Fijn stof schaadt sperma

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Niet dat ik op dit moment plannen heb, maar: "Fijn stof schaadt sperma" ...

http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/38991815/

"
Fijn stof uit een industriegebied veroorzaakt erfelijke fouten in
muizensperma, tonen Canadese en Nederlandse onderzoekers aan. De
chemicaliën en zware metalen die aan de stofdeeltjes kleven zijn
waarschijnlijk de boosdoeners, maar hoe ze hun vernietigende werk
precies doen, blijft onduidelijk.

Het was geen buitengewone, maar gewone buitenlucht die Carole Yauk en
haar medeonderzoekers in de kooien van hun proefmuizen bliezen.
Tenminste: gewoon voor Hamilton Harbour, een industriegebied aan de
Canadese kant van het Ontariomeer.

Niet ver van het muizenlab staan twee staalfabrieken, en er loopt een
drukke snelweg langs. Zowel de fabrieksschoorstenen als de auto's
stoten piepkleine stofdeeltjes uit, waarop schadelijke chemicaliën
meeliften, bijvoorbeeld PAK's (polycyclische aromatische
koolwaterstoffen) en metalen. Het gebied is er berucht om.

Dit soort vervuiling kan, als de concentratie hoog genoeg is, allerlei
narigheid veroorzaken: ademhalingsproblemen, hart- en vaatziekten,
kanker en aangeboren afwijkingen. De onderzoekers van de Mc Master
Universiteit in Hamilton kweken al jaren muizen om de effecten van de
luchtvervuiling te onderzoeken.

Wanneer de diertjes ongefilterde lucht krijgen, hoopt zich in iedere
generatie een beetje meer genetische schade op. De muizen lijken die
foutjes in het DNA vooral van vaderskant mee te krijgen. Inderdaad
bevat ook het sperma extra DNA-fouten.

Een logische vervolgstap is natuurlijk, de spermaproductie van deze
muizen nauwkeuriger te bekijken. Want waar gaat het precies mis? Dat
hebben Yauk en haar collega's nu onderzocht, schrijven ze deze week in
Proceedings of the National Academy of Sciences. Er werkten ook twee
Maastrichtse onderzoekers aan de proeven mee.

Het team vond duidelijke verschillen tussen zaadcellen van muizen die
tien weken lang de vervuilde lucht hadden ingeademd en cellen van
dieren die dezelfde lucht hadden gekregen, maar dan via een filter dat
vrijwel alle stofdeeltjes tegenhield.

In spermacellen van 'ongefilterde muizen' zaten ruim anderhalf keer zo
veel DNA-fouten als in het zaad van dieren die de hele tijd achter een
filter hadden geleefd.

Ook zagen de onderzoekers dat er in de spermavormende cellen vaker
genen 'op slot' zaten, doordat er een methylgroep aan het DNA
gekoppeld was. Die 'slotjes' kunnen in delende cellen meegekopieerd
worden, en zo overerven naar een volgende generatie. Of de extra
sloten in dit geval een teken van schade zijn of juist een
beschermende maatregel, is nog onduidelijk.

Een ander effect van de luchtvervuiling was nog opvallender. Het DNA
in de zaadcellen was op veel plaatsen gebroken, wel zes keer zo vaak
als normaal. Dat hoeft niet fataal te zijn, want meestal lijmt de cel
de DNA-ketens zelf weer aan elkaar. Maar een goed teken is het
natuurlijk niet, en bovendien kunnen er genetische fouten ontstaan bij
het lijmen.

De schade aan het DNA in de zaadcellen ontstaat niet doordat de
giftige stoffen zelf in de zaadballen terechtkomen, toonde onderzoek
van de Maastrichtenaren aan. Via welke weg hij dan wel tot stand komt,
is nog onduidelijk. Ook blijft het gissen wat de belangrijkste oorzaak
van de erfelijke schade is: de minuscule stofdeeltjes zelf, de
meeliftende chemicaliën of beide.

De spermaproblemen van de muizen in Hamilton Harbour zijn al sinds
2004 bekend. Hoe het is gesteld met de zaadkwaliteit van de mensen in
die buurt, is gek genoeg nog altijd niet onderzocht. "De implicaties
van deze bevindingen voor de gezondheid van mensen zijn onduidelijk",
schrijven de onderzoekers dan ook. Het wordt tijd dat ze daar eens
induiken.

Elmar Veerman

Carole Yauk e.a.: 'Germ-line mutations, DNA damage, and global
hypermethylation in mice exposed to particulate air pollution in an
urban/industrial location', PNAS, 14 januari 2008
"

Stelling:
Moeten dat type bedrijven dan niet betalen voor onvruchtbaarheid bij
hun werknemers?

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********