Weg met prinsjesdag!

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.rekenschap.nl/rekenschapnl/default.asp?id=0&ACT=24&dir=95FcAcUF4Mqp&cat=1cXLEXZ3hvPM&item=SLSDC4dqaPeN

"
Verantwoording: Weg met prinsjesdag! sept 2004 (26)

Journalisten moeten vooraf verklaren dat zij de plannen niet
eerder bekend maken, ook al zijn er veel plannen al lang
bekend. Er zouden eens plannetjes kunnen uitlekken! Op
dinsdag leest de koningin de plannen voor. Het leidt tot een
overwaardering van beleid en een onderwaardering voor
uitvoering.

Als alle aandacht gaat naar plannen en nieuw beleid, worden
de ambtenaren die beleid formuleren steeds opnieuw in het
zonnetje gezet. Uitvoerders en de mensen die controleren of
de uitvoerders geslaagd zijn, zijn de stoffige ambtenaren
die blijkbaar niet belangrijk zijn
"

http://www.rekenschap.nl/rekenschapnl/redirect.asp?id=SLSDC4dqaPeN&type=dir

"
Weg met prinsjesdag

Hoe langer je er bij stil staat hoe vreemder het is. Elk
jaar gaat de meeste aandacht in het openbaar bestuur en de
politiek uit naar Prinsjesdag. Prinsjesdag is het ritueel
dat gebouwd is om de presentatie van de rijksbegroting. In
essentie gaat het er om dat als de begrotingen niet
goedgekeurd worden er geen geld uitgegeven kan worden. Het
heeft nog iets echt koninklijks:
lieve mensen: dit ga ik volgend jaar doen met jullie geld!
Mijn vraag is of mijn geld aan de politiek toevertrouwd is.
Zijn er resultaten behaald? Uit een goede verantwoording
over resultaten komen vanzelfsprekend bijstellingen en
vernieuwingen. Maar alle aandacht voor de begroting, niets
voor de resultaten lijkt mij niet passend.

Want vergeet niet. Nergens is de verhouding tussen de
aandacht voor de plannen en de aandacht voor verantwoording
over resultaten zo doorgeslagen in de richting van de
plannen.  Neem de aandeelhouders, de financiers van
bedrijven. Als bedrijven komen met de jaarcijfers en
kwartaalcijfers is dat uiterst gevoelige informatie. Alle
aandacht gaat uit naar de vraag of de financiers een
beloning zien voor het geld dat zij in een bedrijf hebben
gestoken. Plannen zijn mooi, maar is er gepresteerd? Neem de
klanten van diverse bedrijven. Niemand kan zich toch
voorstellen dat de bakker alleen veel aandacht krijgt als
hij zegt dat hij lekkerder brood zal bakken? De vraag is of
hem dat ook lukt en of hij er niet teveel geld voor krijgt!
Pas als de ervaring goed is, en er vertrouwen is dat de
aanbieder waarmaakt wat hij zegt, dan steekt de financier er
geld in. Ondertussen vinden steeds meer mensen dat de
overheid een slechte prijs / kwaliteitsverhouding biedt.

Dinsdag 21 september is het weer de derde dinsdag in
september. Journalisten moeten vooraf verklaren dat zij de
plannen niet eerder bekend maken, ook al zijn er veel
plannen al lang bekend. Er zouden eens plannetjes kunnen
uitlekken! Op dinsdag leest de koningin de plannen
voor. Het leidt tot een overwaardering van beleid en een
onderwaardering voor uitvoering.

De aandacht voor plannen is zo groot dat we in het
jaarverslag van het ministerie voor Volksgezondheid konden
lezen over preventie: “Het kabinet heeft de nota ‘Langer
gezond leven’ gepubliceerd”. Blijkbaar een belangrijk
resultaat. Of neem het ministerie voor Verkeer en
Waterstaat: “In april 2002 is gebleken dat er onvoldoende
draagvlak bestond in de Tweede Kamer voor PKB deel 3 van het
Nationaal Verkeers- en Vervoersplan (NVVP). Daarom werken
we sinds medio 2003 aan de nieuwe PKB deel 1 van de nota
Mobiliteit, waarin de lijnen uitgezet worden voor het
verkeers- en vervoerbeleid tot 2020”. Neem het ministerie
van Onderwijs “Het kabinet en de onderwijssector hebben zich
in 2003 ingespannen voor voldoende personeel in de
school. Meer mensen moeten meedoen in het onderwijs, en meer
mensen moeten – op meer verschillende manieren – worden
opgeleid voor het lerarenberoep. Zo is er een begin gemaakt
met de uitvoering van het convenant dat OCW eind 2002 heeft
gesloten met het Sectorbestuur voor de
Onderwijsarbeidsmarkt, over onder meer zij-instromers,
onderwijsassistenten, leraren-inopleiding en herintreders”.
(of het lerarentekort kleiner is geworden lazen we niet).

De Rekenkamer deed in 2003 een inventarisatie van hun
onderzoeken de laatste 4 jaar. Hun conclusie was dat ze “in
geen enkel onderzoek kunnen vaststellen dat beleid geheel in
uitvoering was genomen: of de informatie om dit te kunnen
vaststellen ontbrak of uit de wel aanwezige informatie bleek
de onvolledigheid van de uitvoering”. De beoordeling van de
kwaliteit van de uitvoering leverde de afgelopen jaren
slechts een enkele maal "goed nieuws" op. De Algemene
Rekenkamer zoekt de oorzaken van de hardnekkige
uitvoeringsproblemen waar zij op stuit bij:

- een gebrekkige beleidsvoorbereiding en te ambitieuze
beleidsvoornemens;
- een overwaardering van beleidsvorming naast een
onderwaardering van de uitvoering;
- een veel te geringe aandacht voor verantwoording,
evaluatie en nacalculatie;
- het kennelijk onvermogen om lessen van het verleden te leren.

Als alle aandacht gaat naar plannen en nieuw beleid, worden
de ambtenaren die beleid formuleren steeds opnieuw in het
zonnetje gezet. Uitvoerders en de mensen die controleren of
de uitvoerders geslaagd zijn, zijn de stoffige ambtenaren
die blijkbaar niet belangrijk zijn. Ondertussen weten we dat
bijvoorbeeld scholing in Nederland slecht afsteekt in
Europa. Het percentage slecht opgeleide jongeren tussen 20
en 25 jaar is zo laag dat alleen Turkije, Spanje, Portugal
en Italië slechter scoren (woensdag 15 september). Past dat
bij ‘Nederland Kennisland’, toch een prioriteit? Reden voor
een nieuwe nota? Of om te kijken welke maatregelen werken,
welke niet?

Veiligheid is een topprioriteit. Uit onderzoek van het
Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat het
merendeel van de gelegenheidsbeperkende maatregelen die de
afgelopen 25 jaar door de overheid zijn ingezet, niet is
geëvalueerd op de effecten die zij mogelijk hebben op de
sociale veiligheid. Jeugdbeleid, ook van belang. Opnieuw het
Sociaal Cultureel Planbureau: nu in de rapportage Jeugd
2002:”De afgelopen jaren zijn programma’s in werking
gebracht om de ontwikkeling van jeugdigen uit
achterstandssituaties te stimuleren. In hoeverre het beleid
dat gericht is op risicogroepen effectief is, is echter vaak
niet bekend.”

Mijn voorstel is Prinsjesdag af te schaffen. Alle rituelen
mogen verplaatst worden naar de verantwoordingsdag. Daarbij
blijft wel aandacht voor de Regeringsverklaring. Een keer in
de vier jaar extra aandacht voor de plannen is dan mooi
genoeg. Na de verantwoordingsdag mag dan pas het
belastingformulier in mijn brievenbus komen. Ik kan mij
voorstellen dat de regering mij bij het vragen van belasting
tevens informeert over de nieuwe plannen. Weg met
prinsjesdag, leve de verantwoording over resultaten.

Hein Albeda is directeur van Stichting Rekenschap.
Dinsdag 21 september 2004
"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********