een referendum over eventuele intrekking 
toe te staan. 'Als je zo'n democratisch recht terughaalt, moet je de 
bevolking raadplegen.'

--------
(c) 2017 Persgroep