zelfkritiek en wéér een lesje

[Hein van Meeteren]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Uit 20 eeuwen Nederland (bron):

Kop: Bont gezelschap migranten

Nederland heeft altijd aantrekkingskracht uitgeoefend op vreemdelingen.
Er is in de geschiedenis van het land nauwelijks een periode geweest
waarin groepen van elders hier niet zijn neerstreken. In de afgelopen
tweeduizend jaar hebben allerlei vreemdelingen zich tijdelijk of
permanent in Nederland gevestigd. Van Britse monniken, plunderende
Noormannen, gevluchte joden en rondtrekkende zigeuners tot protestantse
kooplieden uit de Zuidelijke Nederlanden, vervolgde hugenoten, Duitse
seizoenarbeiders, *Chinese zeelui* , Belgische vluchtelingen,
gastarbeiders en asielzoekers.

De komst van grote aantallen immigranten of vluchtelingen leidde niet
zelden tot een cultuurschok. Dat gebeurde bijvoorbeeld aan het eind van
de 16de eeuw, toen frivole Zuidelijke Nederlanders naar het sobere
noorden kwamen, en opnieuw in de 17de eeuw. De joden die toen uit
Portugal en Oost-Europa naar hier kwamen, werden wantrouwend bekeken. Ze
beleden niet alleen een vreemde godsdienst, maar werden door zowel
calvinisten als katholieken bovendien verantwoordelijk gehouden voor de
kruisiging van Christus. Ook de komst van Turken en Marokkanen in de
20ste eeuw riep gemengde gevoelens op. Zij maakten de islam tot derde
godsdienst van het land en velen bleven meer gericht op het land van
herkomst dan op de Nederlandse samenleving.

Omgekeerd was er ten opzichte van vreemdelingen ook wel sprake van
spontane uitingen van sympathie. Dat overkwam eind 17de eeuw de
protestantse hugenoten uit Frankrijk. Zij werden met alle mogelijke
egards ontvangen, kregen het burgerrecht van grote steden aangeboden en
werden vrijgesteld van stedelijke belastingen. Dat gebeurde overigens
niet alleen uit humanitaire overwegingen. De Franse vluchtelingen waren
voor het merendeel ondernemende kooplui, vaardige ambachtslieden en
knappe geleerden, en hun aanwezigheid zou de Republiek geen windeieren
leggen. Al deze immigranten werden uiteindelijk in de samenleving opgenomen.

Veranderend vreemdelingenbeleid

Nederland is altijd een migratieland geweest, en bijna steeds was het
aantal immigranten groter dan het getal der emigranten. Tot 1795
bepaalden de steden zelf of ze werden toegelaten. Dat lag voor de hand
in een periode waarin de provincies soeverein waren en de grote steden
oppermachtig. Van een nationale identiteit was tijdens de Republiek nog
geen sprake en dat maakte het voor de vreemdelingen gemakkelijker
toegelaten te worden.

In 1795 echter werd Nederland een eenheidsstaat. Vanaf dat moment werden
regionale en lokale verschillen kleiner, kreeg het land één wetgeving en
werd een begin gemaakt met natievorming. Nederlander was voor krote tijd
iedere ingezetene, ongeacht de herkomst van zijn voorouders. Later moest
een vreemdeling genaturaliseerd worden om Nederlander te kunnen worden.

De registratie van familienamen sinds 1810 laat zien dat veel geslachten
afkomstig zijn uit landen waaruit vreemdelingen tweeduizend jaar lang
naar de Noordelijke Nederlanden zijn gekomen. Veel Nederlanders dragen
namen die verwijzen naar hun Zuid-Nederlandse, Franse, Duitse en joodse
herkomst. Sinds Nederland in de jaren zestig van de 20ste eeuw begon met
het werven van arbeidskrachten in landen rondom de Middellandse Zee zijn
daar talloze Italiaanse, Spaanse, Griekse en vooral Turkse en
Marokkaanse namen bijgekomen. Deze immigranten werden aanvankelijk
'gastarbeiders' genoemd, vervolgens 'buitenlandse werknemers' en sinds
enkele jaren 'etnische minderheden'. Ook de snel in aantal toegenomen
asielzoekers van de laatste jaren zijn in principe immigranten.

In de 19e eeuw werd de opvang van immigranten een overheidstaak, maar
bleef die van vluchtelingen nog lange tijd een zaak van particulieren.
Pas sinds 1981 is ook de zorg voor vluchtelingen officieel een
overheidstaak. Het betekent dat de rijksoverheid niet alleen bepaalt wie
in Nederland wordt toegelaten, maar nieuwkomers ook helpt een plaats te
vinden in de Nederlandse samenleving.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********