Nieuwe Vormen

Tue Apr 16 23:05:41 CEST 2002

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Elbert,

Het plaatje maakt kennelijk veel duidelijk. Bijvoorbeeld dat SGP en CU
diametraal tegenover D66 staan. Je kan ook een lijn trekken van D66 naar
SGP/CU en die gaat dwars over het CDA heen. Die lijn loopt van
linksonder naar rechtsboven. Van degenen die de tijd willen terugdraaien
(reactionairen, door jou fundamentalisten genoemd) naar degenen die door
het Reformatorisch Dagblad (met dank aan Bernard Aris) de 'Architect van
de Toekomst' is genoemd, oftewel de 'progressieven'. 

Wat ik de SGP en de CU het meest kwalijk neem is, dat zij in hun
dogmatiek, hun moraal niet alleen aan de leden van hun
geloofsgemeenschap voorhouden, maar ook willen opleggen aan alle andere
Nederlanders. Daarin zijn het vertegenwoordigers van een deelbelang en
geen volksvertegenwoordigers. Volksvertegenwoordigers letten in de
eerste plaats op het algemeen belang, het belang van allen. Ze bedrijven
getuigenis-politiek.

Door mijn plaatje zo te schetsen dreigt voor D66 eenzelfde politiek
risico: vertegenwoordiging van het deelbelang van progressieven die hun
vooruitgangsgeloof dogmatisch zouden willen opleggen aan alle anderen.
Na Paars-I en Paars-II heeft D66 laten zien in staat te zijn zichzelf te
beheersen. Paars-II is eerder kortstondig gevallen geweest: wij bleken
bereid water bij de wijn te doen en in te stemmen met een compromis -
dat ging over een volksinitiatief. Wat we binnengehaald hebben is een
bij wet vastgelegd recht op een correctief referendum en laten we dat
vooral niet vergeten.

Tot slot, je begon je reactie met de stelling dat gemeenschapsdenken
moeilijk kan zonder overheid. Niet voor niets stelt Trouw - citerende
een onderzoek van een universiteit - overheid en gemeenschapsdenken
naast elkaar en niet op elkaar. Het huwelijk tussen twee mensen vormt
een gemeenschap. Iedere vereniging vormt een gemeenschap. Iedere
afzonderlijke gemeenschap heeft een eigen bestuur, ook als er geen
formeel bestuur is. Heel lang terug in de discussie op deze lijst poogde
ik een gedachtenexperiment. Het leverde nogal vijandige reacties op. De
vraag bij die discussie was: is een gemeenschap mogelijk zonder bestuur
(zonder overheid), en specifieker kunnen twee volwassen mensen afspraken
met elkaar maken over hoe samen te leven.

Mijn beeld van de huidige Nederlandse situatie is er een van een
overmatig centralistische overheid, die gemeenten misbruikt als filialen
van de Rijksoverheid. Vorige week in de Rode Hoed bij het door de NRC
het Handelsblad georganiseerde debat over Het Nationale Chagrijn hield
Bram Peper een gloedvol betoog met een stem alsof ie zojuist een
voetbalstadion had toegesproken over inperking van de 'macht' van de
Rijksoverheid over de gemeenten. Bram Peper bepleitte het gunnen aan
gemeenten van een eigenstandige belastingbasis. Het leek wel alsof ie
mijn bijdrage over Zelfbestuur op deze lijst gespeld had. Ik houd het er
maar op dat de onafhankelijke geest van Bram Peper onafhankelijk op
hetzelfde idee was gekomen. Bij de uitleiding door Paul Scheffer nam
deze broodschrijver en brooddebater Bram Peper de maat met de vraag:
'Waarom leg je hier geen verantwoording af over de 12 jaar dat je
Burgemeester van de grootste havenstad ter wereld was?' Impliciet
beschuldigde Paul Scheffer Bram Peper voor het creëren van de
voedingsbodem voor het ontstaan van het verschijnsel van die profeet met
valse toon.

Je stelling dat Paars de minstbedeelden hebben laten zitten bestrijd ik:
het is pertinent onjuist. De minstbedeelden waren voor een groot deel
werkloos. De economische bloei, de werkgelegenheidsgroei, de
vermindering van de werkloosheid, en niet in de laatste plaats de De
Grave-banen (ze verdienen niet de naam Melkert-banen) hebben heel wat
minstbedeelden aan werk én inkomen(svooruitgang) geholpen. De
minstbedeelden kunnen niet stellen dat ze er nu (gemeten als groep)
slechter voorstaan dan 8 jaar geleden, integendeel. Wel erken ik een
probleem in een toename van het aantal dak- en thuislozen. Dat is echter
een groep met veelal een complex aan problemen, niet in de laatste
plaats voor 90% te wijten aan alcohol- en drugsmisbruik, gecombineerd
veelal met psychiatrische stoornissen. De drukte en de jachtigheid in
onze samenleving valt deze groep zwaar te moede, ze trekken het niet. 

Het meest trieste is dat degenen die eraan zouden willen ontsnappen van
het kastje naar de muur gestuurd worden bij de 'officiële instanties'.
En zelfs het Leger des Heils vraagt ze - als tegenprestatie voor een
langduriger verblijf dan enkele dagen - om hun 'loon' (uitkering) in te
leveren, mee te werken aan corvee, in ruil voor onderdak, driemaal daags
een maaltijd, eenmaal per dag een warm bad en schone kleren. Velen van
die 'minstbedeelden' weigeren dat vriendelijk en beleefd: zij zijn te
zeer gesteld op hun 'vrijheid'. Bijvoorbeeld om hun 'loon' om te zetten
in alcohol of andere drugs voor een aangename roes om de stress van de
samenleving te vergeten. Zo makkelijk ligt het dus allemaal niet.

Tot slot Elbert, het zijn jouw woorden 'afzetten' en 'aanleunen'. D66
heeft een eigen positie. De positie in het plaatje is helder en
duidelijk. Uit strategische en tactische overwegingen zouden we kunnen
overwegen gelet op de posities van andere partijen in het plaatje een
andere positie in het plaatje te kunnen verkiezen boven de huidige
positie. We kunnen er ook voor kiezen te blijven staan waar we staan. 

Zie jij iets in een coalitie PvdA, CDA en D66 soms? Ten opzichte van
Paars zal die coalitie (indien ze een meerderheid haalt) een wat
socialere koers varen, maar misschien net iets minder liberaal,
tenminste afgaande op het plaatje dat ik schetste. Gelet op de laatste
peilingen zou daar een vierde partij bij moeten. Als je naar het plaatje
kijkt ligt de SP dichter bij het hart van die coalitie dan Groen Links.
Vanuit een heel andere kant van die driehoek ligt Leefbaar Nederland
niet zo ver weg. En kijk nou eens echt strategisch: Leefbaar Nederland
ligt in het plaatje een heel stuk dichter bij D66 dan de SP of Groen
Links. Mét Leefbaar Nederland bij de coalitie van PvdA, CDA en D66 zal
de koers heel wat liberaler zijn dan zonder Leefbaar Nederland, of met
de SP of Groen Links. Wat betreft de sociale component van die coalitie
zal dat niet veel afwijken van Paars. Als je dat voor elkaar krijgt
kunnen journalisten schrijven: D66 ruilt de VVD in voor de combinatie
van Leefbaar Nederland en het CDA. De vraag is of D66 wel verder wil met
de PvdA ...

Met vriendelijke groeten,

Ad Huikeshoven
Vondelstraat 33
2513 EN  's-Gravenhage
telefoon/fax +31(070)3608510

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********