De strijd tegen de bewaarplicht is over, leve de strijd!

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Agenda vc Justitie
Laatste wijziging: 22-09-05, 21:34 uur

woensdag 28 september 2005
Gesprek : 12:30 tot ca. 14:30 uur in de Troelstrazaal

Den Haag, 16 september 2005
Aan: De leden en plaatsvervangende leden van de
- vaste commissie voor Justitie
- vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

Vergadering van uw commissie op:
woensdag 28 september 2005 van 12.30 tot ca. 14.30 uur
=======================================================
Rondetafelgesprek inzake kaderbesluit dataretentie:
Onderstaande personen/organisaties zijn uitgenodigd:
- Raad van Hoofdcommissarissen, P.J. Allbersberg, korpschef regiokorps
IJsselland
- Officier van Justitie, mr. T.H.W. Stein
- College Bescherming Persoonsgegevens, mr. J. Kohnstamm
- Bits of Freedom / Consumentenbond, S. Nas
- Internetservices, E. Bais
- Orange Nederland N.V., K.P. Zuidhof

Griffier : Mevr. N.J.P. Coenen


http://www.netkwesties.nl/editie133/column1.html
"
De strijd tegen de bewaarplicht is over, leve de strijd!
Door Sjoera Nas

Volgende week vergadert de Tweede Kamer nog een laatste keer over nut en
noodzaak van de bewaarplicht voor informatie over ieders bel- en
internetgedrag. De strijd lijkt gestreden, voorlopig althans.

Eerst is er woensdag 28 september een rondetafel sessie met
belanghebbenden. Een dag later volgt het formele debat in de Tweede
Kamer over het Erasmus rapport.

De uitkomst lijkt van te voren vast te staan. CDA en VVD scharen zich
vierkant achter een algemene bewaarplicht verkeersgegevens, of die nu
via de Europese ministers van justitie komt of via de Europese
Commissie. De kans dat D66 hiervoor een kabinetscrisis riskeert, lijkt
niet erg groot. Daarmee lijkt een roemloos einde te komen aan het
jarenlange gevecht tegen de bewaarplicht.

Politie en justitie hebben een sterk staaltje blufpoker gespeeld. Zonder
enig bewijs dat justitieel onderzoek mislukt indien de noodzakelijke
verkeersdata in kwestie niet meer voorhanden zijn, hebben ze begin deze
maand effectief de christendemocratische en liberale traanklieren
bespeeld. Met verhaaltjes over ondermeer de ontvoering van een klein
kind en ontrafeling van het netwerk van de Hells Angels.

De Britse delegatie legde er in deze besloten indoctrinatie-sessie nog
een schepje bovenop, met plaatjes van een verbrande vrouw. Ook het
Europese Parlement is op deze presentatie getrakteerd en ook daar zijn
de groepsleiders flink gaan schuiven.

Overmand door de begrijpelijke behoefte om een stevige juridische vuist
te maken tegen al het misdadig gespuis, heeft niemand zich kennelijk
gerealiseerd dat een ontvoering bij uitstek een misdrijf is waarbij de
politie snel in actie komt. Niet pas na drie of zes maanden, de periode
dat telefoonbedrijven in ieder geval nog over de gevraagde gegevens
beschikken, maar binnen maximaal een week.

In het tweede geval lijkt een bewaarplicht ook al geen soelaas te
bieden; bij een verdenking van ernstige criminaliteit in georganiseerd
verband lijken middelen als aftappen, pseudo-koop en/of infiltratie veel
meer voor de hand te liggen, zoals de voorzitter van het CBP al eerder
betoogde in een opinie-stuk in NRC Handelsblad.

De bewaarplicht lijkt dus onvermijdelijk. Waarom? Daarom! Maar wat er
precies bewaard moet worden, dat wordt later pas beslist. De Europese
Commissie wil graag een bewaartermijn van een jaar voor alle
telefoniegegevens, en een half jaar voor internetgegevens. Het Europese
Parlement heeft daar de komende maanden ook nog wat over te zeggen, maar
de leiders van de grote politieke groepen hebben al aan de Britse
voorzitter van de EU laten weten dat ze het voor het einde van het jaar
met elkaar eens kunnen worden.

De Commissie heeft dan ook een gapende achterdeur ingebouwd waar zelfs
Groot-Brittanië doorheen past: de diplomatieke vertegenwoordigers van de
lidstaten mogen voortdurend nieuwe soorten gegevens toevoegen aan de
bewaarplicht en/of de bewaartermijnen herzien. Zonder verdere bemoeienis
van parlementen, nationaal noch Europees.

Niet om pessimistisch te zijn, maar de vraag naar het wat lijkt dan ook
snel plaats te maken voor 'wat niet?' Let wel, het gaat niet over de
inhoud van communicatie, zingzeggen Commissie, ministers van justitie en
politie-ambtenaren al anderhalf jaar lang in koor. De bewaarplicht ziet
alleen op welke dingen je precies doet op internet, met wie, hoe laat en
hoe lang. Welke website je bezoekt, of over welk onderwerp je mailt.

Want zoals uit de laatste versie bij Statewatch blijkt van het voorstel
van de ministers van justitie vindt een meerderheid nog steeds dat de
onderwerpregel van e-mail absoluut niet uitgezonderd mag worden van de
bewaarplicht. Maar dat is teveel detail voor de meeste
volksvertegenwoordigers. Belofte is belofte toch? Als een eminente
jurist als Donner zegt dat de bewaarplicht het communicatiegeheim niet
schendt en ook verder niet in strijd is met het Europees Verdrag van de
Rechten van de Mens, dan geloof je dat.

Blijft alleen nog het 'hoe' over. Hoe gaan we al die verkeersgegevens
ontsluiten? Via het CIOT, meent Donner, het Centraal Informatiepunt
Opsporing Telecom. Dat is een ingewikkelde constructie, die er in de
praktijk voor zorgt dat alle agenten (van de 44 opsporings- en geheime
diensten die Nederland rijk is) via een simpele muisklik toegang hebben
tot een uitgebreid telefoonboek met de namen en telefoonnummers van alle
Nederlanders.

In de praktijk betekent het dat de telefoonaanbieders zelf extra servers
hebben, waar ze elke 24 uur een volledige kopie zetten van hun
klantenbestand. Die extra database bij elk bedrijf is via een vaste
verbinding toegankelijk voor het informatiepunt. Justitie heeft recent
aangekondigd dat de internetproviders hun klantenbestand volgend jaar op
dezelfde manier moeten ontsluiten voor het CIOT, zodat politie en
geheime diensten veel makkelijker kunnen zien wie bij welk IP-nummer en
e-mail adres hoort.

Uit het overleg tussen een paar grote internetaanbieders en justitie
bleek meteen dat internetgegevens veel minder betrouwbaar zijn dan
telefoonnummers: een e-mail alias kan enkele uren daarvoor bij een
andere klant hebben gehoord en voor een dynamisch IP-adres geldt dat dit
zelfs binnen een enkele seconde aan een ander kan zijn toegewezen.

De reactie van Justitie op dit probleem was typisch: geen herbezinning
op de bruikbaarheid van internetverkeersgegevens voor de
opsporingspraktijk, maar introductie van een nieuwe bewaarplicht van
drie maanden bij het CIOT zelf. Door daar, in een eigen database, drie
maanden lang alle internetgegevens te bewaren, kunnen agenten in 1
oogopslag zien welke andere mensen van een e-mail of IP adres gebruik
hebben gemaakt.

Nu vangt het Openbaar Ministerie nog bot met ongerichte vragen bij
providers. Als er geen exacte datering bij zit, of tenminste drie
tijdswaarnemingen bij een dynamisch IP-adres, kan de Officier van
Justitie hoog of laag springen, maar krijgt hij geen tabel met een lange
reeks mogelijke verdachten.

Los van die nieuwe, nogal heimelijk bekokstoofde bewaarplicht bij het
CIOT voor de naam/nummer gegevens, stelt de minister voor om de
bewaarplicht van alle internetverkeersgegevens ook via het CIOT te laten
verlopen. Maar hoe moet dat dan? In de laatste brief van Donner aan de
Tweede Kamer wordt het niet veel duidelijker. Het zou kosten besparen
als de providers niet zelf elk een database hoeven aan te leggen, maar
alle gegevens rechtstreeks naar het CIOT brengen.

OM en inlichtingendiensten kunnen dan zelf hun speurwerk doen. Daarmee
haalt Justitie ongetwijfeld een belangrijke angel uit het verzet tegen
de bewaarplicht, de enorme kosten die alle providers zouden moeten
maken, maar maakt ze hopelijk ook een heleboel slapende honden wakker.
Ik denk niet dat de meeste mensen bij de bewaarplicht meteen dachten aan
een centraal politiepakhuis vol immens gevoelige gegevens over alle
burgers. Zonder enige externe controle op het gebruik van die gegevens.

En in combinatie met het Kabinetsvoorstel om de inlichtingendiensten op
korte termijn uitgebreide datamining bevoegdheden te geven, hoef je geen
reusachtige gedachtensprong te maken om diep bezorgd te zijn. En om
daarna alsnog de strijd aan te gaan.

De eerste veldslag om de bewaarplicht mag gestreden lijken, maar zonder
pijnljke aanleiding geen opstand.
"

De onnozelheid regeert. Daartegen lijkt geen kuid gewassen.
D66 kiest liever voor loyaliteit aan de coalitie dan een eigen en stevig
(duaal) standpunt.

Zie verder ook:
http://www.om.nl/?p=pg&s=11
"Internettelefoongids en bewaarplicht"

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********