ontslagrecht

Thu Nov 15 15:09:19 CET 2007

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Enige tijd geleden - vorige week - gaf Henk Vreekamp een reactie waarmee
ik buitengewoon kon instemmen.
Onderaan dus maar even geciteerd. Ik ben het echt eens met deze
praktische opmerkingen. Want wat Martijn aangeeft, is vooral theoretisch.
Werkgevers zijn mensen - en mensen kiezen altijd. Altijd blijven er
mensen - sollicitanten hier - overdie een ongewenste indruk geven . Die
neem je dus niet. En vele ouderen zijn wel goedwillend, maar hebben iets
van "loopt niet meer zo hard", "de vitaliteit is er een beetje uit" ,
"is wel efficient, maar gebruikt die efficientie ook om het zichzelf wat
gemakkelijker te maken". Professionals van midelbare leeftijd weten vaak
zelf veel beter hoe iets in hun vakgebied moet dan jonge energieke
managers.
En dan hoeft het niet eens een  bezwaar te ziijn dat het afgelopen is
met loonstijgingen in de functieschaal, of exit mooie verdere
perspectieven. Maar gewoon op een plezierige manier je werk kunnen
behouden. Er mag best gesproken worden, in sommige gevallen over iets
eenvoudiger werken - demotie - ofwel heel praktisch ietsje inleveren aan
salaris voor wat meer vrije tijd. Dat is allemaal te regelen in
bestaande wetgeving. Alleen lever je ook wat in op het gebied van
aanspraken sociale verzekeringen. Vaak kan dat wel.
Maar in de hele discussie wordt vergeten dat werkgevers maar wat blij
zouden zijn als ze door reorganisties die hele club van 54-plussers er
uit kunnen sturen, en deze vervangen door hardlopende jonge honden. Vind
je dan nog werk? Bij Sandd losse post bezorgen misschien. Maar geen
structureel werk. Dat wordt dus een heleboel bijstandklantjes erbij.
Hup, meteen een forse inkomensdaling (vooral bij samenwonen), een kwart
van je pensioenaanspraken kwijt, en ga zo maar door.

Iedereen aan het werk? Op die manier lukt dat zeker niet!
Ietsje vereenvboudigen van het systeem - ja. Maar niet richting
Amerikaanse samenleving. Daarvan zien we al genoeg - bijvoorbeeld met de
overwaarding van de shareholders value . Het is toch van de gekke dat
een paar procent aandeelhouders die alleen naar waarde op korte termijn
streven, de agenda gaat bepalen!
Of dat pretentieuze managers die teveel beloofd hebben aan
aandeelhoudersstijging - de casus Groenink - niet alleen zichzelf in de
voet schieten maar een heel bedrijf over de rand duwen?
Ik heb hieronder een uitstekend stukje van Alfred Kleinknecht uit de NRC
van afgelopen maandag gekopieerd. Het is me uit het hart gegrepen.

/raimond de tempe

  Veel nadelen bij soepel ontslag

      Gepubliceerd: 12 november 2007 15:03 | Gewijzigd: 14 november 2007
      16:06

Een soepeler ontslag van werknemers zou beter zijn voor een innovatief
klimaat. Maar het tegendeel is eerder waar, concludeertAlfred Kleinknecht.

      Door Alfred Kleinknecht

    * Link - Bronnen bij deze column <http://www.%20eci.tbm.tudelft.nl>

De Raad voor Economisch Adviseurs (REA) beweert in een recent advies aan
de Kamer dat onze ontslagbescherming slecht zou zijn voor productiviteit
en innovatie. In hun argumentatie ten gunste van soepeler ontslag maken
ze selectief gebruik van beschikbare studies.

In de literatuur kon ik vier argumenten vinden waarom soepeler ontslag
gunstig zou zijn voor innovatie. De REA leunt sterk op het eerste
argument: (1) de doorstroming van werknemers uit oude, neergaande naar
nieuwe, innovatieve activiteiten gaat bij soepeler ontslag sneller. De
andere argumenten komen bij de REA minder aan bod: (2) Het invoeren van
arbeidbesparende innovaties wordt gefrustreerd als bedrijven de
overbodige mensen moeilijk kwijt kunnen. (3) Als bedrijven hun mindere
talenten gemakkelijk kunnen vervangen door 'vers bloed', stijgt de
productiviteit.(4) Goed beschermde werknemers zouden wel eens
onverantwoorde looneisen kunnen stellen. Ze zouden kunnen proberen om
hoge winsten uit innovatie af te romen. Met het afromen van die winsten
wordt ook de prikkel tot innoveren weggenomen.

Wat moeten we van deze vier argumenten denken? Ten eerste: is de huidige
ontslagbescherming wel een belangrijke belemmering op doorstroming? 12
tot 16 procent van de mensen in Nederland wisselt ieder jaar vrijwillig
van baan. En mocht de werkgever iemand gedwongen willen ontslaan, dan
wordt dat in de meeste gevallen door het CWI gehonoreerd. Maar goede
doorstroming naar innovatieve activiteiten vereist vooral investeringen
in menselijk kapitaal. Investeringen in scholing lonen voor bedrijven
alleen als mensen langer blijven. Dit pleit juist tegen een Amerikaans
systeem van 'hire and fire' met kortere verbintenissen. Daarin zijn de
terugverdientijden van scholingsuitgaven korter waardoor bedrijven
minder investeren in mensen.

Het tweede argument dan: lastiger ontslag frustreert arbeidsbesparende
innovaties. Tegenargument: mensen op de werkvloer hebben veelal meer
kennis dan het management over hoe hun werk efficiënter zou kunnen.
Kunnen ze gemakkelijk worden ontslagen, dan houden ze die kennis liever
voor zich. Het zou hun immers hun baan kunnen kosten. Zo keert soepel
ontslag zich juist tegen een hogere productiviteit.

Dan het derde argument: soepeler ontslag van mindere talenten verhoogt
de productiviteit. Dat is juist, maar waar moeten de ontslagen mensen
dan heen? In een uitkeringssituatie? Dat willen we niet. Aan de slag?
Graag, maar dan verlagen ze de productiviteit in een ander bedrijf. De
economie als geheel schiet er niet veel mee op.

Dan is er het argument dat machtige 'insiders' de hoge winsten uit
innovatie kunnen afromen. Dit is relevant in de 'flexibele'
Angelsaksische landen waar men veelal op bedrijfsniveau over lonen
onderhandelt. In de starre Europese arbeidsmarkten wordt meer op
brancheniveau onderhandeld. Er is dus minder risico dat goed presterende
ondernemers hoge looneisen voor hun kiezen krijgen, terwijl de kneuzen
gespaard worden met zachte looneisen omwille van behoud van banen. Het
starre Europese systeem heeft ook als voordeel dat het gunstig uitpakt
voor de darwinistische selectie. Als zwakke bedrijven niet onder de CAO
mogen betalen, dan kunnen de betere bedrijven de minderen makkelijker
verdringen -- goed voor de kwaliteit van het ondernemerschap.

Ten slotte is er nog een 'links' argument ten gunste van goede
ontslagbescherming dat de REA niet noemt. Men kan de langere
verbintenissen tussen werknemer en werkgever in het 'starre' Europese
systeem ook interpreteren als een investering in vertrouwen, loyaliteit
en betrokkenheid van mensen. Dat heeft voordelen. Ten eerste spaart
vertrouwen transactiekosten. Indien men elkaar niet vertrouwt, dan moet
alles juridisch dichtgespijkerd worden. Ik raad de REA aan om zich eens
te verdiepen in de juridisering van de sociaal-economische verhoudingen
in de VS. Voor creatieve geesten is het fnuikend als er bij ieder
wissewasje een jurist bij moet. Het flexibele Angelsaksische 'hiring and
firing' is funest voor de loyaliteit van mensen tegenover het bedrijf.
Voor een niet-loyale werknemer kan het lekken van bedrijfsgeheimen
financieel erg aantrekkelijk zijn. Lekken is lastig te voorkomen en
juridisch te vervolgen, maar het werkt wel ontmoedigend voor
investeringen in kennis.

Overigens vindt de argumentatie van de REA ook weinig ondersteuning in
de literatuur. Servaas Storm en Ro Naastepad hebben afgelopen september
in het economenblad ESB zes studies doorgeplozen over ontslagrecht en
innovatie. Eén van deze studies vindt een (klein) positief effect van
soepeler ontslag op de groei van de productiviteit. Eén studie vindt
geen invloed. En vier van de zes studies concluderen dat soepeler
ontslag een negatieve invloed heeft op de arbeidsproductiviteit!

Ik sta versteld van het feit dat de leden van de REA zich van dit soort
bevindingen niets hebben aangetrokken. Hoe kun je zo eenzijdig
argumenteren en zo selectief winkelen in de literatuur? En dat bij een
dermate gevoelig dossier. Ik heb wel eens betere REA-adviezen gezien.

CITAAT oudere correspondentie:

Beste Martijn,

Je redenaties zijn soms selectief en onzinnig. Ik ben zelf zzp-er sinds
1988, schreef ooit een handleiding freelancen. Dus ik weet er wat van,
zal ik maar zeggen. Jij redeneert steeds vanuit de werkgever en
politieke extremisten. Zeer eenzijdig en nadelig voor ook zelfstandigen!

Ik ben tegen je extremistisch neoliberalisme. Drie voorbeelden uit de
praktijk:

1. Het is heel prettig voor freelancers dat veel mensen een vaste baan
hebben plus beschermende CAO. Dat is safe voor zowel werkenden als
werklozen en zelfstandigen. Die hoef je niet tegen elkaar uit te spelen
zoals ik steeds lees op deze lijst!

2. Prettig verder: als de vaste baan, zoals nu bij flexwet, goed is
geregeld dan weten zzp-ers ook sneller wat hun eigen markt is. Dan
krijgen ze niet elk moment een voormalige CAO-er op hun nek die hen
wegconcurreert wegens inside kennis bij de opdrachtgever.

3. Bedrijven gaan, zoals aannemers in de bouw, werken met een
rompbestand aan vaste werknemers die in feite optreden als coordinatie
bij het inhuren van hele bundels zzp-ers. En de klant is vaak de dupe -
ook eigen ervaring. Hele onderdelen in een project worden vaak
vergeten... Een werkgevers/opdrachtgevers-argument: de logistiek is zoek.

Kortom, stop met je politieke onzin.
hv,u
------

At 22:15 11/8/2007 +0100, Martijn Meijering wrote:
> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
> > Kern van mijn verhaal was dat ik - mijn leven lang ambtenaar in diverse
> > wetenschappelijke instellingen - weet erg veel baat gehad te hebben bij
> > vormen van ontslagbescherming, zoals overname oude diensttijd bij de
> > nieuwe instelling, die zelfs niet meer van deze tijd zijn.
>
> Het lijdt geen twijfel dat ontslagbescherming voor veel mensen (nl de
> mensen met een vaste aanstelling) erg prettig is. Da's mooi natuurlijk,
> ware het niet dat dit ten koste van een nadeel voor de rest gaat. Het is
> dus feitelijk een kwestie van herverdeling. De vraag is dan waarom je de
> ene groep zou bevoordelen boven de ander.
>
> Een goede reden zou kunnen zijn als het de zwakkeren beschermt. Het
> probleem is helaas dat het juist de sterkeren beschermt en een aantal
> zwakkeren (werklozen, mensen met een tijdelijke aanstelling) benadeelt.
>
> Dit moet ik nuanceren. Het benadeelt niet uitsluitend zwakkeren. Ook
> ondernemers worden opgezadeld met de plicht om voor een ander werk te
> zoeken. Die zijn dan weliswaar meestal niet zielig, maar waarom komt die
> plicht bij werkgevers terecht? Ik vind dat volstrekt onrechtvaardig. Het
> lijkt me terechter als dat de zorg voor diegenen die het risico lopen
> door
> de markt onder de voet te worden gelopen een collectieve
> verantwoordelijkheid is die uit collectieve middelen wordt betaald,
> bijvoorbeeld door middel van een basisinkomen. En dan zijn het uiteraard
> de sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen. Dat hoef je niet te
> overdrijven, maar het is een goed principe.
>
> En ook niet iedereen zonder vaste aanstelling voelt zich daaronder
> onprettig. Ik heb momenteel bijvoorbeeld als freelancer in de ICT niks te
> klagen. Maar onrechtvaardig is het wel. Als het over een paar jaar slecht
> gaat, waarom zou dan iemand die al langer bij een bedrijf is dienst is
> per
> definitie voorrang moeten krijgen? Waarom moeten de regels specifieke
> niet
> zielige groepen kiezers voortrekken? Naar mijn mening is hier geen
> rechtvaardiging voor, het is gewoon de dictatuur van de meerderheid.
>
> > Als je
> > eenmaal op 55-jarige leeftijd buiten bent geraakt, kun je het wel
> > vergeten nog aan het werk te komen. Ik heb het van dichtbij gezien, aan
> > collega's, en zelf bijna op het randje meegemaakt.
>
> Laten we oorzaak en gevolg niet uit het oog verliezen. Waarom komen
> ouderen niet meer aan werk? Omdat ze - soms - minder productief en veel
> duurder zijn. Qua CAO-schaal, qua pensioen. /Dat/ deugt dus niet. Als je
> aanvaardt dat je inkomen niet per se alleen maar omhoog gaat, maar aan
> het
> begin en einde van je carriere lager kan zijn dan op het hoogtepunt,
> kunnen ouderen best aan een baan komen.
>
> Je zult in je eigen carriere toch ook wel van dichtbij hebben kunnen
> meemaken hoe oudere hoogleraren die over hun hoogtepunt heen zijn een
> leerstoel warmhouden en budgetruimte innemen waardoor briljante postdocs
> maar niet aan de bak komen? Is dat rechtvaardig? Een goede besteding van
> belastinggeld? Ik vind van niet.
>
> Als we aanvaarden dat niet iedereen volgens dezelfde rigide - en te
> dure -
> CAO moet worden betaald, als we niet langer accepteren dat vakbonden
> part-time krachten en flexwerkers benadelen, dan is er werk zat.
>
> Het is met andere woorden gewoon een kwestie van inkomenspolitiek. En dan
> niet zozeer in het voordeel van de zwaksten, die zitten nl in de
> bijstand,
> maar in het voordeel van de (lagere) middenklasse en de ambtenarij.
>
> Als de arbeidsmarkt wordt geliberaliseerd, is er voor iedereen werk. Ook
> ouderen komen gewoon aan werk. Als je je baan verliest, is er absoluut
> geen man overboord, je vindt wel weer wat anders. Het grote punt dat
> niemand noemt is volgens mij dit: de prijs is dat de inkomensverschillen
> groter worden en dat de lagere middeninkomens (maar niet per se de
> koopkracht) omlaag gaan, of minder hard omhoog.
>
> De huidige regels beschermen niet de zwakkeren, maar spekken de lagere
> middeninkomens. En dat vind ik weinig beter dan diefstal.
>
> > Zeker als je gebruik wilt maken van de vaardigheden waarvan je weet dat
> > je ze wel bezit, maar die in simpeler werk, of werk waarvoor je de
> > energie niet meer kunt opbrengen, niet van belang zijn.
>
> Maar is het rechtvaardig dat de maatschappij daarvoor opdraait? En degene
> die de energie wel heeft maar door CAO's, ontslagbescherming,
> bevoordeling
> van vaste krachten niet aan de bak komt? Ik vind van niet.
>
> > Ik geloof echt niet dat het veel zal uitmaken - minder
> > ontslagbescherming! Werkgevers blijven hun personeel uitzoeken zoals
> > sportclubs hun (beroeps)spelers. Wie niet heel goed is, of zich erg
> goed
> > kan verkopen, vist naast het net.
>
> Alleen als hij zichzelf uit de markt prijst. Of erger nog: door vakbonden
> gedwongen wordt zich uit de markt te prijzen.
>
> > In onze eigen partij heb ik ook mensen meegemaakt die zich erg goed
> > kunnen "verkopen". Bij mensen die solliciteerden voor het lidmaatschap
> > in commissies.  Prachtige CV's, waarin ook hun lidmaatschap voor
> > commissies waarin ik toen zat. Potverdikkeme, ik heb hem (haar) nog
> > nooit gezien! Make believe!
> > En als je dat niet kunt...? Omdat je gewoonweg te nuchter bent, te
> > sceptisch?

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********