Bestuurlijke samenwerking en democratische controle

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.rfv.nl/rob/adviezen/adviezen.html

"
Bestuurlijke samenwerking en democratische controle

Korte samenvatting
Het aantal samenwerkingsverbanden waarin overheden onderling of
overheden met private partijen samenwerken neemt in aantal en in
variëteit toe. Veelal treden privaatrechtelijke vormen van samenwerking
(zoals  bijvoorbeeld bestuursakkoorden, PPS, of contracten) daarbij in
de plaats van samenwerking op  publiekrechtelijke basis (Wet
gemeenschappelijke regelingen, Wgr). De toename en differentiatie van
het aantal
samenwerkingsverbanden maken ook de vraag naar de mogelijkheden en
wenselijkheden van democratische controle bij deze vormen van bestuur
actueel.

Er is een aantal basiselementen van democratische controle te
onderscheiden: zaken die, ongeacht de concrete vorm van bestuurlijke
samenwerking, telkens weer overdacht en vormgegeven moeten worden. Bij
het inrichten van democratische controlestructuren en -processen dienen
vier zaken goed geregeld te zijn:

     de invloed van alle relevante belanghebbenden (dus niet alleen van
de burger, een  verantwoordelijke minister of het parlement)
     de afbakening van verantwoordelijkheden (inclusief een manier voor
conflictregulering);
     de verantwoording over financiën en prestaties
(informatievoorziening);
     mogelijkheden tot bijsturing en interventie door belanghebbenden.

De vier elementen maken duidelijk dat niet alleen de klassieke
vertegenwoordigingsvraagstukken (‘representatie’), maar ook sturings- en
beïnvloedingsmogelijkheden en informatievoorziening tot de wezenlijke
onderdelen van democratische controle behoren.

De democratische controle is er bij gebaat dat ook voordat de feitelijke
samen-werking op gang komt duidelijkheid bestaat over het hoe en waarom
van de gekozen vorm, en van de publieke belangen die in het  geding
zijn. Ook zou een expliciete en openbare afweging gemaakt moeten worden
van de voor- en nadelen en (verwachte) meerwaarde van de gekozen vorm
van bestuurlijke samenwerking.

Vanuit het oogpunt van democratische controle is het noodzakelijk dat
duidelijk is wie
belanghebbenden zijn en hoe zij een plaats krijgen in de formele
structuur (zeggenschap,
recht op informatie, mogelijkheden invloed uit te oefenen) etc.
Daarnaast moeten verantwoordelijkheden en verantwoor-dingsverplichtingen
goed geregeld zijn.

Ook al is er sprake van een democratische cultuur, een democratische
structuur en democratische processen, dan nog doet zich in de praktijk
van bestuurlijke samenwerking een aantal keuzemomenten voor waarbij de
uitoefening van de democratische controle voor dilemma’s komt te staan:

     de afweging tussen eigen belang en collectief belang in een
samenwerkingsverband;
     integrale versus functionele afwegingen binnen een
samenwerkingsverband;
     de verschillende rollen die de overheid binnen een
samenwerkingsverband speelt.

In zijn adviezen wijst de Raad ondermeer op het belang van goede
informatievoorziening, manieren voor conflictbeslechting en op de
noodzaak van externe toetsing op het functioneren van bestuurlijke
samenwerkingsverbanden. Ook wordt het belang van goede afspraken over
binding, terugkoppeling en interventie benadrukt. Tot slot heeft de Raad
een checklist voor democratische controle bij bestuurlijke samenwerking
ontwikkeld. Deze lijst met aandachtspunten kan een handreiking zijn bij
het inrichten van de democratische controle bij bestuurlijke
samenwerking.


U kunt dit advies als Pdf-bestand downloaden
http://www.rfv.nl/rob/adviezen/adviezen.html
"

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********