Met verve: afschaffing stedelijke democratie gekeerd

[henk vreekamp]

Beste zwijgende lijsters,

De weinig kritische houding tegenover een actuele zaak als de TB (Tweedeling
Borst) vormt voor mij, 2e adjunct-penningmeester van de Ned. Bond van
Aardappeltransporteurs per Caravan (NBAC), de aanleiding, meneer de
voorzitter, om gedurende mijn eerste dagpauze, het woord tot U te richten.
Het gaat over een ernstige zaak: het intellectueel gehalte van ons
uitzendbureau Opschudding. Ik neem de vrijheid U een lokaal geval voor te
leggen.

Afgelopen dinsdag besprak de Utrechtse afdeling een voorstudie t.b.v.
ledenvergadering en raadsfractie, geheten 'Wijkgericht werken'. Alom is er
kritiek op het typisch Utrechtse model van bestuurlijke decentralisatie:
wijkbureaus voor de inbreng van burgers, maar uiteindelijke beslissing door
de centrale gemeenteraad en uitvoering door centrale, stedelijke diensten.
Zoals elk model, kraakt ook deze constructie. Maar minder erg dan het
deelraad-gedoe te Amsterdam. Dus ten principale heeft niemand behoefte aan
grootscheepse verandering, maar wel aan verbetering. Zoals het laten kiezen
van de wijkraadsleden. Wel nu.

De plaatselijke voorzitter, een jurist bekwaam in communicatie, had het plan
opgevat om enkele jongeren, waaronder menig Opschudder, aan zich, althans
het bestuur, althans aan de afdeling te binden door hen te vragen om een
discussierapport uit te brengen. Na vaardige studie resulteerde dat in een
lijst van sterke en zwakke punten van het huidige bestuursmodel - punten,
welke bij navraag voornamelijk geput waren uit een reeds bestaand
gemeentelijk onderzoeksrapport. De wijkmanagers van de 8 districten handelen
hybride richting raad en burgers, op de uitvoering van plannen heeft zelfs
de wijkmanager geen invloed meer, ze worden te autonoom en ze raken
overbelast. Ik voeg daar nog aan toe: mede doordat het personeel van
wijkbureaus in overwegende mate tot de categorie afgeschoven-ambtenaar
behoort.

Zulks vormde voor de Werkgroep Wijkgericht Werken - de naam refereert aan de
B&W notitie terzake - te komen met enkele ferme standpunten:
- behoud van model van politieke decentralisatie (zwaartepunt bij
gemeenteraad), verkiezing van de wijkraadsleden, afspreken wat benedenwijkse
zaken zijn en die in eerste instantie door de wijkraad laten bepalen, maar
tegelijk behoud van de uitvoering door centrale diensten. Het laatste dient
verdergaande bureaucratisering te stoppen of te voorkomen.

Tot zover was er weinig aan de hand. Maar welke randvoorwaarden schiepen
onze Opschudders? Je wreef je ogen uit - en met mij vele andere jonge en
oude leden, waaronder alom geachte. Het stond er echt: als er gekozen
wijkraden zouden komen, dienden de inspraak en de als zodanig fungerende
informatie-avonden te worden afgeschaft. Ja ja, ik zie het krantebericht
al: 'De NBAC wil inspraak afschaffen'. Weinig realistisch, want het wordt
dan weer afgedwongen, en desastreus voor het imago. De tweede
randvoorwaarden was nog doldriester: wijkraadkandidaten moesten voortaan
'a-politiek' zijn, want het wijkbelang gaat voor en raakt geen breder
politieke problemen. Hierover viel driekwart van de ledenvergadering, de
Opschudders hielden van schrik de mond. Wat wil u? Mensen verbieden zich te
kandideren omdat ze een one-issue club vertegenwoordigen, lid zijn van een
politieke partij, of wilt u een model als gedurende het Italiaanse en
Spaanse fascisme dat alleen vertegenwoordigers van huisvaders, onderdanige
moeders, industriebazen als volksvertegenwoordiger dulde?

Zonder stemming verdween de aldus door elkaar geschudde nota in de
prullebak.

Ja ja, en wat heb ik als 2e adjunct-penningmeester hieraan nog toe te
voegen? Wel, het getoonde mensbeeld benauwt mij: men gaat kennelijk uit van
een lege mens, zonder belang of cultuur, zonder geschiedenis. Technocraten
willen de mens zien als radertje in een staatsmachine, als domme chip in een
stemmachine. En dit, meneer de voorzitter, bangt mij het meest. En verder
wil ik geen krachttermen bezigen.

Met verve vraag ik U, kent u nog meer van zulke leeghoofden met academische
titel? Zijn zij nog lid?

Henk Vreekamp, Utrecht