'Darwin' heeft het druk

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://weetlogs.scilogs.be/index.php?op=ViewArticle&articleId=213&blogId=15
Darwin achterna
from Liesbeth Gijsel, 03 September 2009, 13:01

Het wordt nog druk op de route die Charles Darwin met de Beagle aflegde.
Niet alleen Dirk Draulans en consoorten varen Darwin achterna. Vanuit
Frankrijk vertrekt dit weekend een nog veel ambitieuzere missie: de Tara
zal in samenwerking met honderd wetenschappers drie jaar lang de gevolgen
van klimaatverandering in de oceanen bestuderen.

Met veel toeters en bellen koos de namaak-Beagle op 1 september het ruime
sop. Vanaf 13 (in Nederland) en 16 (in Vlaanderen) september is de reis
van de clipper Stad Amsterdam te volgen op televisie.

Een wat minder mediagenieke, maar op wetenschappelijk gebied veel
interessantere reis, is die van de Tara. Dit Franse zeilschip vertrekt
vrijdag of zaterdag vanuit Bretagne, om drie jaar lang het spoor van
Darwins trip van 1831 tot 1836 te volgen én uit te breiden. Bedoeling is
tijdens de 150.000 kilometer lange tocht de effecten van de
klimaatverandering op de mariene organismes in kaart te brengen. Daarvoor
schakelt Tara Oceans honderd wetenschappers van over de hele wereld in.
Het gaat onder meer om oceanografen, celbiologen, moleculair biologen en
informatici. Die gaan uiteraard niet allemaal aan boord van het zeilschip,
dat maar 36 meter lang is. Boordcomputers zullen alle relevante informatie
vanuit het schip via satellieten doorsturen naar het vasteland.

Waarom de Fransen voor de route van Darwin hebben gekozen, is eerder
symbolisch (en allicht ook om meer media-aandacht te vangen). ‘De evolutie
van alle leven begon in zee’, legt Eric Karsenti, de wetenschappelijk
leider van de expeditie, uit in het volgende filmpje. ‘In de oceanen
ontstonden de eerste organismen van de aarde. Er was nog geen zuurstof, en
ze gebruikten chemische energie om te overleven en zich te reproduceren.
Met de energie van zon en water produceerden ze zuurstof.’ En die zuurstof
heeft ervoor gezorgd dat wij hier vandaag op de aardbol rondlopen.

PLANKTON
Mariene micro-organismen zijn goed voor 90 procent van de biomassa in de
oceanen. Ze absorberen de meerderheid van de koolstofdioxide in de
atmosfeer en produceren de helft van de zuurstof in de lucht. Tara Oceans
zal deze wolken van minuscule flora en fauna bestuderen. ‘We brengen de
impact in beeld die de opwarming heeft op de micro-organismen en
bestuderen de gevolgen voor de koolstof- en zuurstofcyclus. Daardoor
zullen we de huidige klimaatmodellen kunnen verbeteren met tot nog toe
onbekende data.’Sommige soorten zullen zich beter voelen in het warmere
water, andere zullen daarentegen uitsterven of migreren naar koudere
regionen. De effecten op plankton en andere micro-organismen hebben
overigens niet alleen gevolgen voor de globale koolstofopname en
zuurstofproductie. Deze minidiertjes en –plantjes staan ook aan de basis
van de voedselketen. Als de klimaatverandering rampzalige gevolgen heeft
voor hen, dan zullen die zich ook doortrekken naar de rest van het leven
in de oceanen.

Tara zal een leemte invullen in de wetenschappelijke kennis. Over (het
leven in) de oceanen is nog niet veel bekend. Vooral de diepzee is immers
moeilijk te bestuderen. De afgelopen jaren is echter gesofisticeerdere
apparatuur ontwikkeld.

SMELTEND PAKIJS
De Tara vertrekt dus vrijdag of zaterdag vanuit Lorient in Bretagne, om op
11 september via de Golf van Biskaje in Lissabon aan te meren. Vandaar
gaat het naar de Middellandse Zee, de Indische, Stille en Atlantische
Oceaan en naar het Noord- en Zuidpoolgebied.

Om de twee dagen ligt de Tara acht uur lang stil en wordt allerlei
apparatuur van boord gegooid. Het gaat zowel om de modernste sensoren die
in de oceaan kunnen afdalen in autonome onderzoeksrobots als om
traditionele netten. Hoe het allemaal in zijn werk gaat, legt Gaby Gorsky,
coördinator van Tara Oceans, uit in volgend filmpje.

De Tara is met de Darwinreis overigens niet aan haar proefstuk toe. Tussen
2006 en 2008 trok het zeilschip al naar de Arctische wateren, om het
smeltende zee-ijs tussen Siberië en Groenland in kaart te brengen. De
bemanning liet zich vastvriezen in het ijs, om er twee jaar lang
observaties te doen. De wetenschappelijke resultaten van de expeditie kan
je vinden via de website van Tara Oceans. Je kan er uiteraard ook de
nieuwe expeditie op de voet volgen, en vindt er alle mogelijke
achtergrondinformatie, filmpjes en een logboek van de reis.

De route van de Tara wordt hier getoond:
http://oceans.taraexpeditions.org/mapdrag.php?lang=en

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********