Waar ging het mis bij D66 ?

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   Volkskrant
Datum:  15 april 2010
Auteur: Bart Dirks, Theo Koele
URL:    http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1369691.ece


Waar ging het mis bij D66 ?
---------------------------

DEN HAAG - D66 is een grote partij met tijdelijk wat minder zetels in
de Kamer ? zo verklaren de vrijzinnig liberalen zelf hun drie zetels
in de oppositie. Maar komt de gedroomde monsterzege wel?

'De kans om echt door te breken was nog nooit zo groot', zei partij-
leider Alexander Pechtold in november op het D66-congres. De peilingen
beloofden hem op het hoogtepunt 26 zetels. De vraag is of hij nog even
stellig is, komende vrijdag en zaterdag op het verkiezingscongres. De
virtuele winst is bijna gehalveerd.

Terwijl het toch zo geweldig ging. D66 steeg van een naar drie zetels
in het europarlement, de raadsverkiezingen in maart waren een opsteker.
Lang was Pechtold dagelijks in het nieuws; het ledental groeide tot
18.507, een record.


Wat ging er mis?

'Demissionair'-effect

Toen Balkenende IV nog niet was gevallen, was Pechtold de favoriete
oppositieleider. Hij houdt van het debat; het Journaal, DWDD en Nova
houden van zijn vileine interrupties.
Een kleine fractie leiden is hard werken, maar heeft één groot voordeel.
Noodgedwongen deed Pechtold veel debatten zelf ? meer dan Kant (SP, 25
zetels) Rutte (VVD, 21), Wilders (PVV, 9) of Halsema (GroenLinks, 7).
Kortom: aandacht verzekerd.
En toen viel het kabinet. Het aantal debatten is drastisch beknot omdat
de Kamer tal van thema?s 'controversieel' verklaarde. Zo verdween
Pechtolds belangrijkste podium.


'Wilders'-effect

Geert Wilders wrijft het Pechtold graag in: zonder de PVV zou D66 half
zo succesvol zijn. De twee dagen elkaar voortdurend uit. Daarmee
groeide D66 uit tot het tegengeluid.
Maar ook Wilders daalt in de peilingen. Dat begon nadat de PVV goed had
gescoord in Almere en Den Haag, maar duidelijk werd dat de partij geen
wethouders ging leveren. Pechtolds favoriete vijand houdt zich gedeisd.


'Cohen'-effect

Het aantreden van Job Cohen als aanvoerder van de PvdA was slecht nieuws
voor D66. Een deel van de aanhang neigt terug te keren in de 'moeder-
schoot'. De PvdA verloor 'de doctorandussen' aan D66.
D66 profiteerde niet van de val van het kabinet. In de peilingen kwam de
PvdA er al in de nadagen van Wouter Bos goed mee weg. Nadat hij het
stokje aan Cohen had overgedragen, steeg de PvdA verder in de kiezers-
gunst en daalde D66 navenant. Voor D66 had Cohen, voor menig kiezer de
nieuwe 'anti-Wilders', beter burgemeester van Amsterdam kunnen blijven.


'Telleman'-effect

Amsterdam bracht nog meer onheil. D66 ging er van 2 naar 7 raadszetels,
maar zette zichzelf buitenspel voor het nieuwe stadsbestuur. Dat was te
wijten aan de zigzagkoers van de nu teruggetreden D66-lijsttrekker in de
hoofdstad, Ageeth Telleman.
Kiezers zien 'hun' partij niet graag in de oppositie belanden ? zeker
niet na een eclatante zege. Zie de neergang van de SP sinds 2006, toen
25 Kamerzetels niet werden verzilverd. In Rotterdam, Utrecht en Den Haag
maakt D66 wel kans tot de colleges van B & W toe te treden. Optimistische
D66'ers voorspellen dat hun partij in het hele land 'een gigantisch
aantal wethouders' zal leveren. Dat nieuws kan het Telleman-effect keren.


'Anders'-effect

'Anders. Ja. D66' heet het verkiezingsprogram. Maar wijkt de partij wel
zo sterk af? Gevraagd naar zijn prioriteiten, zegt Pechtold 'onderwijs,
onderwijs en onderwijs'. Maar vrijwel elke partij zegt het hem na.
In 2006 was D66 nog als enige voor een hogere AOW-leeftijd, nu zijn de
meeste partijen daar voor gewonnen. De typische D66-kroonjuwelen ? een
referendum, de gekozen burgemeester ? zijn geen topprioriteit, maar wel
'uit voorraad leverbaar'.
En dus wordt het voor D66 nog een klus om de kiezer uit te leggen waar
het 'redelijk alternatief' nou precies uit bestaat.

Alexander Pechtold blijft strijdbaar: 'Mij krijg je niet somber.'

--------
(c) 2010 Persgroep Nederland

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********