Nuancering Oostenrijk

[Kaj Leers]

Yoho,

Een aantal weken (lees: issues) terug stond in Vrij Nederland een nogal
ontluisterend artikel over de politiek in Oostenrijk. Wat bleek:
discriminatie en ja zelfs een zeer lichte vorm van fascisme zijn al sinds
het eind van de Tweede Wereldoorlog gemeengoed in de Oostenrijkse politiek.
Allerhande maatregelen waarvan zelfs Bolkestein zoiets zou hebben van 'nou,
nou...' zijn in dat land, met instemming van de meerderheid van het
electoraat, door de afgelopen vijftig jaar genomen. Zo kent Oostenrijk zo
ongeveer de strengste immigratie-wetten van Europa, wilden de OVP en SPO
eerst garanties van de Hongaarse en Duitse regeringen dat de DDR-burgers,
die in 1989 door het Hongaarse 'gat' in het IJzeren Gordijn Oostenrijk
binnenkwamen, niet zouden blijven, sloot het zijn grenzen met Slovenie
vanaf dag 1 van de Joegoslavische burgeroorlog(en) om te voorkomen dat
berooide vluchtelingen Oostenrijk binnen zouden komen, etc. etc. (De lijst
in Vrij Nederland was nog langer, maar kan 'm niet zo goed meer voor de
geest halen.)

Bevreemdender is dat zowel de OVP als de SPO al die tijd al in het zadel
werden gehouden door een bizar politiek stelsel: het
'schaduwregering'-systeem. Dit werkt(e) zo: de parlementsleden van de OVP
en SPO kwamen samen, en bedisselden met elkaar in achterkamers een
wetsvoorstel. Over dit wetsvoorstel werd niet en publique overlegd noch
gedebatteerd, maar - zodra het voorstel dan eenmaal klaar was - via
diezelfde achterkamers doorgegeven aan het kabinet. Zij presenteerde het
dan in het parlement alsof het een eigen wetsvoorstel was (dus een
kabinets-initiatief) en binnen tien minuten werd het voorstel door het
parlement geloodst. De 2 grootste fracties hadden er immers al lang
overeenstemming over. Hiermee werd en wordt iedere oppositie de facto de
mond gesnoerd. Door deze parlementaire overmacht werden tegenstemmen dan
ook niet vaak gehoord, en de media - immers volledig ingebed in hetzij de
OVP, hetzij de SPO - berichtte dan ook nauwelijks over de oppositie, en
haar ideeen. Gevolg is dat linkse of sociaal-liberale partijen bijvoorbeeld
nooit echt in het geweer hebben kunnen komen tegen het soms extreme
nationalisme in de Oostenrijkse politiek. Kan ook niet anders; in
tegenstelling tot Duitsland is de denazificatie in Oostenrijk na W.O II
nooit echt van de grond gekomen, en een grondwet bestaat in dat land dan
ook niet. (Nalatenschap van Dolfuss, plus het feit dat er - na het
uiteenvallen van het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije in 1919 - nooit is
nagedacht over zoiets.)

Waar de FPO in beginsel tegen strijdt, is het verstikkende 'democratische'
systeem zoals beschreven hierboven. Dat een (groot?) aantal personen in die
partij er persoonlijk nogal fascistische ideeen op nahouden, is uiteraard
beschamend en riskant, maar interessant wordt het pas als je de gemiddelde
Oostenrijker vraagt hoe hij/zij denkt over dat fascistische gedachtengoed;
het antwoord is meestal nogal vaag en verward, omdat de gemiddelde
Oostenrijker puur qua politieke programma's weinig verschillen ziet tussen
de OVP, SPO en FPO op dat punt. De Oostenrijker maakt zich dan ook niet zo
druk om alle reacties die vanuit het buitenland Oostenrijk binnenstromen,
of zelfs dat de FPO daadwerkelijk fascistisch zou zijn; hij/zij is meer
geinteresseerd in de FPO als breekijzer die het land moet gaan
democratiseren, en de oude machtsstructuur van enkele partijen die elkaar
willens en wetens in balans houden (hielden?), doorbreekt. De meetlat bij
de vraag 'Wanneer is een politieke partij fascistisch?' ligt in Oostenrijk
gewoon een flink stuk hoger. Resultaat van Systeem + Mentaliteit +
Cultureel/Nationaal Gedachtengoed = Vorming door geschiedenis. (Of zoiets.)

Wat de FPO - in ieder geval m.b.t. het buitenland - heeft bereikt, is dat
de buitenlandse pers & politiek nu, 81 jaar na het ontstaan van de
republiek Oostenrijk, eindelijk eens de schijnwerpers op dat land richten
en denken: 'Hee... Wat hebben we daar al die tijd onaangeroerd laten
sudderen?' Want voor iedereen het (voor het gemak) vergeet: de dictator
Dolfuss, met wie Hitler de Anschluss regelde, werd ooit 'democratisch'
gekozen.

Daar had men in de EU wat mij betreft al veeeeeeeel eerder over
mogen/moeten nadenken.


Grtz,

Kaj Leers.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********