Vrijspraak voor idolen

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Geldt volgens mij niet voor politici ;)

Groet / Cees

http://breinlogs.scilogs.be/
Vrijspraak voor idolen
Door Mark Nelissen, 29 December 2009, 14:59

Roman Polanski wordt beschuldigd van verkrachting van een 13-jarig
meisje in 1977. De Amerikaanse justitie blijft hem hiervoor vervolgen.
De pers trekt een andere kaart en maakt melding van het feit dat hij
toch zulke goede films heeft gemaakt en dat het al zo lang geleden is.
Laat die man toch gaan! Maar… als het nu eens om Nomanski ging, een
klein meneerke, zonder bekendheid? Zou men de zaak dan ook de door de
vingers zien? Verkrachting is verkrachting, zou men schrijven, dus moet
de man voor de rechter komen.

Twee bekende tennisspelers, Yanina Wickmayer en Xavier Malisse, hebben
hun tennislaars gelapt aan de afspraak om hun verblijfsgegevens door te
geven, de fameuze “whereabouts”. Malisse heeft zelfs nog een
dopingcontrole aan zich laten voorbij gaan. Ze werden hiervoor
veroordeeld tot een jaar schorsing. Groot kabaal in de kranten! Hoe
durft men die sportmensen veroordelen! En als het nu een Jeanneke en
Janneke van om de hoek waren die uit de bocht gingen? Zou men dan ook
zeggen dat ze maar hun gang mogen gaan, dat regels niet zo nauw moeten
genomen worden?

Witsel en Wasilewski

De Standardspeler Axel Witsel breekt tijdens een wedstrijd het been van
Marcin Wasilewski, die daardoor voor zeer lange tijd buiten spel is, als
hij al ooit nog fatsoenlijk zal kunnen lopen. Als straf kreeg hij een
schorsing van tien dagen en een boete. “Het is tenslotte een grote
kracht voor koning voetbal, die kan je niet zomaar buiten zetten” lees
je tussen de regels in de krant. En als die overtreding nu eens begaan
was door Jan met de Voetbalpet van de ploeg Klein Dorpje? Zou hij ook
zowat ongestraft blijven?

Een ander verhaal lezen we over Luc Vansteenkiste, CEO van Recticel en
gewezen voorzitter van het VBO, dus een van de grootste entrepreneurs
van dit land. Hij werd aangehouden in de zaak rond handel met voorkennis
in aandelen van Fortis en belandde in de gevangenis tussen de boeven.
Nergens las ik dat dit schandalig was, dat het enkel gaat om het
mogelijk doorgeven van wat informatie en dat men een captain of industry
toch niet zomaar in een cel kan gooien. Integendeel, in menig commentaar
kon je zelfs een toontje proeven van “ze hebben eens een grote jongen
gepakt, héhéhé!” Een schril contrast met de drie vorige gevallen van
vergevensgezindheid.

Wat heeft dit met de bril van Darwin te maken? Veel. Het is niet echt
toevallig dat de film- en sportmensen uit bovenstaande voorbeelden snel
worden vrijgesproken door de goegemeente, en dat de rijke zakenman moet
hangen. Dit alles heeft te maken met onze honderdduizenden jaren oude
relatie met dominante groepsgenoten. Dat zit zo.

Het dominantiegedrag van de mens is voor een aanzienlijk deel
evolutionair bepaald, het komt over de hele wereld bij alle culturen
voor. Wij rangschikken elkaar in functie van dominantie. Die en die
staan boven mij, die en die onder mij. De basis van deze dominantie kan
zowat alles zijn: lichaamsgrootte, geld, schoonheid, intelligentie,
kennis, politieke functie of culturele prestaties, allemaal zaken waarin
anderen beter of slechter zijn dan ik. In de gemeenschappen van onze
voorouders moet dit een sterke ordenende kracht zijn geweest (zoals bij
andere diersoorten overigens). Zij of hij die meer wijsheid en kennis en
ervaring kon voorleggen, kon ook veel bijdragen aan de groep. Iedereen
kon van haar of zijn vaardigheden profiteren. Ruzies werden wellicht het
gemakkelijkst bijgelegd door toedoen van de meest dominante figuur. Deze
was dus een geboren leider en kreeg macht. De leider was door iedereen
gekend, tot in het dagdagelijkse doen en laten.

StamhoofdVandaag is onze samenleving veel te complex en kan zo een
eenvoudig systeem niet meer werken. Wij leven niet meer in groepen van
enkele tientallen mensen, bovendien zijn er veel meer vormen van
dominantie naast elkaar: een hoge status in kennis en intelligentie
loopt niet samen met een dominante status in politiek, of sport, of
kunst… Maar het principe ‘wie dominant is, is gekend’ bleef in ons brein
zitten. En – nu komt het – datzelfde brein draait het principe zonder
meer om: wie gekend is, is dominant. Mensen die niet veel betekenen voor
de samenleving maar bekendheid krijgen via de media (omwille van een
mooi gezichtje, van voldoende ploeteren in de modderen tijdens het
veldrijden, van een misdaad…) krijgen een status. Dat klinkt erg gek,
maar bij onze voorouders was dit logisch. Wie van gemeenschap veranderde
– en de evolutiebiologie is er zeker van dat dit geregeld gebeurde –
wist in de nieuwe groep meteen wie de meest dominante status had,
namelijk diegene die het best gekend was, waarover het meest gesproken
werd enzovoort. In onze samenleving heeft dit geen zin. Een veldrijder
mag dan veel op tv verschijnen, een leider is hij niet.

Nu, een ander fenomeen uit onze oeroude psychologie is dat dominante
mensen als voorbeeld worden genomen, voor wat dan ook. Welke aftershave
gebruikt Nicolas Cage? Ik ook dan. Bono van U2 vraagt geld te storten
voor Afrika? Doe ik. Weerom, bij onze voorouders was dit een goede zaak.
Dominante mensen hadden het gemaakt, zij hadden hun status te danken aan
het feit dat ze de juiste dingen deden. Dus, om ook meer kansen te
hebben in de groep, was het aangewezen om die dominante groepsgenoten na
te doen. Baat het niet, dan schaadt het niet.

Polanski, Wickmayer, Malisse en andere Witsels kregen een dominante
status, zowel door hun verdiensten – ze brengen ons brood en spelen –
als door hun verschijning in de media. We aanbidden ze en nemen hen dus
als voorbeeld. Wat eten zij? Waar gaan ze op vakantie? Wat de leider
doet is goed, of kan toch niet echt verkeerd zijn en dus verdient hij
onze vergevensgezindheid. En de captain of industry dan? Waarom zijn we
voor hem hardvochtiger, ook al heeft hij niemand verkracht en geen benen
gebroken? Omdat we ons niet met hem hebben geamuseerd. Hij heeft alleen
maar de economie doen draaien, mensen werk gegeven, maar gaf geen
entertainment. Hij is rijk en verwierf zijn dominantie op een
onzichtbare manier. Van hem zagen we geen film of match. We kunnen dus
niet zien hoe hij is rijk geworden, en dat leidt tot afgunst. Met het
geld van Witsel hebben we geen probleem: we zien hoe hij tegen een bal
kan stampen (jaja, ook tegen een bal) en dat kunnen wij niet, dus
verdient hij zijn geld. Vansteenkiste is rijk, zonder meer, en dat
veroorzaakt jaloersheid. Waarom hij  wel en ik niet? Dus vinden we het
stiekem wel leuk dat een zakenman van zijn voetstuk valt. Leedvermaak in
plaats van bewondering. Volledig ten onrechte, inderdaad, maar ons
oeroude brein kan de moderne samenleving nog niet goed volgen.

www.ch-darwin.eu

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********