[D66] Toppunt van ouderbetrokkenheid: recht op thuisonderwijs

[Henk Elegeert]

Toppunt van ouderbetrokkenheid, recht op thuisonderwijs
...?<http://www.trouw.nl/tr/nl/4556/Onderwijs/campaign/item/detail/1833025/38965/Toppunt-van-ouderbetrokkenheid-recht-op-thuisonderwijs.dhtml>


Een onderwerp, dat slechts een klein gedeelte van Nederland zal boeien.
Niettemin een onderwerp dat van groot belang kan zijn voor de komende
decennia. Hoe gaat namelijk ons onderwijs zich ontwikkelen in de komende
eeuw? Anders dan het nu is, dat is een (evolutionair) gegeven. Bestaande
structuren worden vooralsnog door het Ministerie van OC&W angstvallig
vastgehouden, terwijl de goegemeente weet dat zij onvoldoende of niet
werken. Meer nadruk op taal en rekenen, prima, maar de kwaliteit van het
lesmateriaal is nog steeds ver onder de maat. Leerkrachten die nu van de
PABO afkomen, zijn die voldoende (inhoudelijk) opgeleid en voorbereid? Hoe
staat het met hun ''referentiekaders''? De CITO die als heldere ster in de
donkere decembermaand door menigeen als ultieme waarborg voor kwaliteit
wordt gezien, maar het zeker niet is. De 1040 uren norm die er doorgedrukt
is terwijl scholen in het Voortgezet Onderwijs nu al grote moeite hebben om
met voldoende gekwalificeerd personeel de 1000 uren optimaal in te kunnen
vullen. Prestatiebeloning, waarvan bekend is dat dat nou juist averechts
gaat werken. Bezuinigingen op passend onderwijs? Gevolg: een nieuw
bureaucratisch monster? En als klapper op de vuurpijl de opvoedkundige
danwel morele wens van de Minister voor meer ouderbetrokkenheid bij het
onderwijs.

Zou de Minister eens in een glazen bol moeten kijken? Niet om de toekomst
te zien, maar om met de lichtval haar blik te verruimen. Het huidige
onderwijssysteem heeft zijn beste tijd gehad. We zullen moeten toegeven dat
de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor ''excellent'' onderwijs, er
onvoldoende zijn, en er op korte termijn ook niet komen. Het Fins model
ligt ''voor het oprapen''. Koud watervrees en het feit dat de CITO Groep zo
is ingenesteld in ons ''kwaliteitsdenken'' zullen het implementeren daarvan
echter op korte termijn belemmeren.

Men zal in de toekomst meer en meer open moeten staan voor alternatieven.
Thuisonderwijs is daar één van. Free Schools zoals die eerder dit
schooljaar in Groot-Brittannië zijn gestart is een andere. Wat beiden
gemeen hebben is de belangrijke rol van ouders bij het onderwijsproces van
hun kinderen. Ouders zien de kwaliteit van het onderwijs steeds slechter
worden, maar hebben geen enkel recht. De invloed via een OR of MR is
minimaal. Rond ouders hangt een hoog Libelle gehalte en hun invloed op het
onderwijs blijft beperkt tot luis-, lees- of schoonmaakactiviteiten.
Invloed hebben op het onderwijs is geen enkele optie, de grens ligt bij het
schoolhek.

Thuisonderwijs is in Nederland een vreemde eend in de bijt. In heel veel
landen (Europa, VS en Canada) een volstrekt normaal fenomeen, in Nederland
niet. Slechts een kleine groep zeer betrokken ouders kiest doelbewust voor
deze intensieve onderwijsvorm, en krijgen toestemming om thuis hun kinderen
les te geven. Alleen op basis van levensbeschouwelijke gronden kan men als
ouder vrijstelling krijgen. Of een ouder de vrijstelling krijgt hangt van
de leerplichtambtenaar en de rechter af. In het landelijke
vrijstellingsspectrum is veel willekeur.

Ouders die op basis van pedagogisch-didactische overwegingen,
hoogbegaafdheid van hun kind, of zich niet kunnen vinden in het reguliere
onderwijs, thuisonderwijs willen geven vissen achter het net. Dat is
verboden.

Naar aanleiding van de wens voor collectief thuisonderwijs van een groep
ouders in Amsterdam eerder dit jaar, is thuisonderwijs weer op de politieke
agenda gekomen. Men zag donkere wolken, terecht of onterecht dat kan ik
niet bepalen. Deze discussie heeft echter gevolgen voor een groep, vaak
hoogopgeleide en betrokken, ouders die zeer serieus deze taak op zich
hebben genomen of graag op zich zouden willen nemen.

In het debat van maart dit jaar had de Minister toegezegd een verkenning te
doen naar hoe in andere landen met thuisonderwijs wordt omgegaan, en of er
aanleiding is de vrijstelling van de leerplicht aan te passen.

In haar brief van 7 december j.l. (referentie 343981) geeft zij een
reactie. De reactie van de Minister is erg mager. Dat is jammer, een
gemiste kans. Juridisch gezien kort door de bocht. Inhoudelijk op een
aantal punten tegenstrijdig en onvolledig. Brief en Bijlagen zijn
inhoudelijk niet consistent. Zij heeft zich er met een Jantje van Leiden
van afgemaakt. In maart was het al bekend dat deze brief er moest komen.
Haar ambtenaren hadden in die 8 maanden een degelijke verkenning kunnen
maken van hoe er in andere landen met thuisonderwijs wordt omgegaan. Tevens
had de dissertatie van mevrouw dr. J. Sperling grondig bestudeerd kunnen
worden. Van een zorgvuldige afweging kan er m.i. nu geen sprake zijn.

Verruimen van de mogelijkheden voor vrijstelling is een reële optie. Maar
met één pennenstreek wordt het van tafel afgeveegd. De Minister hecht aan
het belang dat ieder kind naar school gaat. Wetenschappelijke bewijzen dat
dit in alle gevallen gunstig is voor de ontwikkeling van een kind worden
niet gegeven. De Minister geeft in haar brief echter wel aan dat uit
onderzoek naar voren is gekomen (SCO Kohnstamm Instituut) dat ouders op
consciëntieuze wijze voor vervangend onderwijs zorgen. Dus fout gaat het
niet. Wat is dan wel het probleem?

Volgens de Minister is verruiming een complex, principieel en juridisch
vraagstuk, dat samenhangt met art. 23 van de Grondwet. De Onderwijsraad
buigt zich momenteel over dit art. 23, maar of het vraagstuk van
thuisonderwijs ook wordt meegenomen is mij onbekend.

Omdat de Minister politiek gezien toch iets moet doen (naar alle
waarschijnlijkheid om collectief thuisonderwijs in Amsterdam te voorkomen)
is er gekozen voor handhaving van het huidige systeem maar dan gekoppeld
aan een zestal voorwaarden. Het is tot nu toe altijd goed gegaan, maar
voordat je het weet kunnen kinderen volgens de Minister van de
onderwijsradar verdwijnen. Vreemd, want hoeveel kinderen zitten er nu al
thuis? En in veel gevallen met medeweten van de leerplichtambtenaar.
Duizenden, en die krijgen geen onderwijs.

Ouders moeten nu volgens het voorstel van de Minister een erkend
certificaat overleggen waaruit blijkt dat zij de Nederlandse taal minstens
op referentieniveau 3F beheersen. Wordt dit ook getest bij de huidige
leerkrachten die nu (via het MBO) PABO hebben gedaan? Of bij de
klassenassistenten? Welk circus wordt hiermee opgetuigd? Wat betekent dat
voor expats?

Jaarlijks moeten ouders een plan van aanpak maken en dit aan een externe
deskundige voor advies voorleggen. Wie is die externe deskundige, en wat is
zijn/haar niveau?

De leerplichtambtenaar (LPA) voert jaarlijks een gesprek met de ouders. Dat
is wel een bijzondere voorwaarde omdat de LPA niet over de inhoudelijke
invulling van het onderwijs in Nederland gaat. Hij controleert of een kind
fysiek op school aanwezig is of niet. Niet meer en niet minder. Een
kardinale fout van de Minister. De OI gaat over de inhoud van het onderwijs
dus de LPA kan niets beginnen.

De Kamer heeft specifiek gevraagd om naar de situatie in Vlaanderen te
kijken. Daar werkt het thuisonderwijs goed, dat geeft de Minister zelf in
haar brief aan de Kamer aan. Er is daar zeker geen 'run' op thuisonderwijs,
het is gewoon een optie voor ouders. Zo zou het ook moeten zijn in
Nederland. Twee vliegen in één klap. De Staat voldoet dan echt aan de
zorgverplichting dat het kind het recht op onderwijs niet wordt ontzegd
(!). Én de Staat handelt niet meer in strijd met de Grondwet door de
vrijstelling niet meer te beperken tot richtingsbezwaren.

Wellicht gaat het vorengaande voor velen te ver, maar het beginnen van een
discussie hierover zou m.i. goed zijn. Veel kinderen verdienen dat.

`

D66 lijkt me, zou zich sterk kunnen maken voor een streven naar recht op
thuisonderwijs. Waarom is dit niet sowieso een Recht? In elk geval ligt
hier een nog tamelijk braak liggend terrein dat nodig invulling behoeft
opdat ouders en ook kinderen voor hen belangrijke keuzes kunnen maken.

Henk Elegeert
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20111220/ee7418ad/attachment-0001.html>