[D66] HET JOURNAAL

[J.N.]

Er is sinds het vernietigende essay van Komrij over het NOS-journaal
weinig veranderd. Vandaag ging het over Pokemon!, sport, de koning bij
de vierdaagse van Nijmegen, verregende velden en het zomerweer. De
wereldbrand werd overgeslagen maar Trump kreeg wel weer de nodige
overbodige aandacht. En 's middags is het ook hopeloos, dat regionaal
nieuws van de dames de Koning en de Kroon, die direct hun nieuws uit de
centrales van Oranje lijken te brengen om de aandacht van het
internationaal gewoel af te leiden.
Inderdaad, het NOS-Journaal is het beuzelachtigste journaal te wereld,
niet om tot je door te dringen maar om de Nederlander gerust stellen.

--

Gerrit Komrij in De gelukkige schizo, 1985


Het journaal

Telkens als je éven in Nederland terugkeert slaat het weer als een
lauwwarme meelzak om je oren: het tv-journaal. Uit welk land je ook
komt, uit Abessinië of Zanzibar, het treft je als het zwakzinnigste,
beuzelachtigste journaal ter wereld. Een futlozer, risicolozer en
achterlijker manier om het nieuws te brengen bestaat haast niet.
Het nieuws brengen? Ik ga al te ver.
Ten eerste is er nagenoeg nooit sprake van nieuws en ten tweede wordt
datgene waarvan geen sprake is, niet 'gebracht', maar uit de losse pols
aan elkaar geleuterd.
De Dorpskoerier van Zwaagwesteinde maakt een samenhangender indruk.
Het tv-journaal wordt niet gemaakt door felle nieuwsjagers, maar door
met zichzelf tevreden leden van een gezelligheidsvereniging. Niet de
journalistiek wordt er in ere gehouden, maar de olijkheid van de kleine
feitjes.
Wat opvalt is het volstrekte ontbreken van enige nieuwshiërarchie.
Het duidelijkst blijkt dat als het per ongeluk een paar dagen mooi weer
is. Teistert de regen Nederland eindelijk niet, dan doet het tv-journaal
het wel. En pijnlijk. Onveranderlijk laat iedere nieuwsuitzending
beginnen met beelden van bomvolle stranden, oerknusse campings en
plonzende kinderen. Als de zon schijnt kan het journaal eindelijk
zonnebrandolie in plaats van brandende olievelden 'brengen', Nivea in
plaats van smeergeld, halfnaakte dagjesmensen in plaats van door de
regering uitgeklede sukkels. Dan pas is het in zijn ware element.
Elke dag opnieuw zwelgt het in het fraaie zomerweer, of we thuis
allemaal nog met koude voeten voor de buis kleumen en dankzij Fred Emmer
van het verheugende feit kennis mogen nemen dat er buiten de deur iets
warm aan de hand is. Nieuws in Nederland betekent: het op afroep
gezellig samen beginnen te puffen. De beelden zijn bij elke
temperatuurstijging dezelfde.
Drukte op de Kagerplas.
De dorstige neushoorn en het zwetende nijlpaard in Artis worden
liefderijk bijgespoten.
Attentie: er heerst gevaar voor bosbrand.
Files. Vooral aan de files komt nooit een eind.
Alles in de primetime van het nieuws.
Iedere dag, 'vaste prik', het interview met de commandant van Neerlands
enige verkeershelikopter die de verslaggever tóch steeds opnieuw weet te
ontroeren door te vertellen dat hij de file van bovenaf en met eigen
ogen heeft mogen aanschouwen.
Zelfs een verwachte drukte op de weg die is uitgebleven vormt voor het
tv-journaal een nieuwsfeit van de eerste orde.
Als het in Nederland een beetje wil zomeren heerst er vrede in de rest
van de wereld en is er nergens hongersnood.
Idem dito, trouwens, als het hier begint te plenzen.
Dan opent het late journaal met dezelfde klagende boer die ook al voor
het journaal klaagde toen het warm was, of te droog, of te vochtig, of
te normaal.
Of het toont ons een zwembad dat door een klagende agrariër in eerste
instantie als een aardappelveld was gedacht.
Of het laat zijn uitzending beginnen met een vraaggesprek op de
paraplu-afdeling van een middelgroot warenhuis.
Als het maar vertrouwd is. En dichtbij. En bevattelijk.
Het journaal van de Koetjes & Kalfjes.
De open kampioenschappen paalzitten gooien hogere ogen dan de wereldbrand.
Ze zijn er als de kippen bij als het om dorpsnieuws gaat. Toen het vlek
Opsterland (97 inwoners) alle ingezetenen binnen zijn grenzen die een
minimumuitkering ontvingen (aantal: 4) kwijtschelding verleende van de
gemeentelijke rioolbelasting (f 1,14 jaarlijks), ijlde er terstond een
verslaggeversteam van het journaal op af om de voor deze sociale
omwenteling verantwoordelijke wethouder (type: Dorus Rijkers) onderdanig
een microfoon onder de ringbaard te houden.
Onderweg namen ze natuurlijk nog een flinke file mee, een portie
zomerweer en een zingende ijscoman.
Het wereldnieuws zit bij het tv-journaal altijd in de staart - in zo
kort mogelijk bestek dendert het daar voorbij. Geïmporteerd, ingedikt en
routineus aan de man gebracht. Nooit een commentaar, nooit een
vraagteken, nooit een achtergrond, nooit een eigen inbreng, nooit een
affaire.
Altijd *His Master's Voice*.
Waarna sport, veel sport, liefst begeleid door zon of regen.
Soms - heel soms- zit er een kunstitempje weggemoffeld tussen de
meteorologie en de lichaamsoefeningen. Maar daar klinkt steevast zo'n
melancholiek blokfluitmuziekje bij dat het niet eens tot je doordringt
wat er getoond wordt.
En zo hoort het ook. Het tv-journaal is er niet om tot je door te
dringen. Het is er om je gerust stellen.