Referendum

[Marc-Jan Ahne]

Afgelopen maandag stond in de Volkskrant een ingezonden stuk van Michel van
Hulten over het referendum. Zijn conclusie was dat het referendum in haar
huidige vorm alle drukte niet waard is. In zijn betoog gaat hij in op het
inhoudelijke referendumvoorstel, de drempels die te hoog zijn etc. Michel
vraagt zich af wat een D66 lid gezegd zou hebben wanneer je hem drie maanden
geleden zou hebben gevraagd of dit referendumvoorstel de moeite waard is.
Volgens Michel zou hierop het antwoord ontkennend zijn geweest. Alleen bij
absurde wetsvoorstellen zullen de betreffende drempels gehaald zullen worden
en noemt hierbij een voorbeeld dat de regering zou besluiten alle honden af
te schieten.

Ik denk dat veel leden van D66 het met Michel eens zullen zijn dat het
referendum zoals dit nu ingevoerd wordt niet een optimale vorm krijgt. Ook
ik had graag gezien dat er met lagere drempels gewerkt zou worden om het
daarmee makkelijker te maken een referendum uitgevoerd te krijgen en daarna
ook daadwerkelijk voldoende opkomst te krijgen om het rechtsgeldig te laten
zijn. Maar ik ben het niet eens met zijn diskwalificatie van de kiezer door
te zeggen dat alleen bij absurde voorstellen genoeg kiezers bereid zullen
zijn hun handtekening te plaatsen om daarmee een referendum te krijgen. Een
veel genoemd voorbeeld is in dit geval de plaatsing van kruisraketten in
Nederland, toen wist een vrij kleine groep mensen in zeer korte tijd bijna
een miljoen mensen voor een betoging naar Amsterdam te krijgen (en daarbij
ging het dus niet om een absurd voorstel zoals Michel die noemt).

Het gaat ook niet om de vraag of de leden van D66 drie maanden geleden
enthousiast waren over dit voorstel, het gaat om de afspraken die bij het
regeerakkoord gemaakt zijn. De vraag die je dus zou moeten stellen is of
deze fractie haar handtekening onder het regeerakkoord had willen zetten als
de betreffende passage over het referendum daar niet in had gestaan. Deze
vraag is door Thom de Graaf al voor de onderhandelingen met nee beantwoord.
D66 heeft dus dit akkoord getekend mede vanwege het referendum, en het was
dus een breekpunt (al schijn je dit in onderhandelingstijd niet te mogen
zeggen).

Wanneer nu de VVD op het laatste moment besluit deze overeenkomst niet na te
komen moet je daar je conclusies uit trekken. Als je de overeenkomst niet
was aangegaan zonder deze passage heb je dus alle reden om nu die
overeenkomst op te zeggen en daarmee uit de coalitie te stappen. Het is dan
overigens niet D66 die breekt, maar de VVD die zich een onbetrouwbaar
coalitiepartner toont.

Marc-Jan Ahne