Wie heeft er belang bij escalatie?

[Martijn Meijering]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

> Een paar opmerkingen. Ten eerste is dat redeneren vanuit landen die
> oorlogje voeren volkomen achterhaald. De VN is er ook nog teveel op
> gericht.

Daar ben ik het helemaal mee eens hoor. Het was alleen dat het me zinvol
leek om eens een fundamentele discussie te beginnen over wanneer geweld
wel en niet gerechtvaardigd is. Tjerk haalde er het strafrecht bij, hoewel
dat hier niet is waar het om gaat, het gaat immers niet om geweld tussen
individuen, maar tussen (semi)-staten. Toch vind ik het erg relevant, want
het zegt iets over de principes die wij als maatschappij hanteren en die
principes kunnen we ook op de huidige situatie toepassen.

Ik citeer even wat het wetboek van strafrecht, dat tegenwoordig makkelijk
te vinden is op http://wetten.overheid.nl/, te zeggen heeft over noodweer:

---
Artikel 41

1.
    Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de
noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid
of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

2.
    Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke
verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een
hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt.
---

Ik denk dat Tjerk volkomen gelijk heeft dat het optreden van Israel als
reactie op de ontvoering van twee soldaten niet kan worden gerechtvaardigd
door de principes die ten grondslag liggen aan artikel 41. De elementen
noodzakelijke en ogenblikkelijke staan er niet voor niks. Als reactie op
aanvallen door Hamas op burgerdoelen (en dat is weer niet hetzelfde als
een afzwaaier die op een burgerdoel valt) misschien weer wel.

Een ander belangrijk begrip lijken me de laws and customs of war, ik weet
niet wat daarvoor precies de nederlandse term is.

Verder kennen we in de geschiedenis van onze beschaving het begrip
rechtvaardige oorlog. Dat idee zou ik eens gezamenlijk tegen het licht
willen houden en ik hoopte dat deze of gene uit historische, juridische of
filosofische hoek daar eens zijn licht over zou kunnen laten schijnen.

In de islamitische cultuur kent men net als wij vroeger in het westen het
begrip heilige oorlog. Dat aanvaarden wij niet langer als een
rechtvaardiging van geweld, maar anderen wel en ook dat lijkt me dus een
belangrijk idee om mee te analyseren.

Van geen van de genoemde begrippen heb ik veel verstand, maar ik vermoed
dat we wel een aantal experts op de lijst hebben.

> Ten tweede geldt in een oorlog altijd het recht van de
> sterkste. Israel en vooral ook de VS bepalen nu dus wat
> gerechtvaardigd is.

Maar wij kunnen zelf toch nog altijd bepalen wat wij daar van vinden? En
daar lijkt een fundamentele discussie me erg waardevol. En dan niet alleen
gericht op Libanon, maar ook terrorisme en de strijd tegen terrorisme.

> Ten derde, recht op zelfverdediging is niet waar
> het om gaat. Een recht op zelfverdediging zal immers niemand
> betwisten. Het gaat er veeleer om hoe je dat recht op zelfverdediging
> in de praktijk brengt. Is het effectief, is het wel proportioneel en
> pak je niet de verkeerde aan?

Nou, daar heb je meteen al een aantal criteria te pakken. Daar zou ik
graag over verder discussieren.

> Op al die drie punten faalt Israel
> momenteel. Of eigenlijk, faalt Israel al decennia lang. Gevolg, men
> wordt slechts meer gehaat in de regio en de geweldplegingen tegen
> Israel nemen continue toe.

Mee eens. Hetzelfde geldt overigens voor Palestijnse terroristen.

> Het is slechts wachten op een echte ramp,
> zoals een chemische aanval. En die wend je echt niet af door Libanon
> plat te gooien of door Palestina te blijven bezetten en de Palestijnen
> alle kansen op economische ontwikkeling te onthouden. In tegendeel,
> daarmee roep je het slechts over je af.

Mee eens. Iets vergelijkbaars geldt voor het plegen van aanslagen door
Hamas, Al-Aqsa martelaren etc.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********