Arbeidsmarktpositie ambtenaren en trendvolgers: douane

[henk vreekamp]

Beste Lijsters,

De hoogconjunctuur duurt misschien nog even, de Kondratief
laagconjunctuurgolf laat misschien nog een, twee jaar op zich wachten. En
intussen zucht de overheid qua personeelsbeleid onder het Accoord van
Wassenaar 1982.

De rijksambtenaren zuchten onder een enorme hoeveelheid vrije dagen,
resultaat van de afkoop van loonsverhoging. Leraren geven er de brui aan,
mede omdat ouders hun kinderen niet in de hand houden. Ook andere
trendvolgers als in de gezondheidszorg lopen bij bosjes weg - de
particuliere arbeidsmarkt lokt. Geprivatiseerde directeur verhogen
eigenhandig hun vergoeding met honderden procentjes.

Ja, daar gaat het Poldermodel. En potdorie, de FNV wil nu ineens 4 in plaats
van 3 procent verhoging.

Gevolg is wel dat de kwaliteit van het overheidspersoneel sterk dalend is.
Ervaringen uit een hoek die nog buiten de publiciteit bleef: de douane. Je
hoort nog wel eens wat als je in kringen van 'ex-pats' verkeert.

Twee cases.

Iemand importeert zogenaamd 'inheems' toeristenspul uit Ghana. De douane te
Rotterdam weet er niet goed raad mee. De beambten herinneren zich hun
excursie als scholier naar het Tropenmuseum en zien gelijkenis met de
primitieve beeldjes aldaar. Vasthouden die containers, een tip naar De
Telegraaf en de chef zoekt een intellectueel, in casu een bijzonder
hoogleraar Afrikaanse archeologie. Resultaat: ja, misschien zit er wel een
echt archeologisch en gestolen stuk tussen. Je weet maar nooit. U weet wel,
corruptie teelt wierig te Afrika, niet waar. Maandenlang staat het spul in
de douaneloods. Na betaling van een verkapte bewaarsom komt de boel vrij.
Zonder anonimiteit zou de betrokken handelaar wel gedupeerd zijn.

- Intussen verschijnen er al jaren vakartikelen over de souvenirs als
concrete ontwikkelingshulp en als bijdrage aan de inheemse indititeit juist
dankzij het toerisme.

En dan het geval van de expat uit Frans Guyana, zoals bekend een overzeese
provincie van Frankrijk en via het Schengen Akkoord behorend tot de EU.
Zulks blijkt niet bekend bij diezelfde Rotterdamse douane. Als de expat na
een jarenlange klus terugkeert naar Nederland verstuurt'ie ook wat huisraad
per scheepskist, of, zoals onze Vlaamse zusters zeggen: 'koloniale koffer'.
Guyana, Cayenne, dat's buitenland denkt de te laagbetaalde dus onder het
restant domkoppen geworven ambtenaar. Hij belt: 'Meneer, die kist moet
worden ingeklaard. Er er zitten zeldzame spullen in. Ik zie een tropische
lampekap en vlinders uit het oerwoud'. De expat legt uit dat de douanier de
kist helemaal niet had mogen open maken omdat Cayenne EU is. Vrij verkeer,
weet u wel. Maar de domkop houdt aan en de expat reageert woedend: 'Dondert
u die kist maar in de haven!' Een half uur later belt de chef: 'Excuus voor
het openen, meneer. U kunt de kist ophalen'.

Prachtig toch, dat onderbetalen van amateurbureaucraatjes. Misschien zou een
drastische loonsverhoging toch kunnen leiden tot betere personeelswerving en
motivatie van reeds geworven ambtenaren. Hoeft De Telegraaf ook wat minder
Judasloon af te schuiven...

Misschien luidt het einde van het tweede kabinet Kok ook het einde van
Wassenaar in? Grappig dat marktwerking-fanaten nu ineens beginnen te klagen
over de 'varkenscyclus'. Hadden ze hun cursus marketing ook maar moeten
toepassen op de politiek!

Henk Vreekamp, Utrecht