Twijfel en indeterminisme (2)

[Henk Vreekamp]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Hmm, ik heb er maar eens een filosofisch woordenboek op nageslagen.
Indeterminisme komt inderdaad uit de fysische hoek. Ontkenning van het
totalitair-causale is natuurlijk veel ouder dan Heisenberg e.a. Het vormde
in het culturele domein een hoofdthema bij de existentialisten, de
postmodernen. Mijn geliefde 19e eeuwer Kierkegaard klaagde het determinisme
al hartstochtelijk aan, zag het als bodem voor smartbrengende
burgerlijkheid en onzekerheid voor de individu.

Ik heb een klein probleem: mij is niet duidelijk waarom Van der Laan en Van
Mierlo nou ineens (in)determinist zijn. Hebben ze de uiterlijke schijn
tegen van zelfverzekerde dame versus de immer weifelende Van Mierlo (hoewel
dat meevalt, als minister van oorlog tekende hij een berucht
rakettenbesluit, recent koos hij voor Pechtold)? Is het
vrijzinnig-democratisme niet zelf rechtlijning causaal in het acausale?

't Is allemaal een beetje wijsneuzerige middelbare school, als ik me deze
wijsheid als voddenkoopman mag permitteren!

hv,u
------

At 11:06 27-5-06 +0200, you wrote:
>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>'t Is maar voor wie dit soort zaken niet doorziet...
>
>Nu Van der Laan haar onzin zo fraai heeft neergezet en Pechtold het daar
>zo vreselijk mee oneens is, kan ik hier wat meer over zeggen. Ik heb het
>hier trouwens zelf regelmatig op toegespitst. Want dit is het punt waarom
>het mis gaat met D66. Het gaat niet mis door dat links/rechts-gedoe maar
>door het determinisme van de sociaal-liberalen. Dat sociaal-liberalen
>rechts zijn maar zich links noemen, is slechts bijzaak (dat hele links-
>rechts-gedoe is trouwens deterministisch, de sociaal-liberalen vallen
>dus opnieuw vreselijk door de mand).
>
>Determinisme is het bepalen van een keuze ('A' of 'B'), indeterminisme
>het superponeren van keuzes ('A' plus 'B'). Het eerste correspondeert met
>stelligheid (zekerheid), het tweede met twijfel (onzekerheid).
>
>In D66-termen: Van der Laan is deterministisch, Pechtold indeterministisch.
>Van Wanrooij is deterministisch, Van Meeteren is indeterministisch. Of in
>het verleden: De Graaf en Dittrich waren deterministisch; Van Mierloo,
>Terlouw en Borst indeterministisch; Wolffensperger zat er een beetje tussen-
>in.
>
>Het vleesgeworden indeterminisme in D66 is echter Jacob Kohnstamm (Philip
>Kohnstamm was de grondlegger van het politieke indeterminisme in Nederland).
>Van Mierloo heeft z'n prachtige paradoxen nodig om het indeterminisme vorm
>te geven.
>
>Het indeterminisme zelf komt uit de quantumtheorie en werd bedacht door
>mensen als Heisenberg (onzekerheidsrelatie), Schrodinger (golfvergelijking)
>en Bohr (complementariteit). Het superponeren van keuzes is ontleend aan
>het superponeren van toestanden, aan het mogen optellen van golven. Maar
>eigenlijk is het deze drie dingen tegelijk - maar ook dat is later weer
>afgebakend (sommigen is het een gruwel hier de onzekerheidsrelatie zelfs
>maar bij te halen). Heel jammer, 't is immers al dit soort dingen tegelijk,
>daar *gaat* het juist om.
>
>Het determinisme komt uit de periode daarvoor. Vandaar dat gezeur met die
>filosofen, vandaar dat afzetten tegen de religie (die ook deterministisch
>is maar die een andere keuze maakt). Dat streven naar 'verlichting' (waar-
>bij de religieuze verlichting niets te maken heeft met de filosofische)
>is het streven naar determinisme. Verlichting *is* determinisme. Voor de
>verlichte ligt alles vast, de verlichte doorziet immers alles. Verlichting
>is de ultieme waan, dieper kan een mens niet zinken. Sommige 'verlichten'
>hebben het over het 'opheffen van de tegendelen' - dat is dus de determi-
>nistische pendant dan het superponeren van keuzes in het indeterminisme.
>De verlichte moffelt de handel onder tafel, een indeterminist selecteert
>ze simpelweg niet uit.
>
>Moge het indeterminisme D66 er weer bovenop helpen...
>
>
>Marc Fluks, Amsterdam
>
>**********
>Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
>(D66 at nic.surfnet.nl).
>Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
>tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
>Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
>tekstveld alleen: SIGNOFF D66
>Het on-line archief is te vinden op:
>http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
>**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********