Made in Germany ... De Grote Ene, of: Hoe God verdween uit de muziek

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://geschiedenis.vpro.nl/artikelen/42185067/

"
De Grote Ene
Richard Wagner

Deze zomer in OVT de negendelige serie Hoe God verdween uit de muziek.
Tien eeuwen luisteren naar geschiedenis, van Gregorius de Grote tot
Schönberg. Met aanstaande zondag: de Grote Ene: Richard Wagner

‘Mevrouw!’ sprak de pianoleraar uit de Buddenbrooks van Thomas Mann.
‘Dit speel ik niet. Ik ben uw dienstwillige dienaar, maar dit speel ik
niet. Dit is geen muziek – Gelooft u mij toch – Ik heb mij altijd
verbeeld iets van muziek te begrijpen. Dit is de chaos! Dit is
demagogie, godslastering en waanzin! Dit is geparfumeerde walm, waarin
het bliksemt. Dit is het einde van alle moraal in de kunst. Ik speel
het niet!

De pianoleraar heeft het over Tristan en Isolde van Wagner. De meest
Wageneriaanse compositie van Wagner en een stuk met enorme invloed op
generaties componisten. Volgens het handboek van de muziekgeschiedenis
is Wagner niet alleen de componist die de Duitse opera vervolmaakt,
zoals Verdi de Italiaanse. Hij is ook de schepper van het
Gesamtkunstwerk, de ideale vereniging van woord, muziek en toneelspel.
En hij bereikt met zijn late werken de grenzen van de klassieke
tonaliteit en zet dus de toon voor Reger, Strauss, Schönberg, Webern
en de rest.

Wagner was niet alleen een componist, maar werd een van de meest
omstreden figuren uit de cultuurgeschiedenis als revolutionair en als
antisemiet. Hij werd mede daardoor verheerlijkt door
nationaal-socialisten, onder wie de Führer zelf, die ome Wolf was voor
de nazaten van Wagner. Van Wagner’s hand immers kwam het
antisemitische artikel ‘das Judenthum im der Muzik’.

Friedrich Nietzsche noemde hem 'de buikspreker van God'. De nog jonge
filosoof ziet aanvankelijk in Wagner ook de grote vernieuwer, dé
figuur die het decadente Duitsland naar een bloeiende herleving kon
leiden. Maar dankzij Bayreuth, de synthese tussen kapitaal en kunst
moet uiteindelijk Nietzsche zijn grote vriend ontmaskeren als een
bekrompen burgerman, als de belichaming van de decadentie, als een
leugenaar en toneelspeler, uit op effectbejag.

Hoe het precies zit met Wagner, of hij de grote vernieuwer is, of toch
de teleurstellende burgermans-componist die Nietszsche uiteindelijk in
hem zag. Daarover gaat de aflevering van OVT van zondag 16 augustus.
Met: Wim Laman, musicoloog en componist, werkzaam bij de VPRO, en met
Leo Samama, componist en musicoloog.

Bekijk HIER (http://www.youtube.com/view_play_list?p=F97FE1093C68F875&search_query=wagner+hitler)
het Wagner-Hitler-debat dat in 2007 werd georganiseerd door de Malta
University History Society, onder de titel: Cultural history and
politics: Annual Andrew Vella memorial lecture 2007
"

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********