[D66] "Even onthutsend als vluchtelingen-crisis zelf, zijn de reacties erop"

[J.N.]

http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/09/14/even-onthutsend-als-vluchtelingen-crisis-zelf-zijn-de-reacties-erop

"Even onthutsend als vluchtelingen-crisis zelf, zijn de reacties erop"

Bijna even onthutsend als de vluchtelingencrisis zelf, zijn de reacties
die deze losmaakt bij velen onder ons. Daarbij zijn de uitlatingen op
internetfora vaak slechts karikaturen van een veel breder verspreid
denkbeeld.

    Luce Beeckmans

maandag 14 september 2015

Volgens sommigen zijn vluchtelingen niet afkomstig uit oorlogsgebied of
komen ze enkel naar hier voor de uitkeringen. Kortom, de intenties van
vluchtelingen zijn zelden of nooit oprecht. De heersende, weliswaar
verdoken, ideologische opvatting die daar achter schuil gaat is dat de
zwakkere in de samenleving schuld heeft aan zijn eigen zwakheid: een
gebrek aan werkethiek, mindere waarden en normen.

De lagere positie van de vluchteling op de beschavingsladder dient dan
als verklaring voor diens benepen positie in het wereldsysteem. Dat
politiek-economische machtsverhoudingen in dat wereldsysteem als
verklaring zouden kunnen dienen voor die benepen positie wordt daarbij
gemakshalve over het hoofd gezien. Dezelfde culpabiliseringslogica wordt
ook doorgetrokken naar zij die sympathiseren met vluchtelingen of zich
laten beroeren door beelden als die van het verdronken jongetje Aylan:
ze laten zich een schuldgevoel aanpraten en zijn dus het slachtoffer van
hun eigen zwakheid.

"Als een kind verdrinkt bij een illegale reis over een gevaarlijke zee
zijn de schuldigen de ouders. Niet de Europeanen", aldus Pegida
Vlaanderen. Of nog Bart De Wever in Het Laatste Nieuws: "Die dode
kleuter is niet onze schuld. Oorlogsvluchteling ben je tot je een grens
bent overgestoken waar je niet meer voor je leven hoeft te vrezen. Voor
een Syriër is dat de Turkse grens. Wie doorreist naar West-Europa, is
een economische vluchteling. Dat kind is dus niet gestorven omdat zijn
ouders op de vlucht waren voor geweld. Het is gestorven omdat zijn
ouders op zoek gingen naar een beter leven."
Eigen schuld, dikke bult dus.

Wat hier eigenlijk aan de hand is, is de installatie van een
neo-koloniaal discours, nu echter zonder de daar destijds mee gepaard
gaande koloniale beschavingsmissie. Daarbij wordt een omgekeerd
beschavingsdenken ingezet om een structurele ongelijkheid te
verantwoorden. Net zoals gekoloniseerden moeten vluchtelingen geen
aanspraak maken op gelijke (mensen)rechten en hun aanwezigheid in onze
steden wordt met een permanente temporaliteit omkaderd. Anders dan toen
zijn wij het niet die hen (ongevraagd) op hun terrein komen exploiteren,
maar komen zij (ongevraagd) onze welvaart plunderen, wat ons nu zelfs
ontslaat van elke vorm van filantropisch paternalisme van weleer.

In plaats van een apart (financieel, juridisch) statuut voor
vluchtelingen hebben we vandaag dringend nood aan een apart statuut voor
zij die, meestal meer dan welgesteld, met dubieuze argumenten weigeren
onze welvaart te delen. Want wat nu eigenlijk wordt gecreëerd is een,
nochtans door menig onder hen verfoeide, verzorgingsstaat die niet de
belangen van de armen, maar van de rijken behartigt.

Luce Beeckman is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan UGent.