D66 staat stabiel op extreem laag niveau

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  18 november 2006
Auteur: Jos Verlaan
URL:    http://www.nrc.nl/binnenland/article547493.ece/D66_staat_stabiel_op_extreem_laag_niveau


D66 staat stabiel op extreem laag niveau
----------------------------------------
D66 voert ook verkiezingscampagne, alleen merkt de kiezer daar weinig van.
Tegen Irak, voor stamcelonderzoek en meer Europa.

Eenzaam staat campagneleider Bert Bakker elke ochtend de pers te woord. Al
weken lang. Hij verwoordt tijdens die dagelijkse 'persmomenten' de reactie van
D66 op de actualiteiten van de dag. Maar in tegenstelling tot dezelfde sessies
bij PvdA, CDA en VVD, is de belangstelling voor Bakkers 'persmoment' minimaal.
Gemiddeld draven er twee journalisten op en de spin off in de media is minimaal.

Bakker is de eerste die toegeeft dat zijn D66-campagne, ondanks een budget van
een half miljoen euro, electoraal nauwelijks effect oplevert. 'We zijn al
weken behoorlijk stabiel in de peilingen, maar wel op een extreem laag
niveau.' De partij die dit jaar veertig jaar bestaat, is nauwelijks zichtbaar
in de media.

Partijoprichter Hans van Mierlo vroeg zich aan het begin van de verkiezings-
campagne openlijk af of D66 nog wel bestaansrecht had. 'Meer dan ooit', was
zijn antwoord. D66 is veertig jaar te vroeg opgericht. Bakker houdt die mantra
in ere. Maar hij zit tegelijkertijd met het gegeven dat het D66 niet lukt om
zichzelf op die manier te profileren. 'En we gaan niet op de populistische
toer uit electoraal winstbejag.'

En dus houdt D66 in de campagnes vast aan thema's die er in de media
nauwelijks toe doen: over de noodzaak van 'Europa', omdat de Nederlandse
economische groei afhankelijk is van een goed functionerend staatsbestel op
Europees niveau. Over de noodzaak van stamcelonderzoek, omdat daar in de
toekomst levens mee gered kunnen worden. Over het afschaffen van de
identificatieplicht omdat die alleen maar heeft geleid tot een stortvloed aan
zinloze bekeuringen. Over de noodzaak van bestuurlijke vernieuwing, het
rechtstreeks benoemen door de Tweede Kamer van de formateur. Of de in hun ogen
zinloze oorlog in Irak waar het eerste kabinet-Balkenende, demissionair,
volstrekt ten onrechte politieke steun aan gaf.

Veelal levensbeschouwelijk kwesties, aldus Bakker, die het hart van de iden-
titeit van D66 raken. Maar hoe krijg je ze onder de aandacht in volstrekt
gepolariseerde links/rechts-campagnes die over voedselbanken of randgroep-
jongeren gaan? Thema's ook, waar D66 van oudsher op scoorde. In de jaren
negentig was die partij de spil in wetgeving over het homohuwelijk en
euthanasie, kwesties waar D66 in de jaren negentig electoraal goed mee scoorde
en regeringsdeelname mee afdwong.

Maar uitgerekend die regeringsdeelname in het tweede kabinet-Balkenende én de
manier waarop ze daarmee brak, heeft de partij te gronde gericht. Bovendien
zorgde die regeringsdeelname voor grote onenigheid in de partij. De
bewindslieden in het kabinet lagen voortdurend met hun eigen fractie overhoop.
Het Afghanistan-debat, waarbij de fractie deelname aan die missie afwees,
voordat het kabinet daarover een beslissing had genomen, was daar volgens Bakker
een voorbeeld van. Ook de strijd om het lijsttrekkerschap, eerst tussen Dittrich
en Pechtold en vervolgens tussen Van der Laan en Pechtold zorgden voor een
intern machtsvacuüm dat de partij schade heeft opgeleverd.

Het gevolg is dat de partij zichzelf geen politieke plaats meer weet te geven,
behalve dan een marginale rol in de oppositie. Regeringsdeelname in een kabinet
met de VVD wordt intern uitgesloten als minister Verdonk (Vreemdelingenzaken en
Integratie, VVD) er deel van uit maakt. Maar een linkse coalitie wordt ook
uitgesloten omdat PvdA en SP sociaaleconomisch beleid willen voeren dat haaks
staat op de inzet van D66 in het tweede kabinet-Balkenende. Ook sporen de
opvattingen van de SP over het terugdringen van de 'regelzucht uit Brussel'
niet met het standpunt van D66 daarover.

De partij straalt inmiddels uit dat ze niet meer in staat is om zichzelf op
korte termijn te herstellen. De voorbereidingen voor een sociaal plan voor de
fractiemedewerkers die straks overbodig worden, zijn al in volle gang. Het
campagneteam heeft nog één hoop. Misschien komen in de laatste dagen de
inhoudelijke thema's op de agenda. En dan kan de gematigde PvdA-kiezer
mogelijk toch weer kiezen voor het 'redelijke alternatief'.

D66 werd opgericht in oktober 1966 door een groep verontruste burgers die het
toenmalige politieke bestel wilden vernieuwen. D'66, zoals de partij toen nog
heette, pleitte voor de direct gekozen minister-president en burgemeester,
herinvoering van het districtenstelsel en invoering van het referendum. De
bedoeling was, zo stond in het oprichtingsappèl, om een'bom te leggen onder
het vermolmde en verouderde politieke bestel'.

De partij leverde in haar veertigjarige bestaan in het totaal 23 bewindspersonen
in zes kabinetten. D66 heeft nu 25 burgemeesters, 30 wethouders en 12.800 leden.

Het beste verkiezingsresultaat behaalde de partij onder medeoprichter Hans van
Mierlo in 1994 met 24 zetels, een verdubbeling ten opzichte van de verkiezingen
daarvoor. In 2003 haalde D66 zes zetels, de laagste score sinds haar oprichting.

Op aandringen van Van Mierlo kwam in 1994 voor het eerst een coalitie tot stand
waar de christendemocraten geen zitting in hadden. Dit 'Paarse' kabinet met
VVD, D66 en PvdA regelde zaken op ethisch terrein zoals de euthanasiewetgeving
en het homohuwelijk. Economisch was het kabinet een groot succes. De gekozen
burgemeester is er niet gekomen.

--------
(c) 2006 PCM

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********