Memoires van een communist

[Bert Bakker]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Als ik dat zo lees was die Gortzak aan het eind van zijn leven
eigenlijk (en eindelijk) een D66'er!

Groeten,
Bert.


Op 22 september 2009 19:10 heeft Antid Oto <aorta at home.nl> het
volgende geschreven:
> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
> Memoires van een communist
>
> Grenzeloos.org: nummer 103 | augustus-september 2009
>
> Verhalen over linkse revolutionairen die nooit eens ontspannen zijn
> zwaar overdreven. Ook de Grenzeloos redactie en medewerkers gaan op
> vakantie – vaak wel met een stapel boeken om onderweg en op bestemming
> te lezen. Een aantal medewerkers van Grenzeloos presenteren hun
> favoriete vakantieliteratuur. Ter ontspanning en misschien ook om wat
> te leren.
>
> Nederland heeft in het verleden weinig aansprekende revolutionaire
> kopstukken gekend maar van deze kopstukken hebben er redelijk wat de
> moeite genomen hun herinneringen aan het papier toe te vertrouwen.
> Veel van die autobiografieën hebben niet zozeer als doel het politieke
> leven van de schrijver te beschrijven. Vaker zijn ze geschreven door
> spijtoptanten of zijn ze bedoeld om de politieke lijn van de schrijver
> te rechtvaardigen en nog eenmaal met voormalige kameraden af te
> rekenen. Oude socialistische voormannen als Ferdinand Domela
> Nieuwenhuis (Van christen tot anarchist) en Louis de Visser
> (Herinneringen uit mijn leven) hadden hier zeker een handje van.
> Helemaal bont maakt Paul de Groot het in zijn memoires De dertiger
> jaren. Niet alleen staan er onwaarheden in, ook interpreteert hij de
> geschiedenis van de CPN en van zichzelf wel heel erg creatief. Een
> heerlijke uitzondering hierop zijn de memoires van Henk Gortzak
> (1908-1989), Hoop zonder illusies.
>
> Eind jaren twintig sluit Gortzak zich aan bij de Communistische Partij
> van Holland (vanaf 1935 CPN). Zijn deelname aan het verzet in de
> Tweede Wereldoorlog moet hij bekopen met een arrestatie en transport
> naar een concentratiekamp. Gortzak overleeft en komt na de oorlog
> namens de CPN in de Tweede Kamer, tot in 1956 de bom barst. In de CPN
> ontstaan er diverse conflicten rondom de politieke koers van
> partijleider Paul de Groot. Gortzak komt tegenover De Groot te staan
> en delft het onderspit. In 1958 leidt dit tot zijn royement uit de
> CPN. Samen met een aantal andere dissidente CPN-ers richt hij de
> oppositionele Brug-groep op. Na enkele jaren PSP-lid te zijn geweest
> gaat hij verder als partijloos communist.
>
> Het boek is opgetekend in 1985, vier jaar voor zijn overlijden. Anders
> dan veel andere autobiografieën is Gortzak’s autobiografie geschreven
> na het beëindigen van zijn politieke leven. Gortzak was klaar. Hij
> hoefde geen rekening te houden met mogelijke consequenties van zijn
> schrijven of over de vraag of alles wel strookte met ‘de juiste
> politieke koers’. En hij hoefde aan niemand meer verantwoording af te
> leggen. Dat zorgt ervoor dat er een bepaalde rust uit gaat van het
> boek. Geen opgekropte woede of tirades tegen concurrerende linkse
> partijen. Geen natrappen richting voormalig partijgenoten. Nee, niks
> van dit alles. Gortzak is niet boos op andere mensen en is op zijn
> oude dag nog steeds trots om, weliswaar partijloos, communist te zijn.
>
> In het laatste hoofdstuk blikt Gortzak kritisch terug op zijn
> verleden. Zonder op de man te spelen spaart Gortzak kool noch geit en
> is hij niet te beroerd naar zichzelf te wijzen. ‘Ik ben het communisme
> er dankbaar voor dat het mijn inzicht in de maatschappelijke processen
> heeft verdiept (…), maar het spijt me dat ik mijn partijtrouw veel
> jaren al te nadrukkelijk beleden heb, dat ik medeverantwoordelijk ben
> geweest voor het geestelijk mishandelen van mensen op een manier die
> ik pas echt goed doorzien heb toen ik zelf op die wijze bejegend
> werd’. Gortzak schrijft over zijn contacten met trotskisten; ‘ik zou
> de trotskisten gaan beschouwen als medestanders (…) en niet langer als
> de politieke avonturiers waarvoor ik ze mijn stalinistische periode
> aanzag.’
>
> Gortzak is tot aan zijn dood toe communist gebleven. Ondanks zijn
> vertrouwen in het communisme vraagt hij zich af hoe de Sovjet-Unie zo
> heeft kunnen ontsporen en hoe het mogelijk is dat het steeds weer mis
> gaat in landen in de Derde Wereld waar revolutionaire bewegingen aan
> de macht komen. ‘Ik ben niet in staat op vele vragen een bevredigend
> antwoord te geven. Maar ik blijf onrecht, ongelijkheid en uitbuiting
> afwijzen. En ik hoop, nog steeds op een betere toekomst.’
>
> http://www.paulbenschop.dds.nl/2009augustusgrenzboek.html
>
> **********
> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> **********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********