FYI: Waar is de LHC-deeltjesversneller goed voor?

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

FYI:

De wereld vergaat' op 10 september door oerknal


http://www.google.nl/search?q=Large+Hadron+Collider&hl=nl
http://news.google.nl/news?q=Large%20Hadron%20Collider&hl=nl&um=1&ie=UTF-8&sa=N&tab=wn

http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1065642.ece/Waar_is_de_LHC-deeltjesversneller_goed_voor

Waar is de LHC-deeltjesversneller goed voor?

"
 ZO ZIT HET, Door Martijn van Clmthout
gepubliceerd op 10 september 2008 10:38, bijgewerkt op 10:38

GENEVE - De Large Hadron Collider (LHC) bij deeltjeslab CERN in Genève
is een apparaat, in een ondergrondse ring van 27 kilometer lang, om
dieper mee in de materie te kijken dan ooit eerder. Het is een machine
om mee te ontdekken hoe het heelal in elkaar zit. Er is 6 miljard euro
in geinvesteerd en sinds 2000 aan gebouwd, na decennia van
voorbereidingen. Begrijpen is het doel.

De LHC-versneller schiet protonen – de losse kernen van
waterstofatomen – op elkaar met vrijwel de lichtsnelheid en immense
energie. Bij de botsingen ontstaan straling en nieuwe deeltjes die
oplichten in immense detectoren, waaronder de deels door Nederlanders
gebouwde ATLAS.

Uit de sporen van die deeltjes kunnen natuurkundigen afleiden wat er
bij de botsing is gebeurd en theorieen toetsen die voorspellen wat er
zou kunnen gebeuren. Daarbij is het vaak een zaak van lange adem. Veel
interessante gebeurtenissen zijn zeldzaam, en kunnen pas na jaren
geduldig doormeten statistisch worden aangetoond.

Zulke theorieen zijn deels speculatief omdat nooit eerder in het lab
zulke krachtige botsingen zijn gemaakt. Sommige zijn uitbreidingen van
bestaande theorie. Andere wildere probeersels.

Met de LHC betreedt de natuurkunde dus nieuw en onbekend gebied, waar
ontdekkingen zeker niet uitgesloten zijn. Er kunnen nieuwe, nog
onbekende deeltjes opdoemen. Nieuwe krachten. En in sommige gevallen
kunnen verbanden zichtbaar worden tussen wel bekende krachten en
deeltjes, die nog niet waren opgemerkt of aangetoond.

Een van de grootste onbeantwoorde vragen van de deeltjesfysica is
waarom deeltjes massa hebben. In 1964 formuleerde de Britse
natuurkundige Peter Higgs een idee, dat velen sindsdien plausibel
vinden. Deeltjes krijgen daarin massa omdat ze in een krachtveld een
karakteristieke tegenwerking ondervinden.

Sindsdien is er met steeds zwaardere versnellers naar dat Higgsveld
gezocht, vooral naar het Higgsdeeltje dat er in opduikt. Tot nog toe
tevergeefs, omdat de versnellers kennelijk niet genoeg energie
leverden om het deeltjes te produceren.

Volgens theoretici moet het gek lopen wil de LHC, zevenmaal sterker
dan de vorige versneller, dat Higgsdeeltje op termijn niet vinden. En
mocht dat toch zo uitpakken, dan staat er een stoet van wilde
theorieen klaar om uit te leggen hoe materie dan aan massa komt. LHC
kan daarin ook veel kaf van het koren scheiden.

"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********