[D66] fait social total

[J.N.]

"De voortplanting van de kapitalistische vorm is tot een fait social
total geworden" (pg. 124 Het spook van het kapitaal, Joseph Vogl. 2013,
Boom)

http://groenewaterman.mijnboekhandelaar.com/index.php?option=com_content&view=article&id=293&Itemid=10099

Het spook van het kapitaal - Joseph Vogl
11 februari 2014
door vrijwilliger Wim


In 2010/2011 verschijnt in Duitstalig Europa “Das Gespenst des Kapitals”
van Joseph Vogl bij de kleine uitgeverij Diaphanes in Zürich . De crisis
is dan een kleine drie jaar oud. Het boek krijgt spoedig een prominente
plaats in de uitstalramen van de boekenwinkels in Keulen, Hamburg,
Berlijn, München, Wenen, Zürich…. Waarom? Het is een fascinerend
werkstuk geworden. Deze keer becommentarieert geen economist maar een
cultuurwetenschapper de economie. Joseph Vogl doceert namelijk moderne
literatuur aan de Humboldt Universität in Berlijn.

Die insteek vanuit een ander vakgebied is lichaamsvreemd en dus
veeleisend maar precies daarom ook erg interessant. Al vlug blijkt dat
Vogl onbevangen én met kennis van zaken over de geglobaliseerde wereld
en haar economisch evangelie schrijft. U kan zich vastbijten in enkele
econometrische modellen en formules als u wil. U kan lezen hoe
mathematici zoals Benoit Mandelbrot al in de jaren zestig van vorige
eeuw op de instabiliteit van het economisch systeem hebben gewezen. U
kan de indrukwekkende literatuurlijst nalezen waaruit blijkt dat Vogl
echt wel weet waarover hij schrijft.

Verwijzingen naar economische “reuzen” zoals Adam Smith, Keynes, von
Hayek, von Mises, Friedman, Krugman, Sen… vindt u naast namen van
zakenmensen zoals speculant Georges Soros of sociologen en filosofen
zoals Aristoteles, Hume, Kant, Hegel, Deleuze, Foucault, Sennett …. Ze
staan tussen minder bekende maar waarschijnlijk erg interessante namen.
De Amerikaanse econoom Hyman P Mynsky bijvoorbeeld is voor Vogl een
belangrijke bron. Diaphanes heeft op zijn aanraden in 2011 “Instabilität
und Kapitalismus” van Mynski uitgegeven (in vertaling dus) met een
voorwoord van diezelfde Joseph Vogl. Maar dat boekje is voer voor de
echte becijferaars onder u. Om maar te zeggen dat Vogl van geen kleintje
vervaard is.

Nee, “Het spook van het kapitaal” is geen kattenpis, u moet ervoor gaan
zitten. U hoeft niet alles te begrijpen, u leest gewoon verder, u neemt
de grote lijnen ongetwijfeld mee. U eindigt in de wetenschap dat de
(huidige neoliberale) economie absoluut géén wetenschap is maar een
ideologie. Dat ze op haast alle vlakken voor grote onzekerheid en
instabiliteit zorgt (omdat ze o.a. risico’s met risico’s verzekert). Dat
ze “met rationele besluitvormingsprocessen systematische dwaasheden”
produceert. Dat het IMF zelfs nog in 2006 die dwaasheden promoot. Dat
deze vorm van economie dus géén uitgangspunt kan vormen voor een
maatschappij met enige sociale cohesie. Het is gewoon verbazingwekkend
dat deze leer nog altijd zoveel krediet krijgt.

Het onvolprezen weekblad “Die Zeit” omschrijft het boek in de uitgave
van 13 januari 2011 als “een briljante studie”. “Die Frankfurter
Allgemeine” spreekt over “een explosief boek.” Toch een onverdachte
krant. Vanuit dat perspectief betekent die appreciatie heel wat. Kopen
dus, dat ding, geef het boek veel “krediet”. Sla een paragraaf of pagina
over en lees verder. U komt het wel te weten, u bent in goede handen.
Dit zou verplichte lectuur moeten zijn voor alle Geert Noelsen en voor
alle studenten in de opleidingen economie. Zeker in de toegepaste vormen.