'Gaspedaal-vonnis bedreigt fundamenten van het web'

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://webwereld.nl/nieuws/55311/-gaspedaal-vonnis-bedreigt-fundamenten-van-het-web-.html

'Gaspedaal-vonnis bedreigt fundamenten van het web'

"
Gepubliceerd: Vrijdag 13 februari 2009
Auteur: Andreas Udo de Haes

Dat Gaspedaal Autotrack niet meer mag doorzoeken kan 'verstrekkende
consequenties' hebben voor andere zoekmachines zoals Google.

Dat stellen twee vooraanstaande juristen op het gebied van ict,
internet en auteursrecht. Afgelopen woensdag bepaalde de Haagse
rechter in een bodemprocedure dat autozoeker Gaspedaal.nl van Innoweb
inbreuk maakt op het databankenrecht van occasionsite AutoTrack van
Wegener.

Om in aanmerking te komen voor de juridische classificatie databank is
een substantiële investering vereist voor het opbouwen en onderhouden
ervan. Als hiervan sprake is, dan mag een ander niet zomaar grote
delen van een databank hergebruiken en openbaar maken, zo gebiedt het
databankenrecht.
Aanbod hergebruiken

De kern en het novum van dit vonnis is dat Gaspedaal weliswaar niet in
één keer een groot deel van het aanbod van AutoTrack ter beschikking
stelt, maar dat het door de talloze zoekacties van haar gebruikers bij
elkaar opgeteld wel degelijk een groot deel van het AutoTrack-aanbod
hergebruikt.

"Naar het oordeel van de rechtbank is het cumulatief effect van de
vele zoekopdrachten die via Gaspedaal.nl worden uitgevoerd namelijk
wel dat een substantieel deel van de databank van Wegener aan het
publiek ter beschikking wordt gesteld", aldus de rechter. En dat is
onrechtmatig.
Ook Google in gevaar

De uispraak en vooral deze formulering kan grote gevolgen hebben voor
zoekmachines en het web als zodanig, stelt Bernt Hugenholtz,
hoogleraar auteursrecht aan de UvA. "Ik word niet blij van dit vonnis.
Het resultaat is dat dedicated search engines niet meer mogen zonder
de toestemming van de doorzochte rechthebbende."

Maar omdat de rechter nergens stelt dat het specifiek voor
specialistische zoekmachines geldt, bevinden ook algemene zoekmachines
als Google, Yahoo en Live Search zich in de gevarenzone. Hugenholtz:
"Als je het databankenrecht zo gaat oprekken dat het cumulatieve
effect van zoekacties geacht wordt te zijn het overnemen van een
substantieel deel van een databank, dan geldt dat natuurlijk ook voor
de non-dedicated search engines. Dus ook voor Google. Een uiterst
onwenselijk resultaat waardoor het world wide web in zijn fundamenten
wordt aangetast."
Geen begrip

Hugenholtz heeft ook weinig begrip voor de houding van Wegener. "Als
je een databank beschikbaar en doorzoekbaar maakt op het internet, dan
heb je toch juridisch gezien weinig in te brengen tegen het doorzoeken
daarvan door derden. That's part of the deal, zo werkt het web."

Volgens de hoogleraar lijkt ook de rechter niet te hechten aan het
'enorme belang van informatievrijheid op het web, die door het kunnen
linken en het kunnen zoeken bevorderd wordt'. "Die informatievrijheid
mis ik hier compleet. Het lijkt mij een vonnis dat niet veel blijk
geeft van het doordenken van de consequenties, want de consequenties
hiervan zijn verstrekkend."
Hoger beroep houdt geen stand

Ook al vindt hij het 'niet niks' dat de Haagse rechtbank dit zegt,
toch is Hugenholtz ervan overtuigd dat dit vonnis in hoger beroep niet
stand zal houden. "Laten we niet in paniek raken, het is maar lagere
rechtspraak. Laten we de Nederlandse Hoge Raad hier maar eens om een
uitspraak over vragen. Sterker nog, het Europese Hof van Justitie. En
dan voorspel ik dat het gewoon mag."

Ook ict-advocaat Christiaan Alberdingk Thijm van SOLV benadrukt dat
dit vonnis verstrekkende consequenties kan hebben voor zowel dedicated
als algemene zoekmachines. "Het enkele feit dat je een substantieel
deel van een databanken met een zoekmachine kan opvragen en
hergebruiken, daarmee kom je al in de gevarenzone. Ik vraag me af: als
je overal waar nu Gaspedaal staat Google voor in de plaats zet, krijg
je dan niet precies dezelfde uitkomst?"
'Niet te vergelijken'

Joris van Manen,  advocaat bij de Brauw Blackstone en raadsman van
Wegener in deze zaak, bestrijdt dit. "Google werkt heel anders dan
Gaspedaal. Google is een wegwijzer op internet. Google is geen
concurrent van aanbieders op internet, maar zorgt juist voor extra
bezoek."

Volgens Van Manen gaat die vlieger voor Gaspedaal niet op: "Gaspedaal
verdient zijn centjes met de inspanningen van de drie grote autosites,
AutoTrack, AutoTrader en AutoScout. Het is onredelijk dat iemand
zonder inspanning van diezelfde gegevens gebruik kan maken en ze zelfs
kan combineren. Het is parasiterend gedrag."
Mooiste kliks weggekaapt

"Het verdienmodel van AutoTrack is er voor een belangrijk deel op
gebaseerd dat ze kliks krijgen en advertenties kunnen verkopen. Maar
nu krijgt Gaspedaal de meeste en de mooiste kliks. Het hele
verdienmodel valt op deze manier in het water."

Maar dusdanig geleden schade staat los van het hele databankverhaal.
Het zou dan ook veel beter zijn om het databankenrecht in dergelijke
zaken helemaal niet te gebruiken, poneert Alberdingk Thijm. Middels
het rechtsbegrip van de onrechtmatige daad kan veel nauwkeuriger en
per geval worden vastgesteld of er sprake is van ongeoorloofd
handelen.
Grote gevolgen

Alberdingk Thijm: "Het kan best zijn dat het in dit geval rechtvaardig
is dat wat Gaspedaal doet niet mag. Maar de wijze waarop de rechtbank
het nu heeft geformuleerd is gevaarlijk. Als je heel strikt al die
juridische definities volgt dan kan het tot gevolg hebben dat ook
Google in strijd met het databankenrecht handelt."

Van Manen is juist verheugd dat het databankenrecht, sinds enkele
jaren een ondergeschoven kind, met dit vonnis weer prominent op de
kaart is gezet. "Het databankenrecht is verre van dood, dat blijkt wel
uit deze uitspraak."

Dat dit vonnis grote gevolgen kan hebben voor andere dedicated search
engines juicht Van Manen juist toe. "Hier is een duidelijk antwoord
gegeven op de vraag: Hoe ver mogen zoekmachines gaan?" Hij besluit:
"De Googles van deze wereld hoeven zich geen zorgen te maken. Maar
veel gespecialiseerde zoekmachines moeten misschien nog een keer gaan
nadenken wat ze precies willen."
"

Slapende rechter, of gewoon vrijdag de 13de? ;)

In elk geval blijkt dat er kennelijk (commercieele) (oude economie)
belangen spelen die andere heel erg bedreigen ...

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********