Frans-Duits compromis biedt Grieken hulp

Sat Mar 27 17:42:36 CET 2010

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

---De Europese Commissie, die altijd als belangenbehartiger van kleine
landen werd gezien, verzwakt. Volgens het akkoord heeft de Commissie,
eens een machtig orgaan, alleen nog een adviserende rol.
: Apart om dit te lezen, ik ben het vooraf nergens tegengekomen bij het
lezen van de documentatie en toelichtingen.
Ik zou eerder verwachten dat wordt toegewerkt naar een echt Europees
Bestuur met President, en de verschillende landen langzaam ( over een
termijn van 10-tallen jaren) naar de achtergrond laten verdwijnen.

---Bovendien zou Van Rompuy hier niet het hoogste woord voeren – volgens
meerdere bronnen stoort diens rijzende statuur in Europa ook Balkenende,
die vorig jaar zelf aasde op deze functie.
: Waarin een 'groot man' toch klein kan zijn ;)
Overigens heb ik hier naar gezocht in andere kranten, maar heb het niet
gevonden.

Groet / Cees

Frans-Duits compromis biedt Grieken hulp
NRC 26mrt10
Door onze correspondent CAROLINE DE GRUYTER

BRUSSEL, 26 MAART. Na weken onderhandelen hadden Angela Merkel en
Nicolas Sarkozy gistermiddag rond vijf uur een akkoord over een
reddingsplan voor Griekenland. Ze hadden één A-viertje tekst. Daarin
stond dat het IMF en de eurolanden Griekenland leningen zullen
verstrekken als het land er zelf niet in slaagt geld op de kapitaalmarkt
op te halen. En dat ze met betere economische coördinatie en strengere
regels keihard aan preventie gaan werken.
Terwijl Sarkozy en Merkel de tekst voor goedkeuring naar EU-president
Herman Van Rompuy brachten, trommelde een adviseur van Sarkozy
journalisten op.
Geen vragen. Geen quotes. Mesdames et messieurs, er is een deal.
Frankrijk krijgt wat het wilde, was de teneur: een hulpoperatie voor
Griekenland waarbij het IMF slechts een bijrolletje heeft.
Deze Franse lezing van het akkoord ging de wereld al over terwijl Van
Rompuy en ECB-voorzitter Jean-Claude Trichet de eindtekst nog letter
voor letter doornamen. De definitieve tekst was nog niet voorgelegd aan
de andere eurolanden. Die soebatten nog over de vraag of zij bij de
borrel, het voorgerecht of toetje een speciale eurotop zouden houden –
of helemaal niet. Weinigen waren gelukkig met de manier waarop Frankrijk
het akkoord kaapte. Niemand kon er nog aan te sleutelen.
Maar Frankrijk, dat al sinds januari een royaal gebaar naar Griekenland
wil maken om te voorkomen dat de Griekse schuldencrisis de euro aantast,
had haast. Duitsland had twee maanden op de rem gestaan. Kanselier
Merkel voerde de druk op door te zeggen dat landen wat haar betreft uit
de eurozone gezet moesten kunnen worden. Twee maanden hield Sarkozy –
met moeite – zijn mond. Nu lag er een Frans-Duits compromis op tafel,
waarbij Merkel het IMF aan boord kreeg en haar eis tot wijziging van het
Europese verdrag introk. Sarkozy accepteerde het IMF, maar stelde wel de
Europese regie over de operatie veilig.

Noodleningen
Griekenland kan een beroep doen op leningen die worden verstrekt door
het IMF en de eurolanden, als het land er niet in slaagt op eigen kracht
zijn staatsleningen te financieren op de kapitaalmarkt.
De omvang van het noodfonds voor de Grieken is niet bekendgemaakt, maar
het zou gaan om zo’n 10 tot 15 miljard euro van het IMF en minstens 22
miljard euro aan bilaterale leningen van eurolanden.
Het hulppakket is preventief en treedt pas in werking als de eurolanden
unaniem beslissen dat dat nodig is. Geen enkel euroland kan gedwongen
worden mee te doen.
Het akkoord is een compromis tussen Frankrijk en Duitsland. Frankrijk
vond dat de eurolanden zelf iets moesten doen voor Griekenland,
Duitsland wilde juist een belangrijke rol voor het IMF. Nederland
steunde het Duitse standpunt. Premier Balkenende noemde het compromis
gisteravond „zeer verdedigbaar”. Een meerderheid van de Tweede Kamer
steunt het plan.

De lidstaten nemen de regie bij het coördineren van de hulpactie voor
Griekenland en het opzetten van meer economische afstemming tussen de
lidstaten. De Europese Commissie krijgt hierbij slechts een adviserende rol.
Een verzoek van Griekenland om leningen wordt eind april of in het
najaar verwacht. Het land moet dit jaar 54 miljard euro aan
staatsleningen herfinancieren. Griekenland kan op dit moment op de
kapitaalmarkt alleen lenen tegen hoge rentes.
Dat de situatie inmiddels acuut was, was wel duidelijk. De
kapitaalvlucht uit Griekenland raakte deze week in een versnelling.
Als Griekse banken wankelen, kan de staat ze niet overeind houden. Men
vreesde een bankrun. Die zou voor Franse, Duitse en Nederlandse banken
met Griekse schuldpapieren nare consequenties krijgen. De euro daalde.
De Portugese staatsschuld werd afgewaardeerd. Sarkozy’s geduld raakte
op. Daarom haalde hij zich de toorn van Van Rompuy op de hals, door
vooruit te lopen op een deal.
Dit was drama op hoog niveau, illustratief voor de Europese
besluitvorming van na het Lissabonverdrag: intergouvernementeel. De
Europese Raad – 27 regeringsleiders – wordt dominanter. Grote landen
hebben daarin meer gewicht. Naar de kleintjes wordt ‘geluisterd’. De
Europese Commissie, die altijd als belangenbehartiger van kleine landen
werd gezien, verzwakt. Volgens het akkoord heeft de Commissie, eens een
machtig orgaan, alleen nog een adviserende rol. Mocht Griekenland om
hulp vragen, dan moet de Commissie beoordelen of die aanvraag terecht
is. Maar de ECB, die tijdens de crisis aan statuur heeft gewonnen,
adviseert mee. Dit advies moeten de eurolanden unaniem goed keuren.
Ofwel, de beslissing ligt bij de landen.
Premier Jan Peter Balkenende en zijn Ierse collega Brian Cowen uitten
hun protest tegen dit recht van de sterkste gisteravond gedurende meer
dan een uur, gefocust op één regel in het akkoord. Dat gebeurde toen Van
Rompuy en Trichet akkoord waren gegaan met de Frans-Duitse tekst, en de
27 regeringsleiders al waren begonnen met hun geagendeerde bespreking
over de toekomstige economische strategieën voor de EU. Op dat moment
werd de extra eurotop ingelast – in oktober 2008 gebeurde dat eerder om
de banken te redden, nu om de stabiliteit van de euro te waarborgen. Van
Rompuy en níet de Spaanse premier Zapatero (die dat graag had gewild)
leidde de bespreking over de tekst.
Balkenende had net als de anderen geen bezwaar tegen de mengvorm van
IMF-leningen en bilaterale leningen. Er worden geen cijfers vermeld,
maar het IMF kan 10 à 15 miljard fourneren en de rest moet bilateraal.
Dat laatste gebeurt naar rato van bijdragen van eurolanden aan de ECB.
Als demissionair premier maakte Balkenende wel een voorbehoud, zoals de
Tweede Kamer was beloofd.
Balkenende had wél bezwaar tegen de zinsnede dat de regeringsleiders de
economische regering van de EU zouden vormen. Balkenende en Cowen wilden
van ‘regeringsleiders’ liever ‘Commissie’ maken. Zo werd de stem van
kleine landen beter gewaarborgd.
Maar voor de Commissie brengen weinig regeringsleiders dezer dagen veel
respect op, mede door het getouwtrek om de buitenlandse dienst.
Balkenende opperde dus om van ‘regeringsleiders’ toch ‘ministers van
Financiën’ te maken. Dit is een lager niveau, waarin politiek gewicht
van landen én inhoudelijke argumenten tellen. Bovendien zou Van Rompuy
hier niet het hoogste woord voeren – volgens meerdere bronnen stoort
diens rijzende statuur in Europa ook Balkenende, die vorig jaar zelf
aasde op deze functie. Er staat nu dat de regeringsleiders gaan werken
aan meer ‘economisch bestuur’ in de EU.
Merkel, schrijven Duitse commentatoren al, had minder binnengehaald dan
eerder leek.
Het IMF was aan boord, zoals zij had gewild. En elk land houdt een veto
in de eurogroep over de vraag of en wanneer er leningen aan Griekenland
worden verstrekt. Maar het IMF krijgt een ondergeschikte rol, en moet de
regels van de eurozone respecteren. Kennelijk is er een ECB-delegatie
naar Washington geweest om die toezegging van het IMF te ver krijgen.
Ook Merkels eis dat er een wijziging van het Europees verdrag moet
komen, om de regels van het Pact strenger te kunnen maken, slikte ze in.
Geen land heeft daar zin in, na de jarenlange marathon rond het
Lissabonverdrag. Hiervoor komt een typisch Europese oplossing: een
werkgroep onder leiding van Van Rompuy, die eind 2010 aanbevelingen doet
over meer begrotingsdiscipline, controle en straffen.
Woord voor woord hebben Duitsers en Fransen hun compromis in elkaar
geknutseld.
Volgens ingewijden is de tekst ditmaal grotendeels van hen, en was de
rol van Van Rompuy minder doorslaggevend dan voorafgaand aan de
solidariteitsverklaring voor Griekenland op 11 februari. Sommigen hadden
alleen gewild dat zij het akkoord wat eerder hadden bereikt. Dat had
Griekenland en de eurozone veel zorgen bespaard.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********