[D66] Tegenwoordig weten we alles zeker bij D66

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  18 juni 2013
Auteur: Bob de Ruiter
URL:    http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3460358/2013/06/18/Tegenwoordig-weten-we-alles-zeker-bij-D66.dhtml


'Tegenwoordig weten we alles zeker bij D66'
-------------------------------------------

'Het lijkt soms wel alsof de partij geleid wordt als een 
telecombedrijf.' Enige tijd geleden tekende de Volkskrant dit citaat 
op uit de mond van een lokale bestuurder van D66. De vergelijking trof 
me. Niet alleen omdat ik zelf lid ben van D66, maar ook omdat ik meer 
dan tien jaar voor een telecombedrijf heb gewerkt. Een telecombedrijf 
is een marketingmachinerie met slechts een boodschap: wij zijn heel 
erg leuk en aardig en hebben de allerbeste oplossing voor u in huis. 
Geen twijfel over mogelijk! Alle medewerkers spannen zich in deze 
boodschap zo goed mogelijk voor het voetlicht te krijgen. De 
onderschikking van de individuele medewerker komt treffend tot uiting 
in de slogan die bij de afdeling Interne Communicatie van elk groot 
bedrijf populair is en begint met 'Wij zijn...' En vul maar aan met de 
naam van het bedrijf. Dat alles staat natuurlijk haaks op alles waar 
D66 voor is opgericht. De partij zelf was nooit een doel op zichzelf. 
Dat was een democratie waarin nu juist niet partijen en ideologieen 
centraal staan, maar personen.


Niet zoveel betekenis

Dat aan de partijkaart als zodanig niet zoveel betekenis werd gehecht, 
heb ik ook persoonlijk mogen ervaren. In het najaar van 1989 
solliciteer-de ik naar de functie van medewerker van de Tweede 
Kamerfractie van D66, terwijl ik op dat moment in dienst was van de 
fractie van de PvdA. In het sollicitatiegesprek begon Van Mierlo er 
niet eens over. Later voelde ik me er wel een beetje ongemakkelijk 
over. Lennart van der Meulen, nu directeur van de VPRO maar destijds 
de rechterhand van Van Mierlo, haalde zijn schouders op. 'Minor 
point', zei hij. Hoe minor een partij in Van Mierlo's beleving was, 
zou hij uiteenzetten in een interview in 1991 met NRC Handelsblad. 
'Partijen worden dus algemener, vager in hun eigen boodschap en 
scheppen ruimte voor personen en voor discussie. Zij bieden een 
platform waarop persoonlijkheden zich met hun ideeen, principes en 
emoties aan het publiek laten zien.' En als zij dat doen, kan de 
kiezer zich beraden op die ene vraag die er toe doet: vertrouw ik hem?

Als politicus zou je jezelf ook bloot moeten geven en niet alleen je 
dromen delen, maar ook je nachtmerries. Waar lig je wakker van? Waar 
twijfel je over? Van Mierlo beschouwde twijfelen als een nuttige 
bezigheid en deed dat in alle openheid. Hij maakte altijd een keuze, 
maar hij had dan al wel de worsteling laten zien die er aan voorafgaat.
Vandaag knarst en kraakt het partijstelsel in zijn voegen, erkent 
iedereen dat verkiezingsprogramma's veel van hun relevantie hebben 
verloren en zijn ideologieen verdampt. Kortom: het perfecte decor voor 
een personendemocratie!

Het wachten is nu alleen nog op het moment waarop die persoonlijkheden 
het podium beklimmen en zich 'met hun ideeen, principes en emoties aan 
het publiek laten zien'. Die we persoonlijk mogen leren kennen en niet 
alleen een verhaal hebben over waarom zij voor de politiek hebben 
gekozen maar ook hoe zij met dilemma's omgaan en wat voor hen 
doorslaggevend is. Zijn die er? De Haagse kopstukken zijn uit het 
klassieke hout gesneden. Zij ogen vastberaden, stralen uit dat ze 
alles in de hand hebben en geven verder niets prijs. En twijfel? 
Desgevraagd zegt Mark Rutte: 'Soms denk ik wel eens twee keer over 
iets na, maar dan weet ik het ook zeker!' In die stelligheid wordt hij 
door geen een van zijn opponenten overtroffen, maar zij steken hem wel 
allemaal naar de kroon. Het is de paradox van deze tijd: terwijl de 
wereld chaotischer en onzekerder is dan ooit, grossieren politieke 
leiders in zekerheden. En D66 doet daar aan mee.


'I told you so'-karakter

Er is heel veel dat we al heel lang en ook nog eens heel zeker weten. 
De bijdrage van D66 krijgt hierdoor een hoog 'I told you so'- 
karakter. Dat is niet innemend, maar ook inhoudelijk niet sterk. Neem 
kwesties als versoepeling van het ontslagrecht, de EU en de 
multiculturele samenleving: stuk voor stuk ingewikkelde vraagstukken 
met veel facetten. Toch is van een intellectuele worsteling niets te 
merken.
Het inkorten van de WW-duur tot een jaar noemen we consequent 
hervorming van de arbeidsmarkt, maar kan dus ook betekenen dat een 
ontslagen werknemer van 55 al na een jaar in de bijstand rolt en zijn 
huis uit moet. Inderdaad: voor deze werknemer is dat ook in 
persoonlijk opzicht een hele hervorming, maar dan wel een met een 
hardvochtig karakter. Onlangs sprak senator Klaas de Vries, die D66 
langer kent dan vandaag, in Buitenhof zijn verwondering er over uit 
dat D66 hier zo gemakkelijk overheen stapt.

Overigens positioneren we ons op deze manier rechts van de VVD. Is dat 
ook in strategisch opzicht wel zo handig? De parallel met GroenLinks 
dringt zich hier op. Ooit glipte deze partij tussen de benen van de 
PvdA door naar het midden. Nu dreigen wij onder de VVD door naar 
rechts te glijden. Toen GroenLinks op haar schreden was teruggekeerd, 
wachtte haar een onaangename verassing: de oude en vertrouwde 
achterban stond daar niet meer geduldig op haar te wachten. Voor D66 
dreigt een soortgelijk scenario.


Rot-Unie

Zijn we de kampioen van de hervormingen en de 3 procent, we zijn ook 
de absolute nummer 1 als het om het geloof gaat in de EU. Een 
pro-Europese gezindheid sluit echter een kritische houding niet uit, 
integendeel. Waarom geen Europadebat? Waarom geen analyses van het 
democratisch tekort en van het gegeven dat veel mensen die zich 
ongemakkelijk voelen bij de EU en hoe de besluitvorming verloopt? Wat 
mij betreft mogen we spreken over een rot-Unie, als we er maar op 
laten volgen dat het wel onze unie is.

Ik kan niet achterhalen hoe en waarom de twijfel uit D66 verdween. Ik 
weet wel zeker dat we daar weer ruimte voor moeten maken. Wij zijn 
toch geen telecombedrijf? De dag dat we eenstemmig de slogan 'Wij zijn 
D66' uitdragen, bestaan wijzelf misschien nog wel, maar D66 niet meer.

--------
(c) 2013 Persgroep