Afghanistan

[Bert Bakker]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

De hieronder weergegeven verklaring in het debat over de Afghanistanmissie wil
ik jullie niet onthouden. Hij zal morgen wel op de website verschijnen,
wellicht wat gestroomlijnd. 
Groeten,
Bert.
-----------

Verklaring Bert Bakker (D66) in het debat over Afghanistan.

Den Haag, 10 maart 2005


Na de twee uitvoerige debatten die we hedenavond en dinsdagavond jl. hebben
gevoerd moet de balans worden opgemaakt. Voor D66 spelen de volgende
overwegingen daarbij een rol.

1.	Het is duidelijk dat de strijd tegen het internationaal terrorisme een zaak
is die ook Nederland aangaat. D66 loopt niet weg voor verantwoordelijkheid als
die verantwoord en in een aanvaardbaar (internationaal) juridisch kader kan
worden genomen. Dat geldt ook voor acties die zich afspelen in een hoger
geweldsspectrum dan waar Nederland tot dusver verantwoordelijkheid voor heeft
gedragen, inclusief directe acties op de grond door daartoe goed getrainde en
uitgeruste special forces. 
Het is bovendien beter de strijd tegen internationaal terrorisme bij de bron
te voeren dan in Nederland de burgerrechten ter discussie te stellen.
2.	De regering is op ons verzoek uitgebreid schriftelijk teruggekomen op de
vraag naar de internationale rechtsbasis van de operatie Enduring Freedom. Het
beroep op artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties geeft geen
oneindige legitimatie om met geweld in Afghanistan te blijven optreden.
Daartegenover staat dat de Verenigde Naties herhaaldelijk de voortgaande
strijd tegen terrorisme hebben ondersteund, dat de door de VN uitdrukkelijk
gemandateerde ISAF-operatie (stabilisatie en wederopbouw onder regie van de
NAVO) bedoeld is om zodra dat verantwoord en veilig kan over heel Afghanistan
te worden uitgerold (en daarmee Enduring Freedom op te volgen), en dat de
legitieme en democratisch gekozen regering in Afghanistan herhaaldelijk heeft
aangegeven de strijd tegen het terrorisme (nog) niet alleen te kunnen voeren
en daarom prijs te stellen op voortgang van de internationale acties. Met name
dit laatste punt weegt voor ons zwaar in het beoordelen van de internationale
rechtsbasis voor Enduring Freedom. 
3.	Op een aantal belangrijke punten is voor ons een bevredigend antwoord
gekomen: dat geldt met name de afspraken die zijn gemaakt tussen Defensie en
het Openbaar Ministerie (geen tweede kwestie Eric O.), en de verhouding tussen
deelname aan Enduring Freedom en ISAF op hetzelfde moment;
4.	Zowel in het openbare debat als (vooral) in de vertrouwelijke briefing van
deze avond is uitgebreid de omgang met eventuele krijgsgevangenen en het
daarbij handhaven van het internationaal oorlogsrecht en de Geneefse
conventies aan de orde geweest. Daarover het volgende: De regering heeft
duidelijk gemaakt de handelwijze van de Amerikaanse regering ten aanzien van
Guantanamo Bay niet te steunen, en conform het internationale recht de door de
Verenigde Staten gehanteerde categorie van de ‘unlawful combattant’ niet
te erkennen. Door de Nederlandse regering wordt op velerlei wijze actie
ondernomen om de Verenigde Staten onder druk te zetten om haar handelwijze te
veranderen, zowel bilateraal als in multinationaal verband. In directe zin zal
het Nederlandse militair optreden in geen geval kunnen leiden tot vasthouding
en uitlevering van krijgsgevangenen in strijd met het internationaal recht.
Dat is een belangrijk punt voor het oordeel van het Nederlandse parlement.
Toch zijn wij maar ten dele gerustgesteld. Niet in alle omstandigheden kan
worden uitgesloten dat indirect als gevolg van de activiteiten van de
Nederlandse militairen door andere landen (i.c. de Verenigde Staten)
krijgsgevangenen worden gemaakt. Dat ligt de D66-fractie bijzonder zwaar op de
maag.
5.	Tegelijkertijd kan de wereld –dus ook Nederland- zich niet veroorloven
dat de met veel moeite en inspanning ingezette ontwikkelingen in Afghanistan
in de richting van een rechtstaat en een democratie niet zou slagen. Dat zou
leiden tot hernieuwde destabilisering in het gebied, tot grotere onveiligheid
en kwetsbaarheid voor internationaal terrorisme, en tot het breken van het
moeizaam bereikte perspectief voor de Afghaanse bevolking. Dat is uiteindelijk
de essentie. We hebben niet de luxe om niet naar Afghanistan te gaan –
tenzij we louter met schone handen aan de zijlijn willen staan. 

6.	Het is de spanning tussen deze twee punten waartussen onze afweging zich
heeft afgespeeld. Een niet-ideale missie in een niet-ideale wereld.

Alles afwegende kom ik tot de conclusie dat de D66-fractie de missie zal
steunen. Ik voel daarbij een zware verantwoordelijkheid om niet alleen van de
regering, maar ook van onszelf, te vragen de waarde van het internationaal
recht voortdurend te blijven bevorderen en te bevechten. Internationaal
humanitair recht is geen luxe voor betere tijden, het beschermt ons tegen
willekeur en onmenselijkheid.
Ik wens de mensen die namens ons deze zware opdracht gaan vervullen in alle
opzichten een goede missie toe. 
**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********