DSB en de kredietcrisis

[Antid Oto]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

DSB en de kredietcrisis
Willem Bos 	
22-10-2009

Volgens Wouter Bos heeft de ondergang van de DSB Bank niets te maken
met de kredietcrisis. In tegenstelling tot de banken die door hem met
vele tientallen miljarden overeind zijn gehouden, gaat het in het
geval van de bank van Scheringa om een instelling die door zijn eigen
fouten in de problemen is gekomen, aldus Bos.

Nu heeft de minister groot gelijk dat hij ons belastinggeld niet wilde
aanwenden om de bank uit Wognum overeind te houden, maar de redenering
dat het bij de DSB Bank niet - en bij die grote drie wel - om de
kredietcrisis gaat, deugt van geen kant.

Blijkbaar mag het van Bos alleen maar kredietcrisis heten als het gaat
om het opkopen van ondeugdelijke pakketen hypotheken uit de VS. Als er
sprake is van het zelf in Nederland in de markt zetten van dergelijke
hypotheken met daaraan verbonden koopsompolissen, dan is het in de
ogen van de minister van Financiën iets heel anders.

De kredietcrisis is het gevolg van de enorme uitbreiding van het
krediet en in het algemeen van de expansie van de financiële sector
waar geld gemaakt wordt met geld. Consumenten werden steeds meer
leningen en vooral hypotheken aangesmeerd die eigenlijk hun
draagkracht te boven gingen. We kennen inmiddels de verhalen van arme
Amerikanen - soms zelfs zonder inkomen - die een hypotheek kregen
omdat de waarde van hun huis toch zou stijgen en ze zo de hypotheek
als het ware vanzelf terug zouden verdienen.

Dat ging goed zolang de huizenprijzen stegen, maar toen aan die
stijging een einde kwam, stortte het systeem in. Mensen konden hun
hypotheken niet meer afbetalen en kwamen op straat te staan. De
huizenprijzen daalden verder. De (inmiddels vaak vele malen
doorverkochte) hypotheken werden minder waard zonder dat iemand
precies wist hoeveel minder. Banken moesten een deel van hun
hypotheekbezit afboeken en dreigden om te vallen. De crisis sloeg
vanuit de financiële sector over naar de rest van de economie en
leidde tot een algemene neergang van de wereldeconomie.

Die windhandel in financiële producten was mogelijk gemaakt door het
neoliberale beleid van de afgelopen 25 jaar. De internationale
kapitaalsmark was opengegooid. Allerlei eisen die voorheen aan banken
werden gesteld, zijn afgeschaft of verlaagd. Belastingregels werden
aangepast. Het kapitaal moest daar naar toe stromen waar het het meest
winst kon maken, was de gedachte.

Die liberalisering vond ook in Nederland plaats. Ook hier groeide de
financiële sector enorm en gingen banken en andere financiële
instellingen zich richten op de (internationale) handel in allerlei
financiële producten.

Ook op de binnenlandse financiële markt vonden er veranderingen
plaats. De traditionele rol van banken: het innemen van geld van
particulieren en bedrijven ‘die het nu even niet nodig hebben’ om het
tegen een vergoeding uit te lenen aan particulieren of bedrijven ‘die
er nu even behoefte aan hebben’, raakte op de achtergrond. Men ging
zich steeds meer richten op ingewikkelde en ondoorzichtige financiële
producten.

Zo had Legiolease zijn ‘winstverdriedubbelaar’ en Aegon zijn
‘sprintplan’. Verblind door de stijgende beurskoersen en aangemoedigd
door de fiscale aftrekbaarheid van de rente trapten honderdduizenden
mensen hier in. In 2001 deed 6 procent van de Nederlandse huishoudens
mee aan deze gekte. In totaal ging het om 6,5 miljard euro. De
voorloper van de AFM, de STE onder leiding van de toenmalige D66-er
en later VVD-lid Arthur Doctors van Leeuwen, stond er bij en keek er
naar. De totale schade wordt geschat op 1,3 miljard euro.

Dan waren er de zogenoemde woekerpolissen. Beleggingsverzekeringen met
zeer hoge verborgen kosten. In totaal zijn er zeven miljoen van
dergelijke polissen afgesloten met een waarde van 50 miljard euro. Ook
hier was de fiscale aftrekbaarheid een belangrijke stimulans. Bijna
alle banken en financiële instellingen hadden dergelijke producten. En
ook hier loopt de totale schade in de miljarden.

En dan hebben we nog de beleggingshypotheken, waarvan de ellende pas
langzaam aan de oppervlakte komt. We hebben het dan nog niet gehad
over de vele heel of half malafide investeringsfondsen als Palminvest,
teakhoutfondsen en natuurlijk Icesave. Ook in die gevallen schoot het
toezicht tekort of beschikten de toezichthouders niet over
mogelijkheden om in te grijpen.

Er wordt terecht schande gesproken van de torenhoge provisies (tot 80
procent) die Scheringa rekende voor zijn koopsompolissen. Maar
inmiddels is bekend dat tenminste vijf financiële instellingen in
Nederland er dergelijke praktijken op na hielden, of misschien wel
houden. Het verschil is dat het hier om grotere instellingen gaat
waarvan dit soort producten een kleiner deel van de omzet uitmaakt.
Dat maakt het risico voor de instellingen minder groot, maar de
ellende voor de gedupeerden is er natuurlijk niet minder om.

Scheringa ging ver in zijn praktijken, hij probeerde het onderste uit
de kan te halen. Maar fundamenteel verschilden zijn werkzaamheden niet
van die van vele andere financiële instellingen. Dat wil minister Bos
liever niet horen. Dat geeft maar onrust in de markt. Daarom doet hij
alsof de ondergang van de DSB Bank niets met de kredietcrisis te maken
heeft. Maar de ondergang van de bank van Scheringa is slechts het
topje van de ijsberg van de kredietcrisis.

http://www.grenzeloos.org/artikel/viewartikel.php/id/1518.html

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********