Nederland is nog steeds ziek. Was: RE: SER, wetgevende macht?]

[Ad Huikeshoven]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bert,

Een professor globalisering heeft eind jaren tachtig gedebiteerd:
"Nederland is ziek." En: "Eén miljoen WAO-ers" zal ik niet meemaken. 

Na de parlementaire enquête naar de uitvoering van de sociale zekerheid
onder leiding van Flip Buurmeijer is onder andere de WAO en de
uitvoering van de sociale zekerheid stevig aangepakt.

Met het bami-akkoord ten huize van Bert de Vries is besloten tot een
ingreep in de hoogte en de duur van de WAO uitkeringen. Dat leverde een
hete zomer op in 1993 toen het toenmalige kabinet Lubbers-Kok het
wetsvoorstel TBA per se met grote haast door beide kamers van de
Staten-Generaal wilde jagen. Belangrijkste drijfveer van Bert de Vries
in alle kabinetten waar het CDA in zat was om de uitkeringen stukje bij
beetje af te knagen.

Sindsdien zijn erin dat dossier nog een stapel wetten aangenomen zoals
de Wulbz, de WAZ, maar ook de OSV 1995 en de OSV 1997.
Vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties werden uit
de besturen van de uitvoerings- en toezichtorganisaties geknikkerd, met
als belangrijkste reden dat zij wel "parlementje wilden spelen" maar op
geen enkel terrein verantwoordelijkheid zouden willen dragen.

Eén van de meest vergaande ingrepen - die ook geheel is uitgevoerd -
betreft de zogeheten aanscherping van het
arbeidsongeschiktheidscriterium, een grote herkeuringsoperatie en
verplichte periodieke herkeuring van arbeidsongeschikten. Objectief
dienden Verzekeringsgeneeskundigen en Arbeidsdeskundigen de
arbeidsongeschiktheid ten gevolge van ziekte of gebrek vast te stellen.
Er was een streefgetal gesteld voor het aantal arbeidsongeschikten:
terug naar 785.000. In een welhaast rechte lijn werd tijdens de
herkeuringsoperatie dat doel gehaald. Daar stopte de trend en boog om in
de verkeerde richting. Belangrijkste les: als je wil gaan roeien is het
verstandig om eerst te leren sturen, dat wil zeggen bepaal je
eindbestemming vooraf, dan kan een stuurmens dat punt ook bereiken (door
alleen de touwtjes in handen te nemen en zelf níet te roeien).

Er zijn onderzoeken uitgevoerd naar de effecten van de
herkeuringsoperatie. Grosso modo zijn arbeidsongeschikten in twee
categorieën in te delen. Ten eerste degenen met fysieke beperkingen en
ten tweede degenen met zogeheten psychische klachten. Een apart verhaal
betreft de zogeheten arbeidsongeschikte hoger opgeleiden in hogere
functies: door het vrijwel ontbreken van hogere functies die mensen met
beperkingen nog wel zouden kunnen uitvoeren in het zogeheten Functie
Informatie Systeem ontsnapten zij aan de gevolgen van de
herkeuringsoperatie.

Degenen met kapotte knieën of iets dergelijks werden massaal naar een
lagere arbeidsongeschiktheidscategorie geschat, oftewel werden
grotendeels weer arbeidsgeschikt verklaard. "U kunt nog steeds loempia's
vouwen, bonzai-boompjes kweken, verspenen of noem maar op."

Degenen met hoofdpijn, ruzie met de baas of andere psychische klachten
ontsnapten ook de dans van de herkeuringsoperatie, zo leek het volgens
de statistieken.

Waar we in Nederland blind voor zijn is dat er enkele tienduizenden, zo
niet enkele honderdduizenden personen zijn met "psychiatrische" of
andere "GGZ" klachten. Denk aan zwervers, denk aan alcoholisten, denk
aan drugsverslaafden. Een niet onaanzienlijk deel van deze mensen zijn
ooit in de WAO beland. Nu geloof ik wel, maar niet dat laat me koud.
Toch handig dat je wat dat betreft óók een leger achter je kunt hebben
staan.

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Eén van de bepalingen in de
diverse sociale zekerheidswetten betreft verwijtbare werkloosheid of
verwijtbare arbeisongeschiktheid. Ziekte, gebrek, arbeidsongeschiktheid
ten gevolge van ziekte of gebrek, of werkloosheid ten gevolgde van
(nalatigheid) in het handelen van verzekerde is juist niet verzekerd. De
verzekerde dient zelf alles te doen om arbeidsongeschiktheid ten gevolge
van ziekte of gebrek (of werkloosheid) door (nalatigheid) in het eigen
handelen te vermijden. 

Mij dunkt dat alcoholisme, drugsverslaving (en ten gevolge daarvan een
zwervend bestaan lijden of leiden) nadrukkelijk de arbeidsongeschikte of
werkloze zelf aan te rekenen zijn. In het dorp waar ik opgroeide zeiden
ze: pas op voor de veldwachter! Als de veldwachter je in kennelijke
staat 's-avonds of 's-nachts op de openbare weg aantreft dan neemt ie je
mee om je roes uit te slapen in een kerkercel. Als je dan 's-ochtends
weer nuchter bent en helder van geest krijg je je vrijheid weer terug.
Dan is wat anders dan dwangverpleging in de GGZ met een IBS of
rechterlijke machtiging op grond van het zogeheten "gevaarscriterium".
De GGZ kan deze mensen niet of nauwelijks helpen: velen wijzen iedere
hulp pertinent af. 

Ik ben niet de enige die het tijd vind worden om alle alcoholisten en
drugsverslaafden die menen de vrijheid te hebben zich in kennelijke
staat des nachts op de openbare weg te begeven op zoek naar een
slaapplaats door de sterke arm van straat te laten halen. Mij dunkt dat
alleen al de de facto handelsonbekwame handelswijzen van deze mensen
voldoende aanleiding kan zijn om te veronderstellen dat ze reeds
zichzelf vér buiten onze samenleving hebben begeven. Buiten onze
samenleving betekent in deze beëindiging van handelingsbevoegdheid
(onder curatele stelling) én internering - of dat nu in een politiecel
is of in een cel op een gesloten afdeling van een inrichting van het
type dat in Nederland in het verleden overwegend langs spoorlijnen is
gebouwd.

Laten we eerst de epidemiologie van dit probleem onderzoeken (binnen met
name de WAO) alvorens onverhoedse en ondoordachte wetsvoorstellen door
de kamer te jagen, voorzover dat nog niet uitputtend is onderzocht.
Opmerkelijk is wel dat het hierboven aangesneden aspect van de
WAO-problematiek tot nu toe niet of nauwelijks in de politieke
WAO-discussie is terug te vinden.

Ik blijf een liberaal. Ik blijf van mening dat ieder kan doen en laten
wat ie zelf wil. Ik vind ook dat ieder de consequenties van zijn of haar
eigen handelen dient te aanvaarden. Tot slot "wat gij niet wil dat u
geschiedt, doe dat ook een ander niet".

En dan heb ik het nog niet eens gehad over de mogelijkheid dat
overbelaste en weggepeste werknemers het zelf voor gezien houden en uit
eigen vrije wil voor vervroegde pensionering kiezen via de weg van de
WAO - door met name ziekte of gebreken te simuleren. Onder leiding van
Harry van den Haak is éénmaal een uitgebreid onderzoek uitgevoerd op de
werkvloer van verzekeringsgeneeskundigen en arbeidsgeneeskundigen mede
ter vaststelling van de rechtmatigheid van WAO-uitkeringen door toetsing
van de juistheid van de arbeidsongeschiktheidsschatting door
verzekeringsgeneeskundigen en arbeidsgeneeskundigen. Beoordeeld is toen
onder andere de juistheid van de vaststelling van beperkingen door
verzekeringsgeneeskundigen en de juistheid van de beoordeling - aan de
hand van de gegeven beperkingen - van de functies die te keuren
arbeidsongeschikten aan het einde van het eerste ziekejaar nog zouden
kunnen verrichten en de vertaling daarvan naar een
arbeidsongeschiktheidsklasse. De uitkomst van dat onderzoek was dat in
pakweg een kwart van de keuringen de rechtmatigheid van de uitkomst niet
met zekerheid is vast te stellen. Ook hier geldt de norm van maximaal 1%
onrechtmatig (door te toetser vast te stellen met een aan zekerheid
grenzend te stellen betrouwbaarheid van 95%).

Is nu wél van 99% van de verstrekte WAO-uitkeringen aan mensen (naar
alle aspecten in de beoordeling van de hoogte van de WAO-uitkering,
waaronder de verzekeringsgeneeskundige en arbeidskundige aspecten) vast
te stellen dat deze rechtmatig zijn verstrekt. Wat dacht je ervan dat in
een kwart van de WAO-uitkeringen de rechtmatigheid (nog steeds niet) is
vast te stellen?
Wat is er mis met de keuring? Wat is er mis met de uitvoering? Wat gaat
er aan het begín van de lijn mis - dat is van de eerste ziektedag en
opvang door huisarts, (bedrijfs-)maatschappelijk werk, bedrijfsarts,
arbeidsgeneeskundige, verzekeringsgeneeskundige maar vooral collega's en
eigen leidinggevende tot aan de zesde of dertiende week van ziekte? In
welke mate ontbreken nog steeds de realisatie van reïntegratie bij eigen
of andere werkgever gedurende de eerste ziekteweken? 

Is mot met de baas in Nederland nog steeds voldoende redenen om tot het
begin van de AOW in de WAO rond te kunnen lopen? Wanneer wordt Nederland
volwassen en durven volwassenen onder elkaar de problemen onder ogen
zien die volwassenen (die in de meeste gevallen wel degelijk wat in hun
leven bereikt hebben) hebben in de omgang met andere volwassenen? Pesten
op school en op het schoolplein schijnt of blijkt niet meer geaccepteerd
te worden. En het getreiter op kantoor of in het redactielokaal? Wanneer
wordt het in Nederland mogelijk om volwassen mensen civiel-rechterlijk
(of strafrechterlijke?)aan te pakken die vanuit hun hiërarchische
positie ondergeschikten de ziektewet en de WAO in treiteren? Wanneer kan
dat onvolwassen gedrag als >aanranding van de persoon< worden aangemerkt
en om die reden vervolgd?

Zijn dít de vragen die ik voor mevrouw senator H.M. Gelderblom-Lankhout
tijdens de zomer van 1993 opstelde voor de schriftelijke behandeling van
de van het wetsvoorstel Terugdringing Beroep op de Arbeidsongeschiktheid
- of was ik een paar van de hierboven genoemde vragen vergeten - of zou
dat als filibusteren zijn aangemerkt?

In theorie zou ik me morgen met terugwerkende kracht per eind januari
2001 ziek kunnen melden - let wel in theorie. In theorie volgt dan een
arbeidsongeschiktheidskeuring (zonder dat het ooit mogelijk is geweest
om na dertien weken arbeidsongeschiktheid een reïntegratieplan op te
stellen) vanwege 52 weken aangesloten arbeidsongeschiktheid. In theorie
volgt dan een volledige arbeidsongeschiktheidsverklaring. In theorie zou
het mogelijk zijn voor ondergetekende om vanaf morgen in aanmerking te
komen voor een forse WAO-uitkering die heel lang loopt. In theorie, want
ik ben volledig gezond en in een uitmuntende conditie, mentaal en
fysiek, en ik was niet van plan me morgen ziek te melden, met
terugwerkende kracht tot ruim een jaar geleden. Eén van de bezwaren van
met terugwerkende kracht je ziek te melden is dat dat gepaard gaat met
tegelijkertijd een korting op de WW-uitkering.

Bert, dat ik in theorie per morgen in de WAO zou kunnen landen, dat
behoort je grote zorgen te maken als D66-lid in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal met een hete verkiezingscampagne tot 15 mei voor de
boeg. D66 heeft eens geroepen: één loket voor de uitvoering van de
sociale zekerheid. Van 1 september 2001 tot en met 31 januari 2001
werkte het CWI-Noord in Den Haag perfect als front-office. Iedere
medewerker had vanaf zijn systeem toegang tot de aanvraagfuncties in
alle systemen van alle samenwerkende uitvoeringsorganen
(arbeidsvoorziening, uitvoeringsinstellingen etc.) Dat is zeker een
compliment waard dat men in staat is gebleken dat gedurende die periode
zowel organisatorisch als automatiseringstechnisch voor elkaar te
krijgen.

Per 1 januari jongstleden is de SUWI wetgeving formeel van kracht. Het
lijkt er echter op dat de informatieoverdracht tussen het CWI
(frontoffice) en UWV-uvi's volledig is stil komen te liggen - alsof
iemand de stekkers uit de computers/netwerken heeft getrokken. Waar voor
1 januari jongstleden er sprake leek te zijn van harmonieuze
samenwerking lijkt het dat de samenwerking tussen deze twee onderdelen
van de UWV kathedraal volledig is verbroken. 

Bert, organiseer met de commissie sociale zekerheid in de Tweede Kamer
eens op korte termijn een hoorzitting (dat is een normale gang van zaken
in een volwassen parlement en honderdduizend maal milder dan een
parlementair onderzoek of parlementaire enquête) om enige spelers in dit
veld - zoals de amerikanen dat treffend noemen - te grillen, dat wil
zeggen, stevig te ondervragen om erachter te komen wat er werkelijk aan
de hand is. 

Of barst het kabinet om een andere reden deze week? Als het kabinet deze
week nog valt dan kunnen de burgers in Nederland op woensdag 6 maart
aanstaande twéé stemmen uitbrengen: één voor kandidaat-raadslid in de
eigen gemeente en één voor een kandidaat-Tweede-Kamerlid waarbij in
beide gevallen sprake is van een vertrouwens votum: het uitspreken van
het vertrouwen in één van de kandidaten waarin de burger méér vertrouwen
heeft dan in ieder van alle andere kandidaten om zonder last en
ruggespraak deel te nemen aan de beraadslagingen en de besluitvorming in
gemeenteraad of Tweede-Kamer.

Dat zou een korte maar wel zeer hevige campagnestrijd kunnen opleveren.
Overigens wel zo praktisch voor de apathische burger: hoeft ie maar één
keer naar de stembus. (Laat de logistieke problemen maar aan mij over)
Mocht iemand gaan zeggen dat hem om logistieke redenen niet zou kunnen,
dan zou mijn korte en bondige antwoord zijn: "Kan niet ligt op kerkhof
en wil niet ligt er neven". Maar ook: "Zuinigheid met vlijt bouwt huizen
als kastelen, en wie zich niet dagelijks wast luizen als kamelen."
Zorgen we nog voor elkaar?

Met vriendelijke groet,

Ad Huikeshoven

P.S.
Vorige week een paar werkbezoeken afgelegd:
1.      Cultuur zonder grenzen, Debatterij.
2.      Intermediair Anti-Globaliserings/Nieuwe Provo debat in Felix
Meritis. 
3.      Dubbellezing over soft controls georganiseerd door Auditor, een
nieuwe vereniging van in Amsterdam opgeleide operational auditors.
4.      Roeivereniging de Laak.

Uitgebreidere verslagen volgen nog. Samenvattingen in één regel:

1.      Den Haag heeft 450 (Elektro) bands die wereldberoemd zijn - maar
een speelruimte in Den Haag ontbreekt vooralsnog.
2.      Een ex-medewerker van Koninklijke Olie veegde de vloer aan met
Noreena Hertz wat betreft de wetenschappelijke kwaliteit van het door
haar geschreven pamflet 'De Stille Overname'; overigens werken zij beide
aan dezelfde sociale agenda - alleen met andere middelen en andere
resultaten.
3.      Soft controls: for auditors hard evidence - en - voor een
ordeprobleem is een leraar nodig, net als dat voor een motivatieprobleem
een directie nodig is.
4.      Roeivereniging de Laak is ondanks de clubkleuren groen/geel en
zwart in het hart Paars: door een feministische beweging buiten het
bestuur om van de vereniging o.l.v. Annemiek Haak, mw. Neli Gambon-de
Vos (eerste vrouwelijke bestuurslid van de F.I.S.A. en mw. E. Domela
Nieuwenhuis-Sweerts de Landas (what's in a name?) is in 1981
bewerkstelligd dat het onderscheid in het roeitenue tussen vrouwen en
mannen verdween - en overigens de geel/zwarte garnering van horizontaal
verticaal werd gezet om esthetische redenen. Sindsdien (of al veel
langer) is de Laak waar arbeiderskinderen, kinderen van de middenklasse
en van de hogere burgerij met elkaar een leuke mix vormen - afkomst of
opleiding (mede door afschaffing van het gebruik van (academische)
titulatuur binnen de Laak - eveneens in 1981) geen enkel issue meer
vormt. Bij de Laak roeien docenten en verpleegkundigen om het hardst. De
jeugdopleiding van de Laak levert al jaren toproeitalent af aan
universitarie studentenroeiverenigingen in Amsterdam, Utrecht en andere
universiteitssteden wanneer deze jeugd de middelbare school verlaat en
gaat studeren - wanneer komt er een universiteit in Den Haag? - (of zou
iemand er al een eentje ruim een jaar geleden hebben opgericht?). Binnen
de Laak vormen de hoger opgeleiden zelfs thans de minderheid. Er is een
land waar vrouwen willen wonen, schreef Joke Smit in 1982. Dat land is
Nederland. Misschien zijn er nog een of twee zaakjes te regelen die
genoemd zijn in dat schone lied - maar die zijn thans van mineur belang
- of toch juist niet?


-----Oorspronkelijk bericht-----
Van: owner-d66 at NIC.SURFNET.NL [mailto:owner-d66 at NIC.SURFNET.NL] Namens
Bert Bakker
Verzonden: zaterdag 16 februari 2002 20:20
Aan: d66 at NIC.SURFNET.NL
Onderwerp: [RE: SER, wetgevende macht?]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Kok, Melkert en in het algemeen de PvdA hebben nu echt het recht
verspeeld om
goede oplossingen voor de WAO-problemen nog langer tegen te houden. En
al
helemaal om Hoogervorst -die niks anders wil doen dan (eindelijk) zijn
verantwoordelijkheid nemen- terug te fluiten. Ik zou zeggen: Hup,
Hoogervorst.
Niet dat D66 het met (al) zijn oplossingen eens is, sommige gaan ons
bepaald
te ver, maar het wordt tijd dat er althans over voorstellen gepraat kan
worden. Want vier jaar Kok, Vermeend en Melkert betekent 4 jaar zwijgen,
dus
vier jaar verliezen voor arbeidsongeschikten. 
Nu nog wachten op de SER betekent verdrinken in de polder. 
Groeten,
Bert Bakker.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********