Cruciale rol soennieten bij referendum

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

De Nederlandse regering zal zich niets gelegen laten liggen aan de
uitkomst van het referendum, mag ik aannemen. Men heeft immers zelfs
voor het Nederlandse volk niet een dergelijk instrument in handen van de
burger.

Ook het referendum over de EU grondwet leverde niet de 'winst' op die
men verwachte.

Wat is het standpunt van D66 in deze?

Henk Elegeert


http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2005/10/14/141005_voorbeschouwingreferendumirak.html

"
Cruciale rol soennieten bij referendum  	14-10-05  	
	
Iraakse veiligheidstroepen bij een affiche dat de bevolking oproept deel
te nemen aan het referendum (Foto: AP)

Zaterdag maken zo'n 11 miljoen Irakezen opnieuw de gang naar de stembus,
deze keer voor het referendum over de nieuwe grondwet. Die constitutie
moet de eenheid van het Iraakse volk versterken, maar de kans is groot
dat het land nog meer verdeeld raakt dan het al is.

Een cruciale rol is weggelegd voor de soennieten, naast de sjiieten en
Koerden één van de drie grote bevolkingsgroepen in Irak. De soennieten
vormen de overgrote meerderheid in vier van de 18 provincies. De
verkiezingen voor het interim-parlement in januari werden door een groot
deel van de soennitische kiezers nog geboycot, maar er is een kans dat
ze nu wel in groten getale komen opdagen.

Juist door de boycot in januari zijn de soennieten nauwelijks
vertegenwoordigd in het parlementaire comité dat de ontwerpgrondwet
heeft opgesteld. De sjiieten en Koerden konden daardoor een document
opstellen dat aan hun eigen wensen beantwoordt en die van de
soennitische minderheid buiten beschouwing laat.

Boycot
Het ging zo ver dat de partijen zelfs de kieswet wilden aanpassen om
ervoor te zorgen dat een overweldigende soennitische tegenstem geen
schijn van kans zou maken bij het referendum. Soennitische leiders
dreigden daarom alweer met een boycot, maar onder druk van de VS en de
VN werd de wijziging weer teruggedraaid.

De grootste vrees van de soennieten - die tientallen jaren de scepter
zwaaiden in Irak - is dat het land verdeeld raakt in drie stukken en dat
sjiieten en Koerden de controle krijgen over het olierijke noorden en
zuiden van Irak.

De Koerden hebben al een autonome regio in het noorden van het land. Die
willen ze graag uitbreiden naar het olierijke gebied rond Kirkuk. In het
zuiden claimen de sjiieten de Rumayla-olievelden die 1,6 miljoen vaten
per dag opbrengen. De soennitische minderheid wil meedelen en is daarom
niet erg enthousiast over een federaal Irak.

Compromis
Om de nieuwe grondwet van kracht te laten worden, moet het ja-kamp een
tweederde meerderheid behalen. De soennieten zijn echter zo ver in de
minderheid dat het, zelfs als ze allemaal tegen gaan stemmen, nog
spannend wordt. Alleen als ook enkele sjiitische groeperingen ook tegen
stemmen maakt het nee-kamp een kans.

Maar een substantiële groep van nee-stemmers is ook geen prettig
vooruitzicht voor de Iraakse regering, zelfs al zijn het er niet genoeg
om de grondwet tegen te houden. In een laatste poging de soennieten over
de streep te trekken hebben de sjiieten en Koerden hun landgenoten onder
de diplomatieke leiding van de VS een weinig substantieel last-minute
compromis aangeboden. De meeste soennitische partijen zien er niets in
en adviseren hun aanhang nee te stemmen. Alleen de Iraakse Islamitische
Partij steunt de constitutie.

Vermoorden
Ondanks dat sommige van hun leiders hebben opgeroepen wel mee te doen
aan het referendum, is het niet erg waarschijnlijk dat de soennieten
zaterdag massaal met op pad gaan naar het stembureau. Al is het maar om
geen overbodige risico's te lopen.

Vooral de provincie Anbar geldt als extreem onveilig. Militanten hebben
gedreigd iedereen te vermoorden die zich richting de stembus waagt.
Daarnaast gaan de Amerikaanse troepen regelmatig in de aanval in Anbar.

De regering ziet de bui al hangen: na het referendum ligt er straks een
goedgekeurde grondwet waar de soennieten massaal hebben tegengestemd. Om
die bevolkingsgroep niet helemaal afkerig te maken van het
democratiseringsproces, heeft de Iraakse regering nu al gezegd dat de
inhoud van de grondwet niet voor eeuwig vastligt.

Eind dit jaar gaan de Irakezen voor de derde keer dit jaar naar de
stembus, dan om een nieuw parlement te kiezen dat het interim-parlement
zal vervangen. Vier maanden later kunnen wat de regering betreft nog
amendementen worden toegevoegd aan het document, wat, als het aan
premier Allawi en Washington ligt, de basis wordt van het nieuwe Irak.
"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********