Balletje opgooien: D66 wil voorwoord Grondwet

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   Geen Stijl
Datum:  28 oktober 2007
Auteur: Boris van der Ham
URL:    http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/1069771.html
        http://www.borisvanderham.nl/2007/10/geenstijl_column_een_preambule.html
Ref:    http://gay.nl/article/10952/Web_%7C_Voorwoord_grondwet


Boris over de Nederlandse identiteit
------------------------------------

Wat is de Nederlandse identiteit? Trots op Nederland? Allemaal mooi, maar
wat betekent het nou. Als je de Nederlandse identiteit nu in een paar
zinnetjes zou moeten samenvatten, hoe zouden die dan luiden? Stel, je zou
de preambule (het voorwoord) voor de Nederlandse grondwet moeten
schrijven, wat zou dan een fraaie tekst zijn? Op deze zondag worden de
Geenstijl-lezers uitgenodigd hun historische, politieke en poetische
krachten te tonen. Een stukje interactieve beleidsvorming naar de burger
toe, als het ware.


Een preambule voor de Nederlandse grondwet?

Afgelopen zaterdag stond er een artikel in NRC-Handelsblad over de
Nederlandse Grondwet. De schrijfster van het artikel stelde dat in het
debat over de Nederlandse identiteit de grondwet een grotere rol zou
moeten spelen. Ik ben het met haar eens. Als we in Nederland spreken over
wat ons bindt, dan zijn rechten en plichten daarbij de eerste houvast.
Maar de grondwet zou ook in symbolische zin een grotere rol kunnen spelen.
Helaas komt de huidige grondwet daarin sterk tekort.

Op dit moment is de Grondwet voornamelijk een opsomming van juridische
constructies en gedetaileerd staatsrechtelijke procedures. Zelfs een
poetisch voorwoord ontbreekt! Hoe anders is het elders in de wereld. In
Amerika kent elke staatsburger de eerste regels van de Grondwet uit het
hoofd: 'We the People!'. Zelfs in de oorspronkelijke tekst van de Europese
Grondwet stond een preambule. In dit voorwoord stond een soort motto
omschreven voor Europa. Het was intrigerende tekst en het was knap werk om
het 'doel' van Europa in een paar zinnen te omschrijven. Waarom staat er
een dergelijke tekst niet in onze grondwet? Als we dan zo gehecht zijn op
onze 'identiteit', hoe zouden we die dan omschrijven?

Als ik die vraag zelf zou moeten beantwoorden zou ik een aantal
uitgangspunten nemen. Allereerst zou zo'n tekst niet alleen over het
verleden moeten gaan, maar vooral als een aanmoediging voor toekomstig
handelen. Het zou een soort oproep moeten zijn voor een gezamenlijke
geestesgesteldheid, bij wijze van leidraad. Daarnaast zou ik het mooi
vinden als in zo'n tekst de vrijheid van individuen wordt genoemd. Met dat
in het achterhoofd stuitte ik op een toespraak uit 1945 van voormalig
koningin Wilhelmina. Tijdens een van haar eerste radiotoespraken greep ze
- net terug in Nederland vanuit haar ballingschap in Londen - haar kans om
Nederland aan te moedigen zich uit terugslag te ontworstelen. Een van de
mooiste strofen uit haar tekst was deze:
   "Wij willen ons ertoe zetten onszelf op te bouwen en onze kinderen, elk
   naar eigen overtuiging, opdat wij als volk de moeilijkheden, die wij op
   onze weg zullen ondervinden, te boven kunnen komen. Immers, wij willen
   trachten voortrekkers en baanbrekers te zijn voor de nieuwe tijd, die
   voor ons ligt." (27 juni 1945, Radio Oranje.)

Waarom deze zinnen niet gebruiken als preambule van de Nederlandse
Grondwet? Een tekst over hoop, over zelfstandigheid, solidariteit en eigen
verantwoordelijkheid. Maar ook een oproep om onze identiteit te vinden in
een soort avontuurlijke houding: voortrekkers en baanbrekers willen zijn.
Nederland was immers het meest herkenbaar als het lef toonde: van de
vrijheidstrijd in de 16de eeuw, de godsdienstvrijheid, de
handelsmentaliteit, de kunsten, onze sociaal-economische vernieuwingen en
onze ethische wetgeving - in al die gevallen wachtten we niet op de rest
van de wereld,maar nam Nederland zelf het initiatief. Ik denk dat onze
identiteit vooral in die geestesgesteldheid gevonden moet worden.

Hebben de Geenstijl-lezers nog suggesties, eigen creaties of inzichten?
Hoe zou volgens u de preambule van de grondwet moeten luiden?

Boris van der Ham

--------
(c) 2007 Geen Stijl

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********