Keuze=Vrijheid onzin

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Ik heb het artikel toch maar eens gelezen.

De keuzevrijheid van Berry Schwartz heeft twee kanten waarvan hij er
slechts een (die van de consument) belicht. Voor de markt als geheel
betekent keuzevrijheid: concurrentie. Dat is ook waar het 'marktdenken'
zich op richt, niet op het welbevinden van de consument.

Nu is het zo dat een gezonde markt (bijvoorbeeld die van de mobiele
telefonie) meer een toevalstreffer is dan het resultaat van met kennis
van zaken uitgestippeld beleid (de materie is weerbarstig), maar het is
steeds het doel.

Dat betekent dat Schwartz er met de kern van zijn artikel gewoon geheel
naast zit. Overigens, de onderbouwing van de centrale stelling houdt ook
niet over. Als keuzevrijheid belastend is dan zoekt de consument vanzelf
naar houvast, koopt een Apple computer bijvoorbeeld, of kijkt naar wat
Oprah Winfrey aanbeveelt.

Op zich is dat een toekomsttrend, de behoefte aan houvast in de chaos
van de steeds ingewikkelder wordende wereld van onbegrensde informatie
en onbegrensde mogelijkheden. Wellicht is dat een manier om rijk te
worden, door daar in te voorzien. Men betaalt wat meer, maar kan zich
bezig houden met wat leuk of belangrijk is, in plaats van steeds lastige
en ondankbare keuzes te moeten maken.

Geen sterk stuk dus, vond ik, psychologie geeft wat mij betreft ook niet
direct een kwalificatie daarvoor.

Bart Meerdink

Henk Vreekamp wrote:
>
> Democs en ideologen,
>
> Zijn er eigenlijk nog NRC-lezers op dit forum, of vormen de treinfolders
> Metro en Spits toch het dagelijks infovoer? Tabloids van het niveau
> uitgekleed regionaal dagblad en een afgekloven Telegraaf.
>
> Afgelopen zaterdag (29 januari, pag. 15) stond er een paginagroot verhaal
> van de Amerikaanse psycholoog Berry Schwartz, "de paradox van de
> keuzevrijheid: meer is niet beter". De regering Balkenende beweert, als
> alle domme neoliberalen, steeds bij elke privatisering dat er zo meer
> keuzevrijheid komt waardoor ons leven beter en/of goedkoper wordt, of meer
> suggesties van deze strekking. Wel, onzin, aldus menig
> economisch-psychologisch onderzoek!
>
> Enkele conclusies: er bestaat een negatieve relatie tussen toenemend
> keuzekwantiteit en afnemend koopgedrag of welzijn, ook hier speelt de wet
> van de afnemende meeropbrengst waarbij elke nieuwe keuze minder toevoegt
> aan een vorige. Wie in z'n delicatessenwinkel meer soorten jam aanbiedt,
> zal minder verkopen dan wanneer hij een klein assortiment toont.
>
> Schwartz, hoogleraar aan het Swarthmore College, typeert het redeneren van
> de kwantitatieve ideologen met een dronkeman die zijn verloren autosleutels
> zoekt onder een straatlantaarn omdat daar tenminste licht is. Vanuit de
> cognitieve psychologie zou het zelfs wenselijk zijn om, bijvoorbeeld via
> progressieve belastingen, de kloof tussen rijk en arm te dichten omdat iets
> minder keuzes voor de rijken door deze nauwelijks of niet wordt gevoeld,
> terwijl voor de minima elke keuze extra veel geluksgevoel brengt.
>
> Ik heb snel even een paar schermen van een psychologische bibliografie
> bekeken. En inderdaad, er bestaat nogal wat literatuur die deze algemene
> stelling onderschrijft. Waarom horen we de plaatselijke economische
> psychologen dan niet kakelen wanneer Balkenende en Dittrich of Bakker weer
> neoliberale onzin kraaien? Nou, zo vrij is onderzoek ook weer niet, vooral
> niet als de opdrachtgevers vooral geinteresseerd zijn in stimuli.
>
> Misschien zou het van de keuzenmarkt halen van het huidige D66 en JD
> gunstig werken op de sanering van de keuze-onzin-ideologie (hype)?
>
> Henk Vreekamp, Utrecht

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********