Een missionair geloof in de wetenschap

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.nd.nl/artikelen/2008/november/26/een-missionair-geloof-in-de-wetenschap
"
Een missionair geloof in de wetenschap

Dit artikel komt voor in dossier: Geloof en Wetenschap
Geplaatst: 26 november 2008 22:40, laatste wijziging: 26 november 2008 23:29
door onze redacteur Rien van den Berg

TILBURG - Wetenschapsfundamentalisten mag je ze niet noemen, vinden
Herman de Regt en Hans van Dooremalen zelf. Maar: ,,Wij geloven in de
wetenschap.'' En: ,,Wij achten het bestaan van God buitengewoon
onwaar-schijnlijk.''

Ze presenteren zich als ,,mannen met een missie'', de
wetenschapsfilosofen Herman de Regt (Universiteit van Tilburg) en Hans
van Dooremalen (verbonden aan onder meer de Vrije Universiteit). De
ferme uitspraken zijn dan ook niet van de lucht bij de presentatie van
hun boek Wat een onzin! Wetenschap en het paranormale . ,,Als je
gelooft in iets waarvoor ook een alternatieve wetenschappelijke
verklaring is, geloof je onzin.''

De mannen keren zich met dezelfde missiedrang tegen het bestaan van
het zesde zintuig, het leven na de dood, homeopathie, Intelligent
Design en hekserij. ,,Cees Dekker heeft zijn mening over Intelligent
Design gelukkig sinds 1 november herroepen, hij noemt zich nu een
evolutionair theïst'', roept Herman de Regt zijn gehoor in de
Tilburgse collegezaal triomfantelijk toe. ,,We weten niet of het onder
invloed is van ons boek, maar we zijn er wel blij mee.''

Dat mensen toch maar steeds in bovennatuurlijke fenomenen blijven
geloven, verklaren ze uit een zwakke plek in de evolutie. ,,De mens
trekt nu eenmaal makkelijk verkeerde conclusies. We kunnen daar niet
zo heel veel aan doen, het zit ingebakken. Wij zijn nu eenmaal het
resultaat van een evolutie van miljoenen jaren. We zien bedoelingen,
ook waar ze niet zijn. Mensen zien de werkelijke oorzakelijke relatie
niet, en accepteren dan automatisch een magische, paranormale of
bovennatuurlijke.''

Na de presentatie, terwijl in de foyer de drank begint te vloeien, is
de vraag of we hier van doen hebben met wetenschapsfundamentalisten.
,,Nee'', betogen De Regt en Van Dooremalen om het hardst. De Regt:
,,Nee, dan komt het heel dogmatisch over.'' Van Dooremalen:
,,Wetenschap is kritisch, ook naar de eigen opinies.''

Maar dat vermogen hebben andere religies ook, en De Regt en Van
Dooremalen kiezen hun fundament toch wel degelijk in de wetenschap. De
Regt: ,,Wij hebben vertrouwen in de wetenschap. Dat wel. Groot
vertrouwen.'' Van Dooremalen: ,,De wetenschap levert de meest
betrouwbare informatie over de wereld.'' De Regt: ,,Wij geloven in de
wetenschap als de beste manier om kennis te vergaren.''

Dat zijn toch geloofsbelijdenissen? De Regt: ,,Maar het is niet
hetzelfde als religie. Een wetenschapper zal niet zonder goede redenen
in iets geloven.'' Als daarop een stilte valt, besluit Van Dooremalen
daaruit de onvermijdelijke conclusie te trekken: ,,Religie is zonder
goede redenen in iets geloven.''

Maar wat is er dan mis met een wetenschapper die Intelligent Design,
de gedachte dat er in de schepping sporen van de schepper terug te
vinden zijn, de moeite waard vindt om wetenschappelijk te onderzoeken?
De Regt: ,,Wat er mis mee is, is dat er geen reden is te denken dat er
een Intelligent Designer zou zijn. Er zijn geen fenomenen die op ID
wijzen.'' En even later: ,,Een wetenschapper is lid van een
wetenschappelijke gemeenschap. Binnen die gemeenschap worden vragen
gesteld, fenomenen in kaart gebracht...'' Dat is toch zoiets als een
kerk? De Regt glimlacht. ,,Ik ga even verder: en die gemeenschap
probeert fenomenen voorlopig te verklaren. Zelf een hypothese
opstellen over iets dat binnen die gemeenschap niet serieus genomen
wordt, is onwetenschappelijk.''

Bezemsteel
De wetenschapsfilosofen wijden een heel hoofdstuk in hun boek aan de
vraag wat je wetenschappelijk gezien over God kunt zeggen. Hun
vertrekpunt is dat ze niet willen vervallen in een totale scheiding
van religie en wetenschap. De vraag: bestaat God? mag ook door
wetenschappers gesteld worden, vinden ze. Van Dooremalen: ,,Maar voor
een deugdelijk antwoord moet je twee voorvragen beantwoorden. Eén: wat
versta je onder God? Wij zijn in ons boek uitgegaan van een Bijbelse
God, een interveniërende God die naar gebeden luistert. De tweede
vraag is dan: is er een wetenschappelijke tegenstrijdigheid die
ondermijnt dat er zo'n God kan zijn?''

Dat lijkt een open wetenschappelijke opstelling, maar De Regt
illustreert hem met een vergelijking: ,,Stel je gelooft dat heksen
bestaan. Dan vraag ik je eerst wat je bedoelt met een heks. Als je dan
zegt: een oude vrouw op een bezemsteel, dan kan ik zeggen dat dit niet
te rijmen is met onze beste wetenschappelijke informatie over de
werkelijkheid.''

Uiteindelijk zit daar gewoon ongeloof achter, zo blijkt. De Regt:
,,God als een oude man met een baard op een wolk kan echt niet meer.''

Van Dooremalen: ,,Ik zie niet in hoe je het godsconcept zo kunt
invullen dat het zin heeft en wetenschappelijk overeind blijft.'' Zit
je daarmee toch niet bij de stelling dat je wetenschappelijk gezien
niets over God kunt zeggen? Van Dooremalen, uiteindelijk, lachend:
,,Laten we het dan zo zeggen: ik acht het buitengewoon
onwaarschijnlijk dat God bestaat.'' De Regt beaamt het hartgrondig.
"

Guttegut, zelfs wetenschappers beginnen nu zelf al over hun ´geloven´
te raaskallen. Onvoorstelbaar ...
Het rammelt aan alle kanten ...

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********