Grote hoeveelheden wapens via Nederland naar Irak

[w.t. jouwstra]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Cees,

Albayrak is toch dat hele mooie kamerlid, dat ooit op de voorpagina van de
Tweede Kamer een bankje met Boris Dittrich mocht delen, die daar natuurlijk
weer geen enkel oog voor had (ik heb er op deze lijst nog over gemaild),
maar nu toch echt een heel behoorlijk functionerend staatssecretaris is.

Groet,

Tjerk

-----Oorspronkelijk bericht-----
Van: owner-d66 at nic.surfnet.nl [mailto:owner-d66 at nic.surfnet.nl] Namens Cees
Binkhorst
Verzonden: dinsdag 19 januari 2010 0:22
Aan: Discussielijst over D66
Onderwerp: Grote hoeveelheden wapens via Nederland naar Irak

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Kennelijk zijn geheime verdragen niet tersprake gekomen?
Terwijl Minister Kamp hierover wel sprak in de 2e Kamer en kamerlid(?) 
Bos 'bindende afspraken' zag.

Wapentransporten via Rotterdam, mede omdat andere mogelijkheden 
geblokkeerd worden door protesten buiten onze grenzen?

Zelfs als vermoed wordt dat Belgie wil stoppen met transporten via 
Antwerpen, stuurt het kantoor van de Amerikaanse militaire Van Gend en 
Loos in Capelle a/d IJssel de spullen al via Rotterdam.

Dit gebeurt eigenlijk voor elk transport, niet alleen voor Irak.
Minister Bos smoort zelfs protesten van Kamerlid Albayrak hierover.

Dus zelfs als de Kamer had besloten geen medewerking te verlenen, was 
het transport -op basis van de geheime verdragen- toch doorgegaan.

Groet / Cees


http://www.groene.nl/2010/2/grote-hoeveelheden-wapens-via-nederland-naar-ira
k
Oorlogscentrum Capelle aan den IJssel

Nederland is een onmisbare logistieke schakel in elke Amerikaanse 
oorlogsvoorbereiding. Ook tijdens de Irak-oorlog. Daarover informeerde 
de regering het parlement niet juist, concludeert de commissie-Davids. 
In het Irak-onderzoek vergat men echter de geheime verdragen.

MARTIN BROEK

ER WAS NIET veel voor nodig. Nederland verleende de Verenigde Staten 
bijna terloops toestemming voor het gebruik van het luchtruim en voor 
militair vervoer door Nederland, 'ten behoeve van een mogelijk militair 
optreden voor het geval Irak niet of onvoldoende meewerkt aan de 
uitvoering van resolutie 1441 van de VN-Veiligheidsraad', zoals de 
ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie 6 december 2002 in een 
brief aan de Tweede Kamer schreven. Op grond hiervan zijn troepen en 
materieel door Nederland richting Irak verplaatst.
In het rapport geeft Davids een uitgebreid feitelijk en chronologisch 
relaas, met op enkele plaatsen commentaar over deze transporten. Volgens 
Davids waren er geen concrete juridische verplichtingen om daaraan mee 
te werken. 'Het paste echter in de geest van de militaire alliantie om 
positief te reageren op het verzoek van een bondgenoot die in Europa 
materieel had opgeslagen en personeel gestationeerd, mede om Nederland 
te beschermen', schrijft de commissie. Daarbij ziet Davids over het 
hoofd dat defensieminister Henk Kamp in de Tweede Kamer óók sprak over 
onderliggende verdragen die aan de basis van de medewerking lagen. Ook 
anderen, zoals PVDA-leider Wouter Bos en de Belgische regering, zagen 
bindende afspraken waar niet aan te ontkomen viel.
De kwestie van de militaire doorvoer is een van de vele politieke 
hangijzers in het rapport, want Davids verwijt de regering dat ze de 
Kamer rijkelijk laat heeft geïnformeerd.
Het rapport toont dat Rotterdam een hoofdrol speelde en dat grote 
hoeveelheden wapens via Nederland naar de Golf vertrokken (zie kader). 
Een reden om nog eens terug te kijken naar deze wapentransporten, die 
volgens de regering niet als militaire, maar als politieke steun 
beschouwd moesten worden.

OP 5 DECEMBER voert minister De Hoop Scheffer overleg met zijn 
Amerikaanse collega Grossman, onderminister van Buitenlandse Zaken. 
Grossman wil overvliegvergunningen en toestemming voor doorvoer van 
militaire goederen via Nederland. De regering laat een dag later horen 
dat ze 'in beginsel' positief reageert op dit verzoek. Eind januari 
heeft het eerste schip al toestemming gekregen voor een tocht door de 
Westerschelde naar Antwerpen. Minister Kamp zegt dat de Amerikanen het 
materieel in ons belang in Europa hebben gestationeerd: 'Wij zullen de 
neiging hebben om toe te staan dat zij hun eigen materieel ook over ons 
grondgebied vervoeren.' De kaarten zijn geschud. Een motie van de SP 
waarin wordt verzocht om geen toestemming meer te geven voor transporten 
over water krijgt alleen steun van GroenLinks.
De PVDA heeft als onderdeel van de coalitieonderhandelingen ingestemd 
met de oorlog tegen Irak, maar weigert bij monde van Kamerlid Albayrak 
medewerking aan de transporten. PVDA-leider Bos smoort deze oppositie 
kort daarop. Hij zegt tegen NRC Handelsblad het 'jammer' te vinden dat 
Nederland aan de 'voorbarige' oorlogsvoorbereidingen deelneemt, maar er 
zijn nu eenmaal Navo-afspraken en daar moet Nederland zich aan houden.
Steinweg Handelsveem, waar de schepen worden beladen, is de centrale 
verzamelplaats voor activisten tegen de transporten. Greenpeace 
blokkeert er bijvoorbeeld op 19 februari de NDS Progress, die met 
oorlogsmaterieel naar de Golf wil varen. In april, als de oorlog al 
begonnen is, bezetten activisten het kantoor van Nile Dutch Africa 
Shipping Lines (NDS) in Rotterdam. Het bedrijf verhuurt vier schepen 
voor militair vervoer, waaronder de Progress.
De acties vinden niet veel weerklank. Toch zijn alle militaire denkers, 
van Sun Tzu tot Martin van Creveld, het erover eens dat de aanvoer van 
wapens en goederen een bepalend onderdeel van oorlogvoering is. Karl von 
Clauzewitz schreef in zijn Vom Kriege dat de logistiek bepaalt of een 
oorlog gevoerd kan worden en met welke intensiteit. Het lijkt in de 
Nederlandse discussie bijna alsof het om een administratieve kwestie 
gaat. Militair vervoer is misschien niet zo spectaculair als een 
spionerende onderzeeër, voor een oorlog is de logistiek van veel groter 
belang.
Burgemeester Opstelten van Rotterdam ziet het hete hangijzer in de 
haven. Als de wapentransporten voor de oorlog beginnen kunnen 
medewerkers 'hun gewetensbezwaren melden bij de directie van het 
Gemeentelijk Havenbedrijf en zal een andere medewerker worden ingezet', 
zegt hij. Of er veel gebruik van is gemaakt is onduidelijk. Wel 
duidelijk is dat de haven flink is ingezet.
Omdat elders het Amerikaanse vervoer misloopt, wordt Rotterdam de 
politieke afvoerput. Oostenrijk wil neutraal blijven en geeft geen 
toestemming voor transporten over zijn grondgebied. Door deze weigering 
kunnen de Italiaanse havens vanuit Zuid-Duitsland niet per trein bereikt 
worden en wordt Rotterdam de uitwijkhaven. Als later onduidelijk is of 
België nog langer mee wil werken aan de transporten, biedt Rotterdam 
opnieuw de oplossing. Lading bedoeld voor Antwerpen wordt omgeleid naar 
Rotterdam. Hier is de commissie-Davids opnieuw slordig. Zij wijt de 
omleiding aan technische problemen bij de Belgische spoorwegen, maar het 
Amerikaanse legertijdschrift Stars and Stripes stelt dat wegens de 
onzekere situatie na de Belgische verkiezingen besloten werd Antwerpen 
buiten de plannen te houden en voor Rotterdam te gaan. 'We moesten de 
treinverplaatsingen reduceren en in plaats daarvan onderdelen op 
wielvoertuigen en binnenvaartschepen plaatsen om ze in Rotterdam te 
krijgen', aldus een Amerikaanse militair in Kaiserslautern die belast is 
met transport.
Er is nog iets wat Davids niet meldt. De draaischijf van de Amerikaanse 
oorlogslogistiek bevindt zich in Capelle aan den IJssel. Daar huist de 
598th Transportation Group. Het is de militaire evenknie van Van Gend & 
Loos die voor het Pentagon zoekt naar de snelste, veiligste en 
goedkoopste mogelijkheden voor Amerikaans militair vervoer. Het 
operatiegebied van het commando in Capelle reikt van Noord-Duitsland tot 
in Afghanistan. Het beslaat Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Dat 
betekent dat alle Europese verplaatsingen van Amerikaans materieel 
vanuit Capelle aan den IJssel, vlak bij Rotterdam, worden georganiseerd. 
Niet alleen voor de Iraakse veldtocht, maar voor iedere Amerikaanse 
oorlog. Ook als Nederland niet deelneemt. Het is niet duidelijk waarom 
de commissie hieraan voorbijgaat, maar het lijkt een bewuste keuze. Er 
zijn namelijk Kamervragen over gesteld en die behoorden tot de basisstof 
van de onderzoekers.

BELGIË KEURDE de oorlog af op grond van internationaal recht, maar zag 
zich uiteindelijk toch gedwongen mee te werken aan het vervoer. Tijdens 
een debat in het Belgische parlement bleek dat een bilateraal verdrag 
tussen België en de Verenigde Staten, het zogenaamde War Host Nation 
Support-verdrag (WHNS), de sta-in-de-weg was. De verdragen zijn bedoeld 
om in tijd van oorlog soepel en efficiënt te kunnen opereren met gebruik 
van civiele middelen, zoals spoor, luchtvervoer en telecommunicatie.
Ook Nederland heeft deze verdragen met de Verenigde Staten afgesloten. 
Het Nederlandse WHNS-raamverdrag stamt uit 1971. In de periode 1971 tot 
1983 werden twaalf onderliggende verdragen gesloten. 
Onderzoekscollectief Amok onthulde in 1987 details daarover. Begin jaren 
tachtig ontdekten KLM-vliegers dat ze in tijd van crisis een 
oorlogsbijdrage zouden moeten leveren. Stukje bij beetje peuterde de 
KLM-ondernemingsraad informatie los over contractonderhandelingen tussen 
de staat en de KLM-directie. De daardoor bekend geworden 
conceptverdragen (1980 en 1985) beschrijven hoe Nederland vliegtuigen en 
personeel in een 'buitengewone rechtstoestand' kan vorderen. De staat 
kan ze vervolgens zelf gebruiken of door een andere staat laten 
gebruiken. Welke afspraken met andere sectoren zijn gemaakt is niet of 
nauwelijks bekend.
In antwoord op Kamervragen schreef minister Kamp op 18 februari dat 
Nederland zich houdt aan de afspraken in het kader van het Host Nation 
Support om militair materieel en personeel te faciliteren: '(...) 
dergelijke documenten [worden] niet ter goedkeuring aan het parlement 
voorgelegd'. Daarmee is de kous af. Als Nederland politiek noch militair 
wil meedoen aan een oorlog waaraan de Verenigde Staten wél deelnemen, 
dan zullen deze verplichtingen een zware hobbel zijn.
De Kamer heeft niets te zeggen en wordt alleen uit fatsoen op de hoogte 
gesteld van de militaire transporten. Invloed op het beleid van de US 
Army Transportation Group is helemaal ondenkbaar. Het zou een breuk met 
de Navo en Atlantische politiek inhouden. Dit betekent dat Nederland aan 
elke Amerikaanse oorlog zijn bijdrage zal leveren. In België ontstond 
hierover tenminste nog discussie. In Nederland ging deze ingrijpende 
kwestie vrijwel ongemerkt voorbij.
De WHNS-verdragen stammen uit de Koude Oorlog. Een tijd dat 
democratische controle geofferd werd aan militaire veiligheid. Als 
vanzelf hebben ze een andere functie gekregen. Het zou goed zijn als de 
opmerkingen van de commissie-Davids op dit vlak aanleiding zullen zijn 
voor een kritische blik op verdragen. Maar dat is ook nu nog niet 
mogelijk. Ze zijn immers geheim.
Wellicht zal de paragraaf die de commissie-Davids schrijft over Host 
Nation Support sommigen ontgaan. Toch is hij van groot belang. Of dat nu 
onder politieke steun geschaard wordt of niet, Nederland droeg op het zo 
belangrijke logistieke vlak uitgebreid en materieel (onder meer met 
inzet van militairen voor bewakingsdoeleinden) bij aan de oorlog. De 
mores binnen de Navo en de bilaterale verdragen met de VS verdienen de 
volle aandacht van het parlement. Want als de regering had geconcludeerd 
dat de oorlog illegaal was (zoals ze volgens Davids had moeten doen), 
dan zou Nederland er net als België niet aan zijn ontkomen toch een 
belangrijke oorlogsbijdrage te leveren.
Op z'n minst zou de Kamer zich kunnen afvragen of ze zich dient neer te 
leggen bij Kamps vaststelling destijds dat dergelijke verdragen geheim 
zijn voor de volksvertegenwoordiging.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********