Geweld & Media (was: geweld&omroep(wet))

[Chido Houbraken]

Onderstaand een poging om deze discussie een andere wending te geven.
Het is een mailtje dat ik aan het begin van deze discussie geschreven, maar
uiteindelijk niet opgestuurd, heb. Sommige dingen zijn al bediscussieerd,
maar kunnen wat mij betreft toch weer eens onder de aandacht gebracht worden.
Let wel: onderstaande berust voornamelijk om eigen ervaring.

Bij deze:

William Oosterwijk schreef:
>Geweld is van alle tijden. Groepsgedrag bij jongeren is van alle tijden.
>Maar uitingen van jongerengeweld die de dood tot gevolg hebben zijn nieuw,
>zijn van deze tijd.

Definieer 'van deze tijd'. Bedoel je daarmee de laatste 6000 jaar, dan ben ik
het waarschijnlijk met je eens. Groepsgedrag van jongeren met gebruik van
dodelijk geweld is al zo oud als de menselijke beschaving en zal vermoedelijk
wel altijd blijven bestaan. Lees de justitiele strafrechtelijke bronnen (in
Nederland goed te volgen vanaf de 14e eeuw) er maar op na.
Voorbeeldje:
In januari 1999 werd de 100ste sterfdag van de Leidse hoogleraar vaderlandse
geschiedenis Fruin (in kleine kring) herdacht. Als gevolg daarvan kreeg ik
een kopie van een pagina uit het Leidsch Dagblad van 100 jaar geleden onder
ogen met daarop het verslag van de begrafenis. Op dezelfde pagina stonden een
aantal politieberichten en verslagen over 19e eeuws zinloos geweld, waardoor
ik het idee kreeg dat er weinig veranderd was. Dit speelde zich af op pagina
3. Een bericht ging over een ruzie op straat, na het sluiten van de kroeg,
waarbij persoon A het oog van persoon B bewerkte met het pootje van een
afgebroken jeneverglaasje. De ruzie ging nergens over. Een ander bericht ging
over een vechtpartij tussen Leiden en Den Haag in een treinwagon, waarbij 3
'sujetten' een conducteur en een reiziger neerstaken, omdat de eerste eiste
dat de 3 sujetten een kaartje bij hem kochten (ze reisden zwart). Klinkt
bekend, he? Honderd jaar geleden en toch zo dicht bij...

Het verschil is dat het door een goed ontwikkelde massacultuur en 8
landelijke televisiezenders die niet voor elkaar onder willen doen nu continu
in beeld en geluid over de buis komt rollen (ik bedoel dus de verslaggeving,
niet de series en films). Daardoor hoor je er zo vaak over, dat je denkt dat
het een nieuw verschijnsel is.
Ik herinner mij nog een geval eind jaren 70 van de vorige eeuw in het dorp
waar ik opgegroeid ben (in zuid-oost Drenthe) waarbij een meisje bij het
verlaten van een discotheek lastig gevallen werd door 4 jongens. Een 5e
jongen schoot haar te hulp met als gevolg dat hij gruwelijk bewerkt werd met
fietskettingen (toen een geliefd wapen onder tuig), schoenneuzen en zelfs
sigaretten. De jongen is een dag later aan zijn verwondingen overleden. Ik
weet heel zeker dat dit nieuws de landelijke media niet gehaald heeft. Verder
dan (de voorganger van) het Nieuwsblad van het Noorden is het niet gekomen,
uitgezonderd misschien een eenmalig bericht in de Telegraaf. Dat zou nu wel
anders zijn.
Later heb ik nog eens aan een wachtcommandant van de politie ter plaatse
gevraagd of dit nu een incident was. Volgens zijn zeggen kwam dit soort - wat
nu heet: - 'zinloos geweld' gemiddeld eens in de 5 jaar voor. En dat op een
bevolking van 5000 zielen!

Verder had ik altijd het idee dat wat 'in de krant staat' maar het topje van
de ijsberg is. De vraag is of dat beeld wel klopt.
Zo had ik altijd het gevoel, op basis van de berichten, dat er toch wel een
paar duizend TBS-gevallen moeten zijn. Blijken het er 'maar' 900 te zijn!
Volgens mij heb ik de laatste 5 jaar zo goed als alle TBS-gevallen in de
krant gelezen (dus niet de officiele publicaties, maar gewoon berichtgeving).
Het zou me niets verbazen als ik de laatste paar jaar 90 procent van alle
moorden voorbij heb zien komen, vermoedelijk meedere keren (krant, tv, radio;
soms een paar keer per dag). Tja, dan ga je op den duur wel denken dat het
allemaal heel erg is geworden.


>De grenzenloosheid waarmee geweld wordt gepleegd vinden we overal ten
>voorbeeld; ieder dag gratis -of tegen een kleine vergoeding- verspeid in
>beeld en geluid. De samenleving klaagt, bij monde van haar bestuurders,
>over zinloos geweld, over normenloosheid. Komt er ondertussen niemand in
>dit land op de gedachte die zinloze verspreiding van zinloze voorbeelden
>van zinloos geweld gewoon eens met zinnige wetgeving op te lossen?
>William Oosterwijk
>D66 Drenthe

Kwam 'zinloos geweld' voor het tv-tijdperk niet voor? Zie boven. Waar lag het
toen aan? Geweldverheerlijkende boeken? Stoere verhalen van oud-strijders of
oudere broers? Of misschien wel 'gewoon' groepsgedrag. Pleegt een mens geen
geweld als het nooit geweld gezien of gehoord heeft? Ik betwijfel het. Ik
mocht vroeger geen geweld op de televisie zien van mijn moeder, want dat was
slecht voor mijn tere kindergeestje (het tijdperk van de maakbare
samenleving/individu). Mijn vrienden mochten dat wel. Geen van hen is
gewelddadig geworden (ik overigens ook niet, geloof ik). Zou het misschien
een combinatie van individuele en maatschappelijke factoren zijn die maakt
dat de ene mens over gaat tot gewelddadig (groeps)gedrag en de ander niet? En
is het televisie-aanbod daarbij een doorslaggevend factor? Misschien. Als er
geen televisie zou zijn, zou er dan een andere zgn. doorslaggevende factor
naar boven komen? Vermoedelijk.
Dus wat gaan we doen: symptoombestrijden of de kwaal terugdringen?

Met vriendelijke groet,

Chido Houbraken
C.Houbraken at Hilversum.nl

Dit bericht wordt door de opsteller beschouwd als persoonlijke
correspondentie en dient als zodanig behandeld te worden.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********