Het Parool: Nieuwe onthullingen Zorrequieta

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron:   Het Parool
Datum:  10 maart 2001
Auteur: Rene ter Steege
URL:    http://www.parool.nl/actueel/lunchnieuws/360022601.html


Schoonvader, fan van vuil proces
--------------------------------

BUENOS AIRES - Voor een apolitieke technocraat tijdens de laatste
militaire dictatuur in Argentinie, heeft Jorge Zorreguieta nogal wat
ferme ideologische uitspraken gedaan.

Tijdens speeches riep de mogelijk aanstaande schoonvader van
kroonprins Willem-Alexander zijn gehoor meer dan eens op tot steun aan
het Proceso de Reorganizacion Nacional, zoals het regime van generaal
Jorge Videla zich noemde na de coup van 24 maart 1976.

'Er begint een nieuwe etappe in het Proceso,' zei Zorreguieta in
1981 bij zijn afscheid als onderminister van landbouw. 'Een nieuwe
ploeg van patriottische, hardwerkende mensen treedt aan, ter
verzekering van het succes van generaal Viola en van het vaderland.'
Viola was de opvolger van Videla.

Kort tevoren, bij de opening van een landbouwtentoonstelling in de
stad Rosario, had hij de loftrompet gestoken over het leger. 'Ik neem
de gelegenheid te baat voor een hommage aan onze strijdkrachten,
dankzij welke wij nu in Argentinie leven in vrede en veiligheid. Veel
leden van de strijdkrachten aarzelden niet hun leven te geven voor de
grootheid van ons vaderland.'

Zorreguieta onderschrijft hier de officiele lezing van destijds dat de
strijdkrachten een oorlog voeren tegen de linkse 'subversie'. Volgens
de toenmalige Amerikaanse president Jimmy Carter echter, gingen ze
zich te buiten aan een wrede mensenjacht.

De hier genoemde uitspraken van Jorge Zorreguieta zijn te vinden in
het archief van de Argentijnse krant La Nacion, het dagblad dat prins
Willem-Alexander deze week onder de aandacht van de Nederlandse media
bracht, als mogelijkheid om een 'completer' beeld te krijgen en dus te
geven.

'Het Proceso,' zei Zorreguieta in de stad Tucuman, 'verenigt de
beste mannen en vrouwen van onze republiek. We moeten vasthouden aan
de richtlijnen zoals vastgelegd door onze strijdkrachten.'

Zorreguieta's rechterhand op het ministerie, ene dr. A. Madariaga, zei
in 1979 bij zijn afscheidstoespraak in het bijzijn van zijn superieur:
'Onze landbouwpolitiek speelt een voorhoederol in het Proceso
National. De afgelopen drie jaren was sprake van recordoogsten in de
Argentijnse geschiedenis.'

Argentijnse kranten gebruiken verschillende titels voor Zorreguieta:
secretaris of ondersecretaris van landbouw en veeteelt, en ook wel
Ministro. Hij was kaderlid van het team rondom superminister Jose
Martinez de Hoz.

Volgens het weekblad Veintides was Zorreguieta ook 'adviseur' van
militaire regimes in de jaren zestig, zoals geleid door de generaals
Juan Carlos Ongania en Alejandro de Lanusse. Laatstgenoemde is de
Argentijnse geschiedenis ingegaan als de man die bevel gaf tot de
'nacht van de lange stokken', de harde repressie aan de universiteiten.

Uit de archieven van La Nacion blijkt dat Zorreguieta als minister een
druk leven leidde. Hij reisde de hele wereld af. Niets wijst erop dat
hij in Europa of elders werd aangesproken op de gruweldaden die toen
in Argentinie werden begaan. Dat kan liggen aan de (zelf)censuur, maar
waarschijnlijker is dat hij er weinig mee werd lastig gevallen.

Zorreguieta had eerder ervaring in het stilzitten terwijl hij werd
geschoren. Dat was toen hij in Washington moest uitleggen waarom
Argentinie niet meedeed aan de Amerikaanse graanboycot tegen de
Sovjet-Unie, als straf voor de invasie in Afganistan. Argentinie deed
toen superzaken met Moskou, dat het prima kon vinden met het regime in
het Buenos Aires.

De eerder genoemde uitspraken, voornamelijk afkomstig uit La Nacion,
lopen volstrekt in de pas met de toen heersende ideologie en zijn om
die reden niet erg schokkend. Maar nu in Argentinie de herdenking
nadert van de 25ste verjaardag van de coup, en iedereen weet wat het
eufemisme Proceso inhield, zal Zorreguieta wensen dat hij destijds een
toontje lager had gezongen.

In Argentinie kijkt men wat vreemd aan tegen het typisch Nederlandse
debat over de rol van Zorreguieta. 'Hij was geen schurk en heeft geen
bloed aan zijn handen,' aldus de schrijver-journalist Vicente
Muleiro, co-auteur van het onlangs verschenen boek El Dictador, over
Jorge Videla.

Deze week trad in Argentinie de zoveelste minister van Economie en
Financien aan, Ricardo Lopez Murphy. Zoals een Argentijnse minister
betaamt, beschikt hij over een enorme staf. Kaderlid daarvan is ene
Manuel Solanet, destijds eveneens een medewerker van Zorreguieta's
hoogste baas Martinez de Hoz. 'De man van de dictatuur' schrijft de
krant Pagina 12 over die topadviseur van de nieuwe minister. Verder is
geen enkele krant geinteresseerd in diens verleden, of in dat van
Zorreguieta.

Schouderophalend doet Louis Moreno Ocampo de verhalen af dat
Zorreguieta enkele maanden voor de coup zou hebben geroepen dat het
bewind van Isabel Peron hoe dan ook ten val moest worden gebracht.
'Dat had hij dan gemeen met de meeste Argentijnen,' aldus Moreno
Ocampo. Hij was in 1985 een van de aanklagers in het proces tegen de
juntaleden.

Niet alleen de oligarchen, maar ook democratische politici,
vakbondsleiders, zelfs liberale Argentijnen als Jacobo Timerman en de
Argentijnse communistische partij, vonden dat het leger een einde
moest maken aan de volstrekte anarchie die Argentinie toen in zijn
greep had, herinnert Moreno Ocampo zich. Videla's putsch werd
aanvankelijk met opluchting begroet in brede lagen van de bevolking,
maar gaandeweg kon iedereen weten dat het middel erger was dan de
kwaal. Moreno Ocampo: 'De coup van 1976 luidde de ergste dictatuur in
die Argentinie ooit heeft gekend, de ergste waarschijnlijk die ooit in
Latijns-Amerika heeft bestaan.'

Voorstanders van berechting van Zorreguieta, of in elk geval van een
onderzoek naar zijn rol, zijn in Argentinie alleen te vinden in
kringen van mensenrechtenorganisaties. Uiterst linkse of links-
peronistische burgers vinden burgerministers als Martinez de Hoz
of Zorreguieta minstens zo schuldig als de Videla's, Viola's en
Galtieri's.

In die kringen maakt men er vooral een ideologische kwestie van.
'Zorreguieta was de employe van de grootgrondbezitters, de ware
opdrachtgevers tot de coup,' vindt Miguel Bonasso, destijds kaderlid
van de links-peronistische verzetsbeweging Montoneros. Bonasso, ook
een succesvol schrijver, vindt overigens dat er hooguit circumstancial
evidence bestaat dat Zorreguieta nader betrokken was bij de
voorbereidingen van de putsch van Videla.

Heeft Jorge Zorreguieta ervoor gezorgd dat een kennis, een leraar uit
Santa Rosa, hoofdstad van de provincie La Pampa, werd bevrijd uit een
militaire gevangenis, annex concentratiekamp? Juan Alemann, collega-
minister van Zorreguieta tijdens de dictatuur, beweert het stellig.
'Die man zat vast in de legerbasis Campo de Mayo. Zorreguieta kreeg
hem vrij. Een sterk staaltje. Zelf heb ik zoiets ooit ook geprobeerd,
maar ik kreeg nul op rekest van de militairen,' aldus Alemann.

Miguel Bonasso is niet onder de indruk: 'Als dat waar is, heeft
Zorreguieta dus niets ondernomen om andere ontvoerde onschuldige
burgers te redden van hun vreselijk lot.'

--------
(c) 2001 PCM

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********