[D66] Planeet bij Proxima Centauri?

[J.N.]

http://www.nrc.nl/nieuws/2016/08/15/planeet-ontdekt-bij-buurster-van-de-zon-3761456-a1516345
https://magazin.spiegel.de/SP/2016/33/146269185/index.html?utm_source=spon&utm_campaign=vorab
https://en.wikipedia.org/wiki/Proxima_Centauri

Planeet ontdekt bij buurster van de zon

Astronomie

Rond buurster Proxima Centauri draait een planeet, meldt Der Spiegel.
Het is de dichtstbijzijnde planeet buiten ons zonnestelsel.

    Eddy Echternach

15 augustus 2016 om 13:22


Astronomen zouden een planeet hebben ontdekt bij Proxima Centauri – met
een afstand van 4,24 lichtjaar de dichtstbijzijnde soortgenoot van onze
zon. Dat sensationele bericht bracht het Duitse weekblad Der Spiegel
afgelopen weekend.

De ontdekking van een planeet bij Proxima Centauri zou een astronomische
mijlpaal zijn. Astronomen hebben tot nu toe al ruim 3.500 planeten
buiten ons zonnestelsel ontdekt, maar de dichtstbijzijnde is meer dan
tien lichtjaar van ons verwijderd en verreweg de meeste hebben afstanden
van honderden of zelfs duizenden lichtjaren. Een planeet op iets meer
dan vier lichtjaar is een relatief gemakkelijk – en ongetwijfeld ook
heel gewild – onderzoeksobject.

Stilzwijgen

De planeet zou zijn opgespoord met een telescoop van de Europese
Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in het noorden van Chili. ESO wil het
nieuws bevestigen noch ontkennen. Naar het schijnt komt de organisatie
later deze maand met een officiële bekendmaking.

De ontdekking zou het resultaat zijn van een gericht zoekproject dat
‘Pale Red Dot’ heet. Bekend is dat dat project op 15 januari van start
ging en op 1 april is afgerond. Onder meer een van de telescopen van ESO
is ingezet om te onderzoeken of Proxima kleine, regelmatige
schommelbewegingen vertoont.

Zulke schommelingen zijn een teken dat er een planeet om de ster draait.
Daarbij geldt dat de ster heviger heen en weer beweegt naarmate de
planeet meer massa heeft. En uit het tempo waarin de ster heen en weer
beweegt kan de omlooptijd van de planeet en zijn afstand tot de ster
worden bepaald.

Volgens de berichtgeving in Der Spiegel, die gebaseerd is op informatie
van een astrofysicus van ESO die anoniem wil blijven, heeft Pale Red Dot
succes gehad. Een eerdere poging in 2013/2014 van hetzelfde
onderzoeksteam leverde wel vage aanwijzingen op voor de aanwezigheid van
een planeet, maar die waren niet sterk genoeg om van een ontdekking te
mogen spreken.

Leefbare zone

Volgens het Duitse tijdschrift zou nu bij het vervolg van de zoekactie
zijn vastgesteld dat er inderdaad een kleine planeet om Proxima cirkelt.
Deze wordt zelfs een „tweede aarde” genoemd.

Maar ook zonder de precieze onderzoeksresultaten te kennen, is dat een
schromelijke overdrijving – zelfs als, zoals wordt gesuggereerd, de
planeet zich binnen de zogeheten ‘leefbare zone’ van de ster bevindt.

De leefbare zone is het begrip dat astronomen hanteren om aan te geven
dat een planeet zich op een zodanige afstand van zijn ster bevindt, dat
er vloeibaar water op zijn oppervlak kan zijn. Oftewel: de planeet is
niet zó koud dat water permanent bevroren is, en niet zó heet dat water
alleen in dampvorm kan bestaan. Maar of er überhaupt water ís, is nog
maar de vraag.

Proxima Centauri is namelijk een zogeheten rode dwergster. Sterren van
dit type zijn in vergelijking met de zon vrij klein en koel. Dit heeft
tot gevolg dat de leefbare zone op geringe afstand van de ster ligt:
minder dan 10 miljoen kilometer.

Dat laatste zou nog niet zo erg zijn, als rode dwergen zich niet uiterst
wispelturig zouden gedragen. Ze vertonen geregeld kolossale
uitbarstingen, waarbij ze hun omgeving met intense hitte en schadelijke
straling bestoken. De kans dat een planeet in de leefbare zone van zo’n
ster werkelijk leefbaar is, is dus gering.