Politici knoeien met cijfers Brusselse wet- en regelgeving

Fri May 27 21:04:10 CEST 2005

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Marc,

Het exacte percentage blijft voor discussie vatbaar, want de E.U giet veel regelgeving voor harmonisatie van diverse gemeenschappelijke onderwerpen in de vorm van richtlijnen, die vervolgens door de nationale lidstaten op de hun eigen constitutionele wijze in nationaal recht moet worden omgezet, en waarvan de gevolgen voor inwoners van Lidstaten enorm kunnen zijn (en die factor is niet meegenomen), en die er ook voor zorgen, dat jij en ik het beter hebben dan in een Nederland met gesloten grenzen, al wil jij dat maar niet zien.

Neem de 6e richtlijn, die maakte dat wij in Nederland een stelsel van omzetbelasting moesten invoeren, wat leidde tot invoering van de BTW als een meervoudig cascadestelsel (dat was weer onze eigen keuze en de vraag blijft zich voordoen of dat in 1968 een gelukkige keuze was), of het mogelijk maken van de BV (op basis van een voor alle landen gelijkwaardige regelgeving)om het ondernemingsgat tussen eenmanszaak, vof en NV op te vullen. 

Neem ook de huidige Tabakswet, waardoor het leven voor een fanatiek exroker als ik er een stuk prettiger op geworden is. Toen ik onlangs in Barcelona was, viel me wel op dat daar nog overal, ook in de tapazbarren waar ik 's avonds wat potatoes en zo at, enorm gerookt wordt, maar het beste rookgordijn tussen wel of geen E.U-lid kan je in Zwitserland vinden. Zowel de Romandiers als de Duitssprekenden zijn voorkomend, hoffelijk en heerlijk provinciaals (tot en met de junks in Zurich toe), maar er wordt echt overal gerookt. 

En tot slot, mijn studenten komen uit het buitenland via het Europees program van Socrates en Erasmus en mijn Nederlandse studenten weten nu precies wat hun Bachelordiploma waard is op grond van de huidige ECTS regeling (European Creditpoints Transfer System) waarbij 1 studiepunt staat voor een belasting van 28 uur.

Zelfs mijn electronische handtekening (nu in ons BW geformaliseerd in art 3:15a BW e.v.) hebben we aan de E.U te danken, en die is dus in Nederland net zo rechtsgeldig als in Finland of Griekenland (maar weer niet in Noorwegen, want die vinden dat eng).

Groet,

Tjerk

-----Oorspronkelijk bericht-----
Van: owner-d66 at nic.surfnet.nl [mailto:owner-d66 at nic.surfnet.nl] Namens Dr. Marc-Alexander Fluks
Verzonden: vrijdag 27 mei 2005 19:27
Aan: d66 at nic.surfnet.nl
Onderwerp: Politici knoeien met cijfers Brusselse wet- en regelgeving

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:  NRC Handelsblad
Datum: 4 oktober 2004
URL:   http://www.nrc.nl/europa/artikel/1111039264811.html

Brussel dicteert maar weinig
----------------------------
Mark Bovens en Kutsal Yesilkagit

Anders dan vaak wordt gezegd, wordt niet 80 procent van de Nederlandse 
regelgeving door 'Brussel' bepaald, maar ongeveer 23 procent. Uitgebreid 
onderzoek laat zien dat de nationale lidstaten zelfs terrein terug lijken 
te winnen op de EU, betogen Mark Bovens en Kutsal Yesilkagit.

Een bewering die voor waar wordt aangenomen en derhalve een eigen leven 
gaat leiden â€“ dat gebeurde in 1985 toen Jaques Delors bij de presentatie 
van het Europese Witboek over de interne markt zei dat 80 procent van de 
nationale regelgeving van de Europese Unie afkomstig was. Delors had het 
alleen over de economische regelgeving en over de toekomst, maar in de 
afgelopen decennia is zijn voorspelling een eigen leven gaan leiden en 
zowel door wetenschappers als politici zonder aarzeling als feit aangenomen.
De Amsterdamse wethouder Mark van der Horst stelde (Opinie en Debat, 25 
sept.) dat ons land eigenlijk geen wetgevingsjuristen meer nodig heeft 
omdat ten minste 70 procent van alle regelgeving toch uit Brussel komt.

Niemand heeft de afgelopen jaren de moeite genomen om dat cijfer serieus 
te onderzoeken. Zowel de voor- als de tegenstanders van de EU hadden er 
namelijk belang bij om die 80 procent mythe in stand te houden. De 
voorstanders omdat die 80 procent suggereert dat Europa 'best belangrijk' 
is en de tegenstanders omdat de mythe hen helpt om de EU als een bedreiging
van de nationale autonomie af te schilderen.

Het Ãs natuurlijk ook erg lastig om precies vast te stellen hoe groot de
invloed van de EU op nationale wetten en regels is. De invloed verloopt via
verschillende kanalen, varierend van de rechtstreeks werkende verordeningen
tot vrijwillige afstemming van regels via de zogeheten methode van open 
coordinatie. Een voorbeeld van dat laatste is de verklaring van Bologna, 
die leidde tot de invoering van het bachelor-master stelsel in het hoger 
onderwijs. Ook de Europese rechter heeft de afgelopen jaren met zijn 
uitspraken menige wetswijziging in ons land afgedwongen, bijvoorbeeld op 
het terrein van uitkeringen, pensioenen en rechtsbescherming.

De meest directe invloed op nationale regels heeft de EU via haar richt-
lijnen. Deze werken niet rechtstreeks en moeten door de wetgever in 
nationale regels worden omgezet. Onlangs hebben Groningse onderzoekers
een studie uitgevoerd naar de productie van regels in ons land (NRC Han-
delsblad, 1 okt.). Daarbij is zijdelings ook gekeken naar de vraag hoeveel
wetten en regels (zoals algemene maatregelen van bestuur en ministeriele
regelingen) het gevolg zijn van omzetting van die Europese richtlijnen. De
onderzoekers De Jong en Herwijer komen uit op een gemiddelde van niet 
meer dan 6 procent (met een uitschieter in 2003 van 16 procent).

Wie heeft nu gelijk Delors, Van der Horst of de Groningse onderzoekers? Of 
misschien toch staatssecretaris Nicolai, die volhoudt dat het minstens 60 
procent is?

Aan de universiteit van Utrecht loopt op dit moment een groot internationaal
project, waarin precies die vraag nader wordt onderzocht. Wij hebben alle
2.996 Europese richtlijnen die op 31 juli 2003 geldig waren, in kaart ge-
bracht. Vervolgens hebben we gekeken of die richtlijn daadwerkelijk leidde
tot invoering of aanpassing van een wet, een algemene maatregel van bestuur,
een ministeriele regeling of een verordening van een product- of bedrijf-
schap. Ten slotte keken we hoeveel regels op 31 juli 2003 daadwerkelijk van
kracht waren in Nederland. Zo kan met meer precisie worden vastgesteld welk
percentage van alle geldende regels op Europese richtlijnen valt terug te
voeren.

Het onderzoek is nog niet helemaal klaar, maar sommige uitkomsten zijn nu 
al beschikbaar. Het zal geen verrassing zijn dat de wetgevingsjuristen op 
het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij het meest door 
Brussel worden beÃ¯nvloed: maar liefst 85 procent van alle wetten e
algemene maatregelen van bestuur hebben daar hun oorsprong in een Europese 
richtlijn. Vervolgens komt Verkeer en Waterstaat met ruim 55 procent, VROM 
met 35 procent, en WVS en EZ met ruim 30 procent. Het zijn stuk voor stuk 
beleidsterreinen die vallen onder eerste pijler van de Europese Unie. De 
ministeries die in hun regelgeving zeer weinig door Brussel worden bein-
vloed zijn Binnenlandse Zaken en Onderwijs (3 procent), Buitenlandse Zaken
(1 procent), Algemene Zaken en Defensie (0.6 procent).

Voor Nederland als geheel ligt het totaalcijfer voor wetten op 18 procent, 
voor amvb's op 26 procent en voor wetten en amvb's samen op ruim 23 procent.
Wanneer we echter alleen kijken naar beleidsterreinen die binnen de eerste
pijler vallen - en Defensie, AZ, BZ, BZK en Justitie buitebeschouwing
laten - dan komen we op een percentage van 27 procent voor wetten afzonder-
lijk en 36 procent voor wetten en amvb's samen. Dat is beduidend meer dan
het Groningse onderzoek waar deze krant vrijdag over berichtte ('Discussie
over invloed EU op wetten'). Dat komt vooral omdat de Groningse onderzoekers
aannamen dat elke richtlijn tenminste een,maar ook niet meer dan een wijzi-
ging opleverde. In de praktijk blijken dat er veel meer te zijn. Een nieuwe
richtlijn leidt soms tot wijziging van tal van regels.

Hieronder valt ook een groot aantal ministeriele regelingen. Op dit moment
nemen zij in ons databestand met 1.341 stuks zo'n 40 procent van alle
uitvoeringsregelingen voor hun rekening. De impliciete aanname in het
Groningse onderzoek dat ministeriÃ«le regelingen uitsluitend van nationale
makelij zijn en dat de grote groei van dit instrument in Nederland een
indicatie is van een lage Europeaniseringsgraad van Nederlandse regelgeving,
is derhalve onjuist.

Wat zeggen deze percentages over de invloed van 'Brussel'? De cijfers
beduidend lager dan Delors voorspelde en andere politici in zijn kielzog
beweren. Onderzoeken in Engeland, Finland en Denemarken laten trouwens nog
veel lagere cijfers zien. Het lijkt dus wel mee te vallen met de invloed
van Brussel op de nationale wetgeving. Belangrijke beleidsterreinen, zoals
onderwijs, worden nog nauwelijks direct door de EU beroerd.

Staatssecretaris Nicolai heeft natuurlijk gelijk dat de EU ook op tal van 
andere manieren het leven in Nederland beÃ¯nvloedt, via verordeningen, 
rechterlijke uitspraken, en bijvoorbeeld via het beleid van de Europese 
Centrale Bank. Interessant is echter dat het aantal geldende verordeningen 
binnen de EU gestaag is gedaald (van 1.600 in 1986 tot net iets minder dan 
800 in 2002) en dat de methode van 'open coordinatie', waarbij lidstaten 
hun wetgevende autonomie behouden, aan populariteit wint. Het lijkt er op 
dat de nationale staten bezig zijn om terrein terug te veroveren op de EU.

Wie in ieder geval geen gelijk heeft is de Amsterdamse wethouder Van der 
Horst. Er zal nog jaren behoefte zijn aan Nederlandse wetgevingsjuristen, 
want een ruime meerderheid van alle regels in ons land is gewoon van eigen 
bodem.

--------
Mark Bovens en Kutsal Yesilkagit zijn als hoogleraar en universitair 
docent verbonden aan de Utrechtse School voor Bestuurs- en 
Organisatiewetenschap.

--------
(c) 2004 PCM

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********