Analyse hedendaags populisme

Fri Jul 12 21:19:35 CEST 2002

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

En dan te bedenken, Fritz, dat ik eigenlijk een off-day had. Het kan dus 
nog veel erger en gemener!

-------------------

At 09:15 12-7-02 +0200, you wrote:
>Bravo !  Henk,
>
>Voortreffelijk geformuleerd alles. En zo volledig. En dat zo vroeg op de
>ochtend. Ik kan dus
>rustig blijven slapen.
>
>Oops, als er nu maar niet wordt gedacht dat ik in jou mijn nieuwe sterke
>leider zoek  ;-)
>
>Fritz
>
>-----Oorspronkelijk bericht-----
>Van: Henk Vreekamp <vreekamp at knoware.nl>
>Aan: Martin Lentink (D66/GroenLinks) <martinlentink at d66putten.nl>
>CC: D66 at nic.surfnet.nl <D66 at nic.surfnet.nl>
>Datum: vrijdag 12 juli 2002 8:36
>Onderwerp: Re: Analyse hedendaags populisme
>
>
>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>Beste Martin,
>
>Het is jammer dat je het (voorlopig nog) niet met mij eens bent. Daarom een
>paar puntjes.
>
>1. Mijn kennis van de geschriften van Fortuyn bestaat uit het volgen van
>zijn columns destijds. Zijn boeken schijnen (in meerderheid?) een bundeling
>en/of bewerking daarvan te zijn. Dus dan houd ik het maar op die columns en
>zijn vele interviews nadien.
>
>2. Je hebt een hekel aan het Fuehrer-principe. Terecht, charismatisch
>leiderschap is er vrijwel identiek aan. De leider is dominant en
>inhoudelijk bepalend. Echter, dit type leiderschap komt voor in meer
>bewegingen dan alleen het fascisme. Het populisme staat of valt ermee, het
>socialisme ook. Kijk maar naar het Cuba van Castro, het misdaadregime in
>Servie van Milosevitsj, e.d. Kortom, het charisma als het *vrijwillig*
>volgen van een politiek leider, het in werking stellen van een Fueherdom is
>niet exclusief populistisch. Bij een analyse zoek je echter naar unieke
>kenmerken die iets verklaren over iets specifieks.
>
>3. Wat betreft historische persoonlijkheden als Mussert en Mussolini moet
>je voor hedendaags gebruik toch voorzichtig zijn. Dat heb ik met mijn
>wetenschapshistorisch betoogje over de Frankfurter Schule reeds geduid.
>Volgens mij getuigt het van intellectuele impotentie als je steeds en
>vrijwel bij uitsluiting alleen een historisch bewijs kunt aanvoeren. Wat ik
>noem het "generational paradigm" om politieke tegenstanders te kleuren met
>de Tweede Wereldoorlog. Waarom kan dat niet met een analyse in actuele, nu
>invoelbare termen? Is dit niet ook de fundamentele zwakte bij de
>tegenstanders van Fortuyn, namelijk dat ze steeds moeten terugvallen op
>klassiek-linksige toespelingen? Is dat ook niet een van de sterktes van het
>moderne populisme, namelijk dat ze haar tegenstanders kan verleiden tot
>conventionele kretologie die haar vervolgens isoleert van een (groot) deel
>van het kiezersvolk? Dit laatste zie ik met name als de sterke kant van
>zowel "linkse" als "rechtse" populisten (in Latijns-Amerika, bijvoorbeeld).
>
>4. En dan de rassenhaat, vreemdelingenhaat. Jammer genoeg is die niet
>exclusief voor het populisme. Ook de Paarse politiek kun je niet als maat
>nemen want haar migratiebeleid verstrakte zich voor de verkiezingen ook
>dramatisch. Het idee van Fortuyn om de grenzen deels te sluiten en al wie
>hier binnen is te normaliseren en integreren, lijkt mij op zich geen gek
>idee. Ik geloof dat velen hier bevolkingspolitiek en racisme door elkaar
>haspelen. Een bewijs is de massale aanhang onder migranten voor Fortuyn.
>Een punt waar de conventionele partijen stilletjes omheen lopen.
>
>5. En dan het punt dat Fortuyn islam "achterlijk" noemde, althans
>"achterlopend". Hier hebben de burgerlijke partijen geen punt meer. Want
>een paar weken terug publiceerde het UNDP (de ontwikkelingsorganisatie van
>de UNO) een globaal rapport met daarin als een van de hoofdconclusies dat
>de Arabische wereld qua politieke cultuur en vrouwenrechten behoorde tot de
>achterlijkste regio in de wereld. Lees je oude NRC's er nog maar eens op na.
>
>Dus, weg met dat gemakzuchtige Tweede-Wereldoorlog-gedoe. Blijf actueel en
>realistisch! Weg met de intellectuele luiheid!
>
>Henk Vreekamp, Utrecht.
>-------------------------------------
>
>At 21:55 10-7-02 +0200, you wrote:
> >REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
> >
> >Beste Henk,
> >
> >Ik ben marketeer en dus niet geschoold in politicologie en van de
> >Frankfurter Schule weet ik niets. In die zin kan ik dus weinig bijdragen.
> >Maar ik heb wel een vraag: over welk soort populisme hebben we het hier?
> >
> >Als Hein doelt op dat van Fortuijn, dan ben ik het eens met hem en oneens
> >met jou.
> >
> >Hoewel ik er absoluut mee inga tegen de Politieke Correctheid van vandaag
> >was ik en ben ik van mening dat de vergelijking van Thom minder vergezocht
> >is dan jij schijnt te denken of aardig te vinden. Als je de evangeliën naar
> >Fortuijn leest dan zijn daar tal van aanknopingspunten voor te vinden.
> >Om maar een concrete te noemen: wanneer iemand beweert dat, zo hij het
> >juridisch zou kunnen plooien, er wat hem betreft "geen islamiet dit land
> >meer in" kwam, dan laadt hij daarmee minstens de verdenking mee op zich om
> >te willen discrimineren op grond van geloofsovertuiging. In zijn boeken
>zijn
> >nog wel andere groepen te vinden waar hij niet bijster veel mee op had, dus
> >is het maar de vraag of hij het, als het zo juridisch te plooien viel, bij
> >die geloofsovertuiging had willen laten.
> >Het standaard tegenargument is dan dat Fortuijn overtuigd democraat was.
>Was
> >dat nou echt zo? De wijze warop hij zowel bij LN als bij zijn eigen club de
> >lijst vaststelde heeft niets met democratie te maken. En in de verweesde
> >samenleving zijn tal van bedekte "Führer-prinzip" indicaties te vinden.
> >Zoals een aantal historici al heeft laten zien bestaan er tal van
> >parallellen tussen de uitspraken van Fortuijn en Anton Adriaan M., en die
> >stond niet echt bekend als democraat van de praktijk. "Gesundenes
> >Volksempfinden" is niet hetzelfde als democratie, toen niet en nu niet.
> >
> >Waarom wil jij dat niet inzien? Met deze ideeën acht ik mij verre van "zelf
> >populist", ben ik juist lid omdat ik vind dat "politiek bedrijven" het
> >tegenwicht tegen dat gedachtengoed moet vormen. En daar voel ik me geen
> >centimeter schuldig om.
> >
> >
> >Martin Lentink
> >
> >----- Original Message -----
> >From: "Henk Vreekamp" <vreekamp at knoware.nl>
> >To: <D66 at NIC.SURFNET.NL>
> >Sent: Wednesday, July 10, 2002 1:10 AM
> >Subject: Analyse hedendaags populisme
> >
> >
> > > REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
> > >
> > > Waarde toekomstige VVD-ers,
> > >
> > > Niemand wil echt meedenken over een nieuw programma voor D66. En de
> > > meerderheid is verder bang datzij haar eigen ambities schaadt als ze de
> > > huidige politiek leider afvalt. Echter, meedenken over een analyse van
>het
> > > huidige populisme lukt al beter. Zie de reactie van potentieel kamerlid
> > > Hein van Meeteren.
> > >
> > > Hein wil het Fortyunisme en eventueel ook andere Westeuropese variaties
> >wel
> > > theoretisch analyseren aan de hand van de kritische Frankfurter Schule
> > > (sociologie, politicologie). Met Duitse namen als Horkheimer, Adorno en
>de
> > > nog levende leerling Habermas. Globaal zocht deze "school"  van
> > > links-liberalen en kritische sociaal-democraten in de sociale
> >wetenschappen
> > > naar de invloed die staat en monopolies hebben op politieke bewegingen,
>de
> > > dominante ideologie van een periode en de "gewone man".  De marxist
>Reich
> > > zocht zelfs een verklaring voor de massale aanhang onder de arbeiders en
> > > middenstand vanuit een massa-psychologisch optiek (aanbidden Leider
>vanuit
> > > verdrongen lustgevoelens e.d.).
> > >
> > > Tot zover vind ik Hein's suggestie voor een theoretische basis voor een
> > > populisme-analyse interessant. Er is slechts een groot probleem: de
> > > Frankfurter Schule zocht naar een verklaring voor het feit dat de gewone
> > > man zo massaal koos voor het aanvankelijk vitalistische fascisme  en het
> > > later moordende fascisme in de jaren dertig van de 20e eeuw.
> > >
> > > En dat is het probleem. Hein suggereert opnieuw dat populisme min of
>meer
> > > gelijk staat aan fascisme, genocide e.d. Dat past dan wel in het
>failliete
> > > gedachtengoed van Leider mr. Thomas de Graaf, maar is niet realistisch.
> > > Zeker niet als we het populisme wereldwijd beschouwen. In feite konden
> >veel
> > > ideologieen leiden tot fascisme: naast populisme, het conservatisme,
> > > socialisme en communisme. De geschiedenis van het fascisme verhaalt van
> > > hele volksdelen en partij-organisaties die zich vanuit de hun ideologie
> > > lieten omkatten tot de ultiem  foute.
> > >
> > > Kortom, bepaalde politieke en psychologische mechanismen die zijn
> > > blootgelegd door de kritische sociologen kunnen we zeker "meenemen" in
>de
> > > theorievorming, maar hun globale aanname is verwerpelijk. Vergeleken met
> > > het nazisme vormt het populisme een nette burgerlijke beweging van
> > > teleurgestelde, misschien wraakzuchtige maar zeker niet moordzuchtige
> >lieden.
> > >
> > > Waarom wil men dat niet inzien? Zijn de critici daartoe soms zelf te
>zeer
> > > populist? Vindt men zelf, ondanks partijlidmaatschap, "politiek
>bedrijven"
> > > ook verwerpelijk? Welk kwaad wil men eigenlijk bestrijden? Toch het
> > > schuldige ik?
> > >
> > > Dus, Hein, qua detail een goede suggestie, qua strekking verwerpelijk
>want
> > > irreeel. Niettemin een nuttige bijdrage in de gedachtenvorming. Ik hoop
> >dat
> > > je deze constatering positief opvat...
> > >
> > > Henk Vreekamp, Utrecht.
> > >
> > > **********
> > > Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
> >(D66 at nic.surfnet.nl).
> > > Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
> > > Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> > > Het on-line archief is te vinden op:
> >http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> > > **********
> > >
> >
> >**********
> >Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
> >(D66 at nic.surfnet.nl).
> >Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
> >Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> >Het on-line archief is te vinden op:
> >http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> >**********
>
>**********
>Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
>(D66 at nic.surfnet.nl).
>Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
>alleen: SUBSCRIBE D66
>Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
>alleen: SIGNOFF D66
>Het on-line archief is te vinden op:
>http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
>**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********