[D66] Het laatste onderwerp dat D66 nog onderscheidend maakt

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  5 juni 2017
Auteur: Martin Sommer
URL:    
http://www.volkskrant.nl/opinie/martin-sommer-over-het-laatste-onderwerp-dat-d66-nog-onderscheidend-maakt~a4498862/


Het laatste onderwerp dat D66 nog onderscheidend maakt
------------------------------------------------------
Maar het heeft weinig meer met oorspronkelijke liberalisme te maken

De formatie is alweer een ronde verder, maar als u het goed vindt, kom 
ik nog even terug op het kasboek en de bijbel. Dat was de typering van 
D66-leider Pechtold van al of niet samenwerken met de ChristenUnie. Wel 
zolang het om centen en procenten gaat, niet wat betreft de geopenbaarde 
waarheid. Wiens geopenbaarde waarheid, dat is de kwestie. Met de bijbel 
valt niet te onderhandelen, was Pechtolds suggestie. Laat ik een slag om 
de arm houden omdat ik er niet bij ben geweest. Maar het sippe gezicht 
van CU-leider Segers na het gesprek met zijn D66-collega sprak 
boekdelen. Op de onderwerpen voltooid leven en ongevraagd donorschap was 
Segers gewogen en te licht bevonden.

Fascinerende omkering. Lange jaren was het verwijt aan de christelijke 
partijen dat zij zich met God aan hun zijde beriepen op een hoger 
gelijk. Nu is de zelfgekozen dood een liberaal dogma geworden waarvoor 
bijbellezers moeten buigen. Maxim Februari wees erop in een goed artikel 
in NRC. D66 wethouder Ollongren had in een interview gezegd dat je 'over 
de zorg kunt praten, daarmee kun je inhoudelijk een goed compromis 
sluiten, maar op dit soort punten is dat heel moeilijk.' Voorheen kwamen 
dit soort zinnen uit christelijke monden. Ditmaal beriep Pechtold zich 
in het Kamerdebat afgelopen dinsdag op zijn humanistische geweten.

Maxim Februari wees erop dat niet alleen rechtzinnige christenen, maar 
ook artsenorganisaties alsmede deskundig partijgenoot Paul Schnabel 
twijfelen aan de klaar-met-leven-leer. Dat maakt de vraag wat D66 
bezielt alleen maar dringender. Waarom zijn de Democraten zo 
onverzoenlijk dat nog voor de onderhandelingen de ChristenUnie, in de 
woorden van Buma, 'over de tafel moest worden gehaald'? Waarom volgde in 
de Kamer een uitbarsting van vreugde in de D66 bankjes toen een gevoelig 
wetsvoorstel over ongevraagd donorschap met de kleinst mogelijke 
meerderheid werd aanvaard?

Het antwoord moet zijn dat zelfbeschikking het laatste onderwerp is dat 
D66 nog onderscheidend maakt. De partij werd indertijd opgericht om de 
versleten ideologieen uit te wuiven. Een pragmatische partij, die deed 
wat de hand te doen vond. D66 sloot aan bij het oude liberalisme met de 
ambitie om de plaats van de burger in het bestel te versterken. Daarvoor 
dienden de bekende kroonjuwelen van gekozen burgemeester en referendum. 
Ook in die begintijd ging D66 er trouwens hard in. D66-Kamerlid Anneke 
Goudsmit vond dat minister van Justitie Van Agt, tegenstander van 
abortus, 'van een andere planeet kwam'. De zogeheten immateriele 
onderwerpen gaven een partij smoel die voor het overige een fletse 
middenpositie innam en om die reden na regeringsdeelname steevast placht 
in te storten.

Zoals we weten verdwenen de oorspronkelijke kroonjuwelen successievelijk 
uit de D66-etalage naar het schuurtje. Dat gebeurde toen bleek dat de 
moderne burger niet wilde wat D66 wilde. Ook de andere progressieve 
partijen raakten allengs minder gecharmeerd van de volksraadpleging. Wat 
overbleef, zeker nadat de laatste resten van ouderwetse ideologie waren 
opgedroogd, was dat progressiviteit werd afgemeten aan zelfbeschikking. 
Het verklaart ook internationaal de verbazend snelle verspreiding van 
het homohuwelijk.

Ik heb niets tegen gelijkberechtiging en zelfbeschikking. Maar nu is het 
sacrosancte individu zelf een dogma geworden. Rechtzinnige christenen 
die geen enthousiasme opbrengen voor de vrijwillige dood, zijn mensen 
'die het lichtknopje niet kunnen vinden', zoals historica Amanda Kluveld 
het vorige week in de Volkskrant uitdrukte. Anders gezegd, zij zijn 
achterblijvers op wie niet wordt gewacht.

Historica Kluveld schreef in opdracht van de SGP een boek over de 
benarde positie van orthodoxe christenen in de maatschappij. Moslims 
mogen als nieuwkomers in progressieve kring op begrip rekenen; voor 
orthodoxe christenen is minder clementie. De ramadan is een boeiend 
curiosum, D66-achtige dominees stellen voor Tweede Pinksterdag in te 
ruilen voor het Suikerfeest. Tegelijk wordt de positie van de 
christelijke orthodoxen alleen maar moeilijker. Hun gewetensvrijheid 
staat op gespannen voet met de meerderheidsopvatting. Voorheen werd 
tolerantie gevraagd voor praktijken die christenen afwezen. 
Tegenwoordig, aldus Kluveld, 'worden zij niet alleen geacht diversiteit 
te accepteren, zij moeten haar ook vieren'.

Kluveld geeft het voorbeeld van de christelijke ambtenaar die zich in 
dagblad Trouw had uitgesproken tegen het homohuwelijk. Hij werd 
ontslagen, ofschoon geen enkele trouwlustige homo een strobreed in de 
weg was gelegd. Hij mocht dus ook niet meer denken dat hij tegen het 
homohuwelijk was. Kluveld spreekt van het morele absolutisme van de 
seculiere kerk. Boeiende vraag: zijn we op weg naar een wereld waarin de 
staat, net als voorheen de kerk, over de gewetens gaat?

Met het oorspronkelijke liberalisme heeft de vrijheid van de nieuwe 
kroonjuwelen weinig meer van doen. Destijds betekende vrijheid je 
bekommeren om burgerschap, met andere woorden om de inrichting van de 
samenleving. De nieuwe vrijheid van de zelfbeschikking heeft niets te 
melden over een gezamenlijk verband. Iets zegt me dat 
ChristenUnie-leider Segers op dat stuk meer in de aanbieding heeft dan 
Alexander Pechtold.

--------
(c) 2017 Persgroep