Toespraak van Guy Verhofstadt over het Vierde Burgermanifest.

[Ger]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Gelukkig is het een Belg, is dat even een opluchting, hahaha.

Ger

----- Original Message -----
From: "John Wijsmuller" <j.wijsmuller at planet.nl>
To: "Lijsters" <D66 at nic.surfnet.nl>
Sent: Monday, December 18, 2006 12:26 AM
Subject: Toespraak van Guy Verhofstadt over het Vierde Burgermanifest.


> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
> Toespraak van Guy Verhofstadt over het Vierde Burgermanifest.
> Brugge, 16 december 2006.
> Beste vrienden,
> De wereld waarin we vandaag leven, is niet meer dezelfde als degene die ik
> beschreef in de eerste burgermanifesten.
> De wereldwijde globalisering stond toen nog in haar kinderschoenen. Het
> internet was nog maar pas geboren. Vandaag is die globalisering overal
> aanwezig.
> De eerste vraag waar ik samen met u een antwoord poog op te vinden is
> waarheen ons dit voert? Hoe zal de wereld van morgen er uitzien? Welke
> wereld staat ons te wachten in het jaar 2020?
> Ik denk dat de belangrijkste omwenteling demografisch zal zijn. De groei
> en de samenstelling van de bevolking zullen een steeds belangrijker rol
> spelen. Of een land niet rijk is of niet aan energie en grondstoffen, of
> het centraal of eerder perifeer gelegen is, of het een droog continentaal
> of integendeel een vochtig tropisch klimaat kent, zal steeds minder een
> rol spelen voor het welvaartsniveau. De samenstelling en de opleiding van
> de bevolking zullen daarentegen bepalend worden. Hoe ouder de bevolking en
> hoe kleiner het aantal jongeren, hoe groter het risico dat de groei wordt
> afgeremd. Hoe jonger daarentegen de bevolking, hoe beter opgeleid ook, hoe
> meer de samenleving zal bevolkt zijn door actieve mensen, mensen die op
> zoek zijn naar een betere toekomst.
> De cijfers spreken boekdelen.
> De wereldbevolking in 2020 zal bestaan uit bijna 8 miljard mensen. 56%,
> dus meer dan de helft Aziaten, waarvan 19% Chinezen en 17% Indiërs; 16%
> zullen Afrikaan zijn, 13% zullen wonen in Noord – en Zuid-Amerika, waarvan
> slechts vier procent in de Verenigde Staten. 7% zal wonen in Oost-Europa
> en de voormalige Sovjet-Unie. Slechts 5% van de totale wereldbevolking
> woont in 2020 in West-Europa.
> De samenstelling van de wereldbevolking, het aantal jongeren en ouderen,
> is nog treffender. Overal (India, China, de Verenigde Staten) zullen er
> meer jongeren zijn dan ouderen. Met jongere bedoel ik jonger dan 14. Met
> oudere bedoel ik, ouder dan 65. Alleen in Europa en dus ook in België zal
> dat niet het geval zijn, zullen er met andere woorden meer ouderen zijn
> dan jongeren.
> Die evolutie van de bevolking gaat zich ook letterlijk vertalen in
> economische prestaties. Hoe jonger en groter de bevolking, hoe meer groei.
> Hoe ouder en kleiner de bevolking, hoe lager de groeiprestaties. India en
> China bijvoorbeeld zullen blijven draaien rond 10% groei per jaar. Europa
> zal nauwelijks 2% halen. China zal tegen 2020 de grootste economie hebben,
> na de Verenigde Staten.
> Het gevolg van dat alles is dat ook de geopolitieke verhoudingen
> dramatisch zullen wijzigen. China, India, wellicht ook Brazilië en een
> herrezen Rusland zullen hun stem opeisen aan de politieke
> onderhandelingstafel. Het aandeel van Europa met 6% en de Verenigde Staten
> met 4% van de wereldbevolking zal geleidelijk aan slinken. De invloed van
> ons waardestelsel wellicht ook.
> Maar ook de vervuiling van het milieu en de klimaatverandering zullen
> ernstige bedreigingen zijn. Een verdere toename van de CO²-uitstoot zal
> zorgen voor meer opwarming van de aarde en dus meer problemen. Meer
> orkanen, meer overstromingen en een uitsterven van tal van diersoorten met
> een toename van allerlei ziekteverschijnselen.
> Betekent dit nu dat ons een Apocalyps in Europa te wachten staat? Want
> daar lijkt mijn voorspelling toch wel op.
> Niet noodzakelijk.
> Wat hierboven wordt geschetst, is een loutere projectie.
> Alleen als we niets ondernemen, wordt dit de realiteit over vijftien à
> twintig jaar.
> Maar we kunnen het tij keren.
> Dat is mijn rotsvaste overtuiging.
> Hoewel, er zijn vele politici die stellen dat het tij niet meer valt te
> keren, dat wij geen keuze hebben, dat de mens geen keuze heeft. Zij
> stellen dat het menselijk handelen aan vaste wetmatigheden gebonden is. En
> omgekeerd zijn ze er rotsvast van overtuigd dat aan de hand van de
> geschiedenis de toekomst perfect voorspelbaar is. In hun visie heeft wat
> we doen of wat we beslissen eigenlijk weinig of geen belang, want weinig
> of geen invloed.
> Hoe fout die redenering is, bleek de voorbije decennia op een terrein dat
> op het eerste zicht nauwelijks met politiek uitstaans heeft, namelijk de
> fysica. Niet dat dit ooit mijn beste vak op school was. Integendeel. Maar
> wat ik er zelfs van begreep is dat van Newton tot Einstein iedereen er
> altijd van uitging dat de wetten van de natuur onontkoombaar en
> onomkeerbaar waren. De appel valt uit de boom, naar beneden en niet
> omgekeerd. Het was een Belg, Nobelprijswinnaar Ilya Prigogine die bewees
> dat dit misschien niet altijd klopt. Uit zijn onderzoek naar de wereld van
> de kleinste deeltjes bleek dat chemische processen vaak onvoorspelbaar,
> soms zelfs omkeerbaar zijn. Hij toonde aan dat langs een onzekere,
> onvoorspelbare wanorde soms een mooiere, hogere orde kan ontstaan. Het
> resultaat is niet bij voorbaat te voorspellen. Laat staan dat het in een
> axioma of een wet kan worden gegoten. Alles hangt af van wat elk deeltje -
> hoe klein ook - autonoom doet. In de natuur geldt volgens Prigogine
> hetzelfde. Prigogine had daar een mooi beeld voor: “de vleugelslag van een
> vlinder in het Amazonewoud kan uiteindelijk een storm ontketenen in
>  Europa”.
> Volgens mij werkt onze moderne samenleving net eender. Elk individu speelt
> een hoofdrol. Ieder van ons bepaalt mee de toekomst. En die toekomst is
> open. Die toekomst is onvoorspelbaar. Ze hangt af van wat wij er zelf van
> maken. We moeten geloven in de mens en in zijn mogelijkheden. En daarom
> lijnrecht ingaan tegen het geloof dat sommigen koesteren in allerlei
> wetmatigheden, in blinde vooroordelen. Hetzelfde geldt overigens voor het
> tribalisme, het geloof in de superioriteit van het ras, de groep of de
> stam waartoe men behoort. Ook dat geloof is niet nieuw. Ook dat geloof is
> van alle tijden. Misschien zijn het fascisme en het communisme dan wel
> overwonnen, maar het tribalisme en het collectivisme dat er aan ten
> grondslag liggen, niet. Overal rondom ons zien we nieuwe vormen van eng
> groepsdenken opduiken,
> soms vermomd in nieuwe gedaanten, soms heel expliciet. De nieuwe belagers
> van de open samenleving bedienen zichzelf dan niet meer van de
> fascistische of communistische retoriek, maar de inhoud blijft in wezen
> identiek, namelijk het inpeperen van de angst voor de ander en het
> terugplooien op de eigen groep. Eerder dan te pleiten voor diepgaande
> hervormingen, voeden ze die angst, koesteren ze die onzekerheid. Het is
> als zuurstof voor het vuur van hun bekrompenheid.
> Alleen het gezicht van hun vijand verschilt. Fundamentalisten bestrijden
> elkeen die een ander geloof aankleeft. Nationalisten zien in alle andere
> volkeren een tegenstrever. Etatisten willen dan weer de eigen wil van het
> individu uitschakelen. En voor conservatieven is iedereen die verandering
> wil al een bedreiging op zich.
> Maar in wezen zijn het vier gezichten van een zelfde aspiratie, een zelfde
> hang naar een enge, besloten samenleving. Een samenleving in de vorm van
> een schuilkelder.
> En naargelang de schuilkelder krijgt elke mens een ander etiket
> opgekleefd. Naargelang het om fundamentalisten, racisten of nationalisten
> gaat, is dat de religie, het ras, het volk, de klasse of de stand.
> Het is deze benadering die de oorzaak is van elke segregatie in de
> samenleving, van elke oorlog, van elk maatschappelijk onrecht, van elk
> conflict. Wie anders is, wordt buiten de groep gestoten of erger,
> geliquideerd.
> Het is een benadering die niet alleen gevaarlijk is. Zij is bovendien
> onjuist, gestoeld op foute premissen. Want een enkelvoudige identiteit
> bestaat niet. Geen enkele mens kan zomaar in een hokje of een kastje
> worden gestopt.
> Het is natuurlijk juist dat de familie waarin je opgroeit of het land
> waarin je woont, mee bepaalt wie je bent, mee bepaalt wat je wordt. Maar
> het is nooit een allesbepalende factor. Een man of een vrouw is tegelijk
> echtgenoot of vrijgezel, ondernemer of arbeider, agnost of gelovige,
> boekenliefhebber of voetbalfanaat. En even belangrijk is dat die
> identiteit nooit af is. Mensen zijn niet gebonden door “wie ze zijn”. Ze
> zijn in staat om te beslissen “wie ze willen zijn”.
> Met andere woorden, het is niet je afkomst, maar je toekomst die telt. De
> keuzes die je maakt. Dat is de vrijheid van iedere mens. En dat is wat ik
> individualisme, “positief individualisme” noem.
> Nu, de omwenteling die we vandaag meemaken, is niet de eerste die we
> ondergaan.
> Een van de meest ingrijpende veranderingen in de geschiedenis voltrok zich
> in de 15e en de 16e eeuw. De boekdrukkunst werd uitgevonden. Amerika
> ontdekt. De wereld bleek plots niet alleen rond te zijn, maar nog rond de
> zon te draaien ook. Het was de tijd van de reformatie. De aanvang van het
> humanisme. Exponent bij uitstek van een open samenleving. Welnu, als we
> kijken naar de kaart van Europa van de 15e en de 16e eeuw merken we dat de
> vele van die veranderingen op gang kwamen vanuit Vlaanderen, het huidige
> België. Het was de tijd van de Bourgondiërs tot Karel V. Van de gebroeders
> Van Eyck. Van Mercator. Van Erasmus. Van Vesalius.
> Aan deze bloeiperiode kwam een abrupt einde. Na de Beeldenstorm en met de
> val van Antwerpen in 1585 viel het doek over onze vrijheid, onze openheid,
> onze ongebreidelde welvaart, kortom onze open maatschappij. Twee eeuwen
> lang werd ons land bezet door Spanjaarden, Fransen, Oostenrijkers,
> Nederlanders.
> Daar kwam slechts verandering in tijdens de industriële omwenteling. Samen
> met Engeland werd België een van de meest welvarende landen ter wereld.
> België had de meest progressieve en liberale grondwet van Europa. Openheid
> was de norm. Opnieuw bloeiden onze contreien. En opnieuw verzamelden zich
> in België tal van grote denkers en kunstenaars.
> Kortom, één les kunnen we trekken. Ons land kende de grootste economische
> vooruitgang, de hoogste culturele bloei, toen we een vrije en open
> samenleving kenden, toen het individu centraal stond, kortom toen we geen
> schrik hadden van verandering.
> Dat zal en mag nu niet anders zijn.
> Want er is vandaag is een nieuwe grote omwenteling bezig.
> Die nieuwe omwenteling is de overgang naar de horizontale economie.
> In het verleden was de economie georganiseerd volgens een verticaal
> patroon. Elk land bezat zijn eigen nationale economie, gebruikte zijn
> eigen nationale munt. Iedere nationale economie was op zijn beurt
> verticaal opgesplitst in vaste sectoren: landbouw, industrie, diensten.
> Ook tussen de private en de publieke sector bestond er een beschot. En ook
> binnen de bedrijven zelf heerste een verticale, piramidale hiërarchie:
> arbeiders, bedienden, kaderleden, bedrijfsleiders. Deze verticale economie
> dreef op standaardisatie, synchronisatie, centralisatie.
> Met de globalisering en de informatisering werd die oude, verticale
> economie gesloopt. Een vlakke, horizontale economie kwam tot stand. Een
> economie zonder beschotten. Een economie die wereldwijd functioneert, niet
> langer gebonden door geografische of monetaire grenzen. Een economie die
> nauwelijks nog de opdeling kent in primaire, secundaire of tertiaire
> sectoren. Neem nu de biobrandsstoffen en de biotechnologie. Die hebben van
> de landbouw een moderne industriële tak gemaakt. En de informatica heft
> razendsnel de verschillen op tussen diensten en industrie. Micro- en
> nanoelectronica bijvoorbeeld zijn het resultaat van de samenwerking van zo
> uiteenlopende wetenschappelijke disciplines als scheikunde, wiskunde,
> informatica, fysica. En de robotica heeft dan weer de productieprocessen
> zelf ingrijpend gewijzigd. Maar ook de opdeling binnen de sectoren is
> voorbijgestreefd. Moderne transportbedrijven zijn logistieke ondernemingen
> geworden die niet alleen goederen vervoeren, maar die goederen ontvangen,
> opslaan, wegen, verpakken, omslaan, etiketteren, controleren op hun
> kwaliteit, sorteren, de bestellingen voorbereiden, de voorraad beheren.
> Het wordt stilaan zelfs onmogelijk om een grens te trekken tussen
> logistiek en assemblage.
> Maar ook het gedrag van de consument ondergaat een ware revolutie in de
> horizontale economie. In plaats van naar uniforme massaproducten, gaat
> zijn voorkeur meer en meer uit naar gepersonaliseerde, unieke goederen en
> naar individuele dienstverlening. Het is niet meer de standaard die telt,
> maar de opties. Consumenten willen zich door wat ze zich aanschaffen van
> de massa onderscheiden in plaats van er in opgeslorpt te worden. Het
> illustreert een gigantische ommekeer in het economisch denkproces: weg van
> de massaproductie en uniformisering naar het individuele maatwerk en
> personalisering.
> Maar ook de aard van de arbeid zelf wijzigt. Klassiek bandwerk is haast
> verdwenen. Arbeiders vervullen steeds meer hogere functies, waarbij ze
> niet alleen uitvoeren, maar ook beslissingen nemen. Van een verticale,
> piramidale hiërarchie evolueren we naar een horizontale structuur, waarin
> de verantwoordelijkheid van de werknemers significant toeneemt.
> En de vraag die zich nu stelt, is hoe wij daar op reageren? Welnu, precies
> zoals het tribale groepsdenken geen optie is voor het oplossen van de
> maatschappelijke uitdagingen, is het vasthouden aan een gesloten,
> verticale economie geen antwoord op de economische uitdagingen. We moeten
> resoluut kiezen voor een open, een horizontale economie. En dat betekent
> dat we zo snel mogelijk alle barrières, alle muren, alle beschotten slopen
> van de oude verticale economische orde.
> Wat ik u nu zou willen duidelijk maken, is wat dit concreet in de toekomst
> betekent, welke die barrières juist zijn en met welke hervormingen we die
> barrières kunnen neerhalen.
> En laat me beginnen met een mentale barrière, namelijk de in onze geest
> vastgeroeste gewoonte – ik zou bijna zeggen - reflex om ieder risico te
> mijden, ieder risico te bannen. De dood van het ondernemerschap.
> We zullen terug moeten leren omgaan met risico’s. En omdat het vooral gaat
> om een mentale kwestie, zal dat moeten gebeuren via de opvoeding, via het
> onderwijs. Creativiteit, ondernemen, innoveren met andere woorden risico’s
> nemen, moet een vast onderdeel worden van wat onze kinderen op school
> wordt aangeleerd.
> Het tweede obstakel dat we moeten slopen, is dat van de veel te stroeve
> organisatie van de arbeidstijd. Officieel werken we tot ons vijfenzestig.
> En dat acht en dertig uren, iedere week, gedurende normaal vijfenveertig
> jaar. Mensen van hun kant verlangen meer soepelheid. Een loopbaan die
> beter afgestemd is op de individuele noden: bijscholing, het opvangen van
> de kinderen of het verzorgen van een ziek familielid. Maar aan de andere
> kant moeten we eerlijk zijn. Minder werken is zeker geen optie is, geen
> optie als we de pensioenen in de toekomst betaalbaar willen houden.
> Dus moeten we een nieuwe aanpak vinden, een aanpak waarbij meer werken
> wordt gecombineerd met een grotere flexibiliteit. Daartoe is er slechts
> één oplossing, namelijk af te stappen van de collectieve uurregelingen en
> over te stappen naar een individuele loopbaanrekening, Op zo’n individuele
> loopbaanrekening zou een pakket uren verzameld moeten worden om recht te
> hebben op een volledig pensioen. Dat pakket zal wel hoger uitvallen dan
> vandaag. Sommigen zullen dat niet graag horen. Maar het is niet voor niets
> dat in de meeste van de ons omringende landen de pensioenleeftijd tot
> zevenenzestig jaar wordt opgetrokken of er minstens plannen in die
> richting bestaan. Maar anderzijds laat dit ook een soepeler, een meer
> flexibele regeling toe. Wie beslist om een bepaalde tijd niet te gaan
> werken, kan dat, maar zal een andere periode van zijn leven wat harder of
> langer moeten werken.
> De individuele loopbaanrekening laat ook toe een gezinsvriendelijker
> beleid te voeren. Het opvoeden van kinderen kan namelijk minstens
> gedeeltelijk als werkende uren op die loopbaanrekening mee in rekening
> worden genomen. En dat is maar één van de mogelijkheden en de voordelen
> die aan de loopbaanrekening verbonden zijn.
> Een andere barrière heeft te maken met de vaststelling dat de mensen bij
> ons nauwelijks van job veranderen. In de Scandinavische landen is dat niet
> zo. En wat daarbij opvalt is dat zij desondanks, neen net daardoor een
> hogere werkgelegenheid kennen. Da’s een fenomeen dat eenvoudig te
> verklaren valt.
> Hoe lager de ontslagkosten, hoe minder zwaar de procedures, hoe vlotter de
> werkgevers aanwerven. En hoe gemakkelijker werknemers een interessante
> baan zoeken. We moeten natuurlijk garanties blijven geven voor sociale
> bescherming en inkomenszekerheid bij ontslag. Maar we moeten de procedures
> wel minder rigide maken. Werkzekerheid is uiteindelijk belangrijker dan
> jobzekerheid.
> Een vierde obstakel dat we moeten overwinnen zijn de zogenaamde
> werkloosheidsvallen. Wie van een uitkering leeft, geniet onder andere van
> een belastingvermindering, verhoogde kinderbijslagen, de maximumfactuur in
> de gezondheidszorgen, een goedkoper telefoontarief en zo meer. Daar is op
> zich niets mis mee. Dat is goed en rechtvaardig. Maar er is wel een
> probleem wanneer die werkloze al die voordelen verliest wanneer hij een
> job aanneemt. Want daardoor ontstaat de absurde situatie dat hij netto
> minder overhoudt dan wanneer hij gaat werken
> Er is hiervoor maar één oplossing. De voordelen moeten geleidelijk worden
> afgebouwd. En de snelheid waarmee dit gebeurt, kan het best afhangen van
> de hoogte van het nieuwe inkomen.
> We moeten ons ook de vraag durven stellen of we jongeren die zonder
> volwaardig diploma de school verlaten wel een dienst bewijzen door hen
> meteen een uitkering te geven. Vaak betekent dat het begin van een
> levenslange veroordeling als “uitkeringstrekker”. Eén voor één menselijke
> drama’s. Nochtans zijn er eenvoudige remedies denkbaar. Waarom de
> uitkering niet afhankelijk maken van een nieuwe vorming of opleiding ? Of
> het invoeren van nieuwe, langdurige jongerenstages in de bedrijven ? Zo
> verwerven ze ten minste competenties die ze nu schromelijk ontberen.
> En dat brengt me tot de volgende barrière. En die houdt verband met de
> tijd. Hoe langer men werkloos is, hoe kleiner de kans dat men ooit werk
> vindt. Wanneer we werkloosheidsuitkeringen levenslang toekennen, zonder
> voldoende te activeren of te beperken in tijd, komen werklozen in een
> negatieve spiraal terecht. Daarom vind ik het een noodzaak om mensen die
> pas werkloos zijn een hogere uitkering te geven. Voor langdurig
> werkzoekenden daarentegen moeten we de zaken anders aanpakken. Eerder dan
> hun passief en onbeperkt een uitkering te garanderen, moeten we langdurig
> werkzoekenden een deeltijdse buurtjob geven. Met dien verstande dat wie
> die aanneemt zijn uitkering krijgt doorbetaald. Door deeltijds terug de
> handen uit de mouwen steken, herwinnen ze opnieuw hun kansen op de
> arbeidsmarkt.
> Die buurtjobs kunnen worden georganiseerd door lokale besturen of door de
> privé-sector In de plaatselijke bibliotheek, het sociaal centrum van de
> wijk, als stadswacht, bij het onderhoud van het park of het plein, of
> waarom niet, als hulp in de plaatselijke school of de kinderopvang.
> Overigens heb ik in dezelfde geest nog een tweede voorstel namelijk het
> radicaal uitbreiden van de dienscheques. Die zijn een immens succes .
> De volgende hindernisis zeker de meest hardnekkige barrière. Die tussen
> bedienden en arbeiders. Dat onderscheid is totaal achterhaald.
> Maar ook de opdeling van de economie in sectoren is voorbijgestreefd met
> zijn verticale loon- en arbeidsvoorwaarden. Binnen het Belgische
> overlegmodel dat vrij uniek is, moeten we meer ruimte vrijmaken voor een
> meer gepersonaliseerde loonvorming.
> En hetzelfde geldt voor de internationale mobiliteit van werknemers. We
> hebben nood aan een open, reglementair kader waarbinnen het onderscheid
> tussen eigen en vreemde werknemers, kenniswerkers of kaderleden verdwijnt.
> Maar ook binnen onze eigen landsgrenzen zijn er nog torenhoge barrières.
> Als bedrijven grensarbeiders uit het noorden van Frankrijk aan-trekken of
> Poolse bouwvakkers of Indische kenniswerkers dan moet het toch ook
> mogelijk zijn om een deel van de bijna driehonderdduizend werklozen in
> Wallonië en Brussel aan de slag te krijgen in Vlaanderen, zeker nu bij ons
> tienduizenden vacatures niet ingevuld geraken.
> Maar wellicht de meest hardnekkige hinderpaal op de weg naar de
> horizontale economie is de structuur van de belastingen. Dat is niet
> alleen een probleem in België, maar in gans Europa. Vandaag belasten we in
> Europa vooral arbeid, met andere woorden het produceren van welvaart.
> Eigenlijk is dat dom. Het zou veel verstandiger zijn het omgekeerde te
> doen, namelijk belastingen te heffen op het verbruik of het vernietigen
> van welvaart. Of beter nog heffingen te leggen op alles wat onze welvaart
> in de toekomst in het gedrang brengt: de vervuiling bijvoorbeeld of de
> opwarming van de aarde.
> Het gevolg van die zware belastingdruk op arbeid ondervinden we elke dag.
> In plaats van goederen te exporteren, voeren we jobs uit. Een verschuiving
> van de belastingen op arbeid naar verpakkingsheffingen zou er in elk geval
> voor zorgen dat niet alleen de hardwerkende Vlaming maar ook buitenlandse
> producten bijdragen aan onze sociale zekerheid.
> Maar we moeten de belastingen niet alleen verschuiven, maar ook verlagen
> en vereenvoudigen. Dat leidt tot geen verlies aan inkomsten voor de staat.
> Kijk naar de voorbije jaren. De successierechten, de registratierechten,
> de vennootschapsbelasting. Ze werden allemaal verlaagd. En ze hebben
> geleid tot meer economische activiteit, meer aangiftes en meer inkomsten
> voor de overheid.
> Tegelijkertijd is een drastische vereenvoudiging noodzakelijk. Wie kan in
> het bos van tarieven, schalen, voorheffingen, inkohieringen, abattementen
> en fiscale uitgaven nog weten wat hij juist afdraagt?
> Daarom is het nodig een nieuwe, nog grondiger hervorming van de
> personenbelasting door te voeren, met name de “drietrapstaks”. Daarbij zou
> het inkomen in drie delen worden gesplitst. Op het eerste deel - de eerste
> vijfhonderd euro die per maand wordt verdiend - wordt geen belasting
> betaald. Op het tweede deel, zijnde de daaropvolgende schijf van duizend
> euro, wordt een vast tarief geheven. Op het derde deel, hetzij alle
> inkomen boven de duizend vijfhonderd euro per maand wordt een tweede hoger
> tarief aangerekend. De huidige vijf tarieven zouden worden herleid tot
> twee aanslagvoeten 20% en 40%, wat een stuk lager is dan het laagste en
> het hoogste tarief dat we thans kennen. Parallel moet er dan wel drastisch
> worden gesnoeid in de wildgroei van fiscale aftrekken. Die zouden worden
> gehergroepeerd in drie korven bijvoorbeeld, met elk een duidelijk doel
> voor ogen: kinderen, wonen, pensioen.
> U merkt het. Dit is een drastische hervorming van de belastingen. Een
> hervorming die beantwoordt aan de drie imperatieven: verlaging,
> verschuiving, vereenvoudiging.
> Over die hervorming wil ik er nog het volgende over kwijt.
> Deze hervorming is geen wild idee en al evenmin een electorale stunt.
> Deze hervorming is vandaag een economische noodzaak, een absolute
> prioriteit geworden, die overigens door steeds meer leidinggevende figuren
> wordt bijgetreden.
> Alan Greenspan, de voormalige voorzitter van de Federal Reserve Board,
> bijvoorbeeld of Holger Schmieding, de managing director van de Bank of
> America. Maar ook door de Duitse regering. En door de Franse Assemblée die
> een rapport heeft opgesteld dat pleit in dezelfde zin.
> Het is zeker niet de enige, maar het is wel de eerste grote hervorming die
> België nodig heeft.
> Een belangrijke hervorming waarmee ook niet mag worden getalmd, is de
> omschakeling van de belastingen op de productie van welvaart naar
> heffingen op activiteiten die deze welvaart in de toekomst in het gedrang
> brengen. De pollutie. De opwarming van de aarde.
> Het zou misdadig zijn onze kinderen en kleinkinderen een planeet na te
> laten die minder leefbaar is dan degene die we zelf hebben geërfd. Toch is
> het dat hetgeen wat dreigt te gebeuren. Door de te hoge uitstoot van CO²
> warmt de aarde op. De bewijzen zijn overweldigend. De jaren negentig waren
> niet toevallig de warmste ooit.
> Als we niets ondernemen, vallen grote catastrofes niet uit te sluiten.
> Door het smelten van massa’s ijs zal het waterpeil voor het einde van de
> eeuw met één meter stijgen. Honderd miljoen mensen zullen met overstroming
> worden bedreigd. Hittegolven, droogtes, bosbranden, orkanen zoals Katrina
> in de Verenigde Staten zullen frequenter en heviger worden. En meer dan
> één miljoen plant – en diersoorten zullen tegen 2050 met uitsterven zijn
> bedreigd.
> Actie is dus dringend en noodzakelijk. Daarom zullen we de drie grote
> boosdoeners van CO², de bedrijven, het verkeer en de gezinnen, moeten
> dwingen om hun gedrag drastisch te wijzigen.
> Opnieuw is een massale verschuiving van belastingen de aangewezen weg. Van
> heffingen op productie en arbeid naar heffingen op CO² en vervuiling.
> Concreet is mijn voorstel om de totale CO² die ons land volgens Kyoto mag
> uitstoten, openbaar te veilen. Elk bedrijf koopt en betaalt daarbij het
> maximum aan CO² dat het elk jaar mag uitstoten. Elk bedrijf betaalt zo
> zijn aandeel in de vervuiling. En met de totale opbrengst verlagen we of
> schaffen we de vennootschapsbelasting helemaal af. Zo geven we zuurstof én
> aan de economie én aan het leefmilieu.
> Wat het verkeer betreft is het mijn voorstel om de autobelasting die
> vandaag geheven wordt op het vermogen, te vervangen door een heffing in
> functie van de uitstoot van CO².
> Een zelfde logica moet gelden voor de gezinnen. Vandaag betalen die een
> onroerende voorheffing gebaseerd op het KI, het kadastraal inkomen. Dat KI
> is niet altijd even rechtvaardig. Waarom de onroerende voorheffing op het
> KI dan ook niet vervangen door een heffing op de uitstoot per woning?
> Huizen die meer verwarming behoeven, betalen meer belasting. Huizen die
> goed geïsoleerd zijn, worden beloond.
> Halen we met die aanpak de Kyoto-doelstellingen? Dat is een vraag die ik
> hier niet uit de weg wil gaan. We moeten massaal investeren in
> hernieuwbare energiebronnen, in windmolenparken, in fotovoltaische cellen,
> in zonneenergie, in waterstof ook.
> Blijft de vraag of we het zonder nucleaire energie kunnen klaren. Want
> nucleaire centrales stoten geen CO² uit.
> Maar weegt het kernafval dat die centrales achterlaten wel op tegen dat
> voordeel? Kijk, ik denk dat het antwoord hierop afhangt van de vooruitgang
> die we kunnen boeken op het vlak van de nucleaire technologie. Nu,
> kernafval produceren en stockeren dat hoogradioactief is en dat ook nog
> honderden generaties blijft, is geen optie. Wanneer we er echter zouden in
> slagen nucleaire centrales van de nieuwe generatie, de zogenaamde vierde
> generatie te ontwikkelen, dan denk ik dat er minder bezwaren zijn. Daarbij
> zou het afval beperkt blijven en de radioactiviteit van dat afval veel
> sneller dalen. In dat geval moeten we onderzoeken of het een valabele
> optie is om de huidige centrales eerst te moderniseren en ze daarna te
> vervangen door reactoren van de nieuwe generatie.
> Hoe het antwoord op deze vraag ook luidt, uiteindelijk zal kernfusie dat
> geen afval produceert, de uitkomst bieden. Maar dat maar in 2060.
> Moeten we om de aarde te redden nog verder gaan en de consumptie afwijzen
> zoals sommige onheilsprofeten stellen? Afvalbergen, energieverspilling,
> zwaarlijvigheid. Het zou allemaal het gevolg zijn van de moderne
> consumptiemaatschappij. Dat is onzin vanzelfsprekend. De dagelijkse
> praktijk toont aan dat consumenten hun macht prima weten aan te wenden. De
> consument is baas. En dat geen theorie, maar een praktijk. Steeds meer
> bedrijven hanteren ethische codes. Waarom? Omdat consumenten dat willen.
> Multinationals als Shell, Ikea of Nike plooiden snel voor een dreigende of
> effectieve boycot. Waarom? Omdat hun dubieuze praktijken in
> ontwikkelingslanden op massaal protest stootten van klanten. Laat mij het
> zo zeggen, in de moderne consumptiemaatschappij gaat het niet langer
> alleen over wat je koopt, maar ook van wie je het koopt.
> En ten tweede, laat ons ophouden te zaniken over de excessen van de
> consumptiemaatschappij en liever strijden om haar weldaden uit te spreiden
> over de honderden miljoenen mensen die daar vandaag alleen maar van kunnen
> dromen.
> Een vrije en open samenleving is een illusie zonder sociale
> rechtvaardigheid.
> Niemand is gelijk. Niemand heeft dezelfde talenten en mogelijkheden.
> Niemand heeft ook dezelfde aspiraties en ambities. Iedereen heeft recht op
> evenveel vrijheid. De vrijheid om keuzes te maken. De vrijheid om zijn
> leven uit te bouwen.
> Maar we moeten durven erkennen dat veel mensen niet over die vrijheid,
> niet over die keuzemogelijkheden beschikken. Armen, kansarmen, zieken,
> mensen met een handicap. Welnu, het is onze plicht om niet alleen te
> strijden voor onze eigen vrijheid, voor onze eigen keuzemogelijkheden,
> maar ook te vechten tegen de onvrijheid van de anderen, het gebrek aan
> keuzes voor de anderen.
> Dat is geen kwestie van medelijden. Maar een rotsvaste, liberale
> overtuiging dat elke mens, wat zijn situatie, wat zijn fysieke of mentale
> mogelijkheden ook zijn, recht heeft op vrijheid, recht heeft op
> keuzemogelijkheden. Want nogmaals, vrijheid is een hol begrip wanneer je
> economisch of financieel geen enkele kant uitkan.
> “Empowerment”, weerbaarheid is het antwoord. “Empowerment”, weerbaarheid
> vraagt om een scherpe koerswijziging in onze aanpak. Van pas-sieve sociale
> uitkeringen moeten we evolueren naar hefbomen die activeren en stimuleren.
> Dit is geen in vraag stellen van een brede sociale zekerheid. Integendeel.
> We zijn fier op onze sociale zekerheid. Het is de waarborg voor een
> menswaardig bestaan. Het zorgt ook voor een herverdeling van de welvaart.
> Maar op zichzelf is ze onvoldoende. Ze functioneert te weinig als “sociale
> ladder”, als hefboom om naar boven te klimmen, om een beter bestaan op te
> bouwen. Met andere woorden ze emancipeert niet genoeg. Daarvoor zijn werk
> en opleiding nodig.
> Wie ook meer “empowerment”, meer weerbaarheid verdient, is de groeiende
> groep senioren. Want we gaan met het fenomeen vergrijzing om op een
> onbegrijpelijke manier. We zien vergrijzing te veel als een ernstig
> probleem, als een zorg, terwijl het om een verrijking gaat, een teken van
> rijkdom en welvaart. Meer nog, de manier hoe we in het westen met ouderen
> omgaan is ronduit schandalig. Terwijl ze in andere culturen met eerbied
> worden bejegend en worden geprezen om hun wijsheid, maken wij nauwelijks
> nog gebruik van hun kennis of levenservaring. Integendeel. We verbieden
> hun zelfs nog economisch actief te zijn.
> We hebben nood aan een veel positievere benadering van de vergrijzing.
> Vergrijzing zal ook nieuwe activiteiten tot stand brengen, nieuwe kansen
> creëren. Bijvoorbeeld in het vrijwilligerswerk waar senioren een enorm
> potentieel betekenen.
> Om die omslag in onze benadering te maken, zijn een aantal ingrepen
> noodzakelijk. Vooreerst op het vlak van de opvang van onze bejaarden. Die
> doet me vandaag nog te veel denken aan hospitalen. Er is meer
> kleinschaligheid, meer verscheidenheid noodzakelijk. Ook de opvang binnen
> de eigen familiekring moet sterker worden aangemoedigd. Tegelijkertijd mag
> de rijkdom van de vergrijzing niet verworden tot een nieuwe vorm van
> armoede. Wat het gevaar is bij een ontoereikendheid of een
> onbetaalbaarheid van de pensioenen. We moeten vermijden dat “op pensioen
> gaan” het opgeven van een levensstijl, van een stuk vrijheid zou
> betekenen. En dat gevaar is zeer reëel als we zouden aarzelen ons
> pensioenstelsel te hervormen.
> In de horizontale economie en de open samenleving moeten we ook een nieuwe
> aanpak ontwikkelen inzake migratie. Het uitgangspunt daarbij moet zijn dat
> niet onze genen maar wel onze ideeën onze samenleving succesvol maken. Of
> anders gezegd, hoe meer mensen vanuit verschillende invalshoeken naar ons
> land komen, hoe meer onze samenleving bloeit. Migratie is geen verarming,
> maar een verrijking. Dat was in de 15de en 16de eeuw al zo. Dat is vandaag
> niet anders.
> Toch wordt migratie nog steeds als een probleem ervaren. En de reden
> daarvoor is de slecht beheerde migratiegolf van de jaren vijftig en
> zestig. “Gastarbeiders” werden en worden ze nu nog altijd genoemd. Reden
> waarom we er weinig of niets aan gedaan hebben om die mensen te
> integreren.
> Wel werd als gevolg van dat falen de economische migratie stopgezet.
> Officieel althans. Want in de praktijk ontwikkelde zich een enorme
> illegale immigratie. Om economische redenen. Een migratiegolf die niemand
> kan tegenhouden. Noch met metershoge hekkens rond de enclaves in Marokko.
> Noch met het bewaken van de noordgrens van Australië. Noch met de duizend
> honderd kilometer lange prikkeldraad tussen de VS en Mexico.
> Alleen een beheerste, legale migratie is een oplossing voor illegale
> mensenhandel. Mijn voorbeeld is het Canadese migratiesysteem. Naast
> politiek asiel en gezinshereniging kent Canada twee specifieke vormen van
> migratie. Investeerders die in het land willen komen wonen. En anderzijds
> de zogenaamde “skilled workers”, mensen met voldoende kwalificaties,
> talenkennis en één jaar werkervaring. Behoren zij tot de lijst van de
> knelpuntberoepen, dan moeten ze zelfs geen aanbod op zak hebben. In het
> andere geval is wel een aanbod van een werkgever vereist. Op die manier
> komen gemotiveerde werknemers de economie in Canada versterken.
> Waarom zeg ik mijn voorbeeld? Omdat het buitenlanders toelaat om op de
> best mogelijk manier te immigreren en te integreren, namelijk door te
> werken. Een aanpak dus die mensen niet bekijkt door de bril van hun
> afkomst, maar door die van hun capaciteiten. Zo’n migratie is ook het best
> mogelijke tegengif tegen racisme, tegen onverdraagzaamheid.
> En dat is het volgende wat ik wil bespreken. Het klimaat van racisme en
> onverdraagzaamheid dat het voorbije jaar in onze samenleving. Het leidde
> tot enkele dramatische gebeurtenissen, tot daden van extreem geweld. Het
> is als gif in de geesten geslopen. En het is groepsdenken dat daartoe de
> voedingsbodem heeft geboden. Zonder dat groepsdenken zou het racisme niet
> zo hebben kunnen gedijen.
> Eigenlijk bezondigen we ons allemaal wel eens aan groepsdenken. Het meest
> treffende voorbeeld zagen we bij de moord op Joe Van Holsbeeck.
> Onmiddellijk werden de allochtonen geviseerd omdat het vermoeden rees dat
> de daders van Noord-Afrikaanse origine waren. We eisten meteen een signaal
> van de Islamitische gemeenschap. Toen het even later bleek dat de daders
> Polen waren, werd het vizier zonder dralen richting Poolse gemeenschap
> gedraaid…waarna de vertegenwoordigers van de Noord-Afrikaanse gemeenschap
> verontschuldigingen eiste van de autochtone gemeenschap. En dat terwijl
> sommigen in Polen al begonnen waren met de Roma-zigeuners als groep aan te
> klagen. Het is een voorbeeld dat illustreert dat collectief denken zeer
> snel vervalt in het stigmatiseren van groepen, nationaliteiten en
> gemeenschappen
> Maar ook zij die het racisme bestrijden, bezondigen zich vaak aan
> groepsdenken. Doelgroepenmaatregelen om de achterstand bij de allochtonen
> weg te werken, functioneren misschien op korte termijn, maar op langere
> termijn stigmatiseren zij de hele groep. Extra ondersteuning louter
> omwille van iemands etnische afkomst, creëert nieuwe discriminaties.
> Maatregelen moeten gericht zijn op individuen met gelijkaardige problemen
> en niet op het behoren tot een of andere probleemgroep. Groepsdenken doodt
> de persoonlijke verantwoordelijkheid. Er zijn inderdaad vele allochtone
> jongeren in de criminaliteitsstatistieken. Maar 95% van die allochtone
> jongeren pleegt geen misdrijven. En er is inderdaad meer werkloosheid bij
> allochtonen. Maar een meerderheid van de allochtonen werkt en draagt bij
> tot onze welvaart.
> Wat me naast het racisme en de onverdraagzaamheid evenzeer heeft geschokt,
> was het zinloos geweld dat er mee gepaard ging. Op straat, op publieke
> plaatsen, op café, in de eigen familiale kring. Buschauffeurs worden in
> elkaar geslagen. Jongeren worden met een wapen neergestoken voor een
> mp.3-speler. Scholieren worden aan de schoolpoort bedreigd en afgeperst
> door drugdealers. Huisvaders worden uit hun auto gesleurd en in elkaar
> geslagen omdat ze een fout manoeuvre zouden hebben uitgevoerd. “Steaming”,
> afpersing, verkeersagressie, maar ook geweld binnen het gezin nemen toe.
> Het is een ontwikkeling die we kost wat kost moeten stoppen. Een krachtig
> optreden van politie en justitie is het enig mogelijke antwoord. Maar ook
> werkstraffen in gehandicapteninstellingen en hospitalen kunnen
> geweldplegers confronteren met de gevolgen van hun gedrag. En we moeten de
> sluipende aanvaarding van het toenemende geweld vooral aan de bron
> bestrijden. Op school en thuis. Daar moet jongeren onophoudelijk worden
> ingeprent dat noch onverdraagzaamheid, noch geweld, noch agressief gedrag
> in een open en vrije samenleving tolereerbaar zijn.
> Of om nogmaals Karl Popper te citeren: “In naam van de tolerantie, hebben
> we plicht om intolerantie niet te tolereren.”
> Wanneer we de vrijheid prediken en de mensen weerbaar willen maken, dan
> moet dat zeker gelden voor de meer dan één miljard mensen die moeten leven
> van minder dan één euro per dag. Of het miljard mensen dat geen toegang
> heeft tot proper water. Ieder jaar sterven daardoor bijna twee miljoen
> kinderen. Alleen al in Afrika sterft één kind op de vijf aan honger of aan
> ziektes die we gemakkelijk kunnen genezen.
> Dat is een schande voor de mensheid. Maar ook hier is ontwikkelingshulp
> alleen niet genoeg. Ook hier zijn hefbomen nodig die mensen en landen
> “empowerment” geven. Micro-kredieten bijvoorbeeld. Kleine leningen waarmee
> arme mensen stap voor stap een eigen toekomst kunnen opbouwen. Of het
> revolutionaire idee van Hernando de Soto, waarbij armen voor hun schamele
> bezit in de sloppenwijken eigendomscertificaten, met andere woorden
> waardepapieren krijgen.
> En wij van onze kant moeten ook de landbouw – en exportsubsidies durven af
> te schaffen.
> Maar microkredieten, eigendomsbewijzen voor armen, het openen van onze
> landbouwmarkten, eerlijk bestuur. Dat alles vergt tijd. En Afrika heeft
> geen tijd. Voor Afrika is onmiddellijke actie nodig. Zestig miljard euro.
> Daarmee kunnen alle basisproblemen in Afrika worden opgelost. Aan iedere
> Afrikaan kunnen proper water, sanitair, basisgezondheidszorgen, onderwijs
> worden gegarandeerd. En dat in een zeer korte tijdspanne. Zestig miljard
> euro, dat is een peulschil voor het rijke Westen. Waar wachten we
> eigenlijk op?
> We hebben tien jaar nodig gehad om ongeveer de helft van de drie
> burgermanifesten te realiseren. Ik geef toe, vandaag leg ik de lat nog
> hoger. Maar als we een open samenleving willen, weg van de angst, weg van
> de verkramptheid, dan moeten we een antwoord geven op heel nieuwe
> vraagstukken.
> Want de open samenleving is geen vanzelfsprekendheid. Integendeel. Een
> vrije en open samenleving moet worden bevochten, veroverd, afgedwongen.
> Tegenover haar belagers. Maar ook tegenover de grote massa van
> onverschilligen. Tegenover wie het zogezegd niet veel kan schelen.
> Tegenover degenen ook die naïef denken dat het ideologisch gevecht voorbij
> is en dat het nu nog enkel gaat om de fine-tuning van de NV-België.
> Neen, de opensamenleving is nog niet ten volle verwezenlijkt. En laten we
> heel eerlijk blijven. Ik kan dat niet alleen. Wij kunnen dat niet alleen.
> Dat vraagt de inzet van velen. Dat vraagt dat alle politieke krachten die
> de vrijheid lief hebben, zich verenigen. Al diegenen die de vrijheid niet
> zozeer zien als het hoogste persoonlijke goed, maar wel als de
> belangrijkste hefboom om de samenleving vorm te geven.
> En daarbij moeten we één zaak goed beseffen. Wie niet bereidt is voor de
> vrijheid te vechten, wie niet bereidt is om voor haar in de bres te
> springen, loopt het risico haar definitief te verliezen. Want zoals Mario
> Vargas Llosa schrijft: “Vrijheid is net als de liefde. Maar zo moeilijk
> het is om haar in woorden te vatten, zo simpel is het om haar te
> herkennen, te beseffen wanneer ze er is, of ze echt is of vals en of we
> haar genieten of moeten ontberen.”
> Ik dank u.
>
> **********
> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
> (D66 at nic.surfnet.nl).
> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> Het on-line archief is te vinden op:
> http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> **********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********