Betalen voor de AVRO?

[Elwin Lammers]

In reactie op de bijdrage van Bert Bakker over fiscalisering van de
omroepbijdrage het volgende.

Ik heb echt nooit begrepen waarom ik een omroepbijdrage moet betalen voor
Tros Triviant en het AVRO equivalent daarvan. Het verschil met SBS6 en
Veronica ontgaat mij ten ene malen. Zonder de discussie over de
wenselijkheid van het al dan niet oprichten van een (1) kwaliteitsnet weer
te willen openen, denk ik dat ik toch wel kan stellen dat het onzin is de
burgers voor dit soort onzin geld uit de zak te kloppen. De manier waarop
dat geld geind wordt (via omroepbijdrage of belasting) is daarbij niet eens
van belang.

Als ik lees, in de mail van Bert Bakker, dat de niet-fiscalisering van de
omroepbijdrage alle Nederlanders gezamenlijk 60 miljoen gulden kost, dan
vraag ik me helemaal af waar we mee bezig zijn. Werkverschaffing voor
controle-ambtenaren?

Natuurlijk vind ik de onafhankelijkheid van de pers en de omroepen
belangrijk. Maar dat is ook te realiseren door een hele andere aanpak van
subsidiering van journalistiek waardevolle projecten (grote pot geld voor
langere tijd vastzetten en daar een onafhankelijke jury opzetten) of door
het contractueel vastleggen van een tien-jaren budget voor de omroepen
(waardoor een regering c,q, de politiek aanzienlijk minder vat krijgt op
concrete beleidsbeslissingen of de programmering.

Nog een laatste en aanvullend punt. Ik heb inmiddels enige jaren ervaring
als vrijwilliger bij VluchtelingenWerk achter de rug. Het is met de beste
wil van de wereld aan slecht tot niet-Nederlands sprekendende Somaliers of
Koerden uit te leggen waarom ze kabel ('this is for TV') en omroepbijdrage
('this is for TV' - 'I already paid TV') moeten betalen. Om nog maar te
zwijgen van waterschapheffingen en hoogheemraadsheffingen (die schandelijk
genoeg niet de kwijtscheldingsnormen van de gemeente volgen voor
bijstandsgerechtigden), maar dat terzijde. Eerder is op deze lijst al
terecht gezegd dat fiscalisering van de omroepbijdrage er in ieder geval
toe leidt dat uitkeringsgerechtigden, die het echt niet breed hebben, niet
meer met dit soort onzinnige regelingen opgezadeld worden. Overigens ben ik
ook van mening dat de waterschaps- en hoogheemraadschapsheffingen
gefiscaliseerd moeten worden (met als uitvoeringsorgaan de provincie), maar
ook dat terzijde.
Naar mijn idee is dat geen inkomenspolitiek bedrijven, maar het mensen in
een moeilijke positie niet moeilijker maken dan het toch al is.

Overigens vind ik het prijzenswaardig (en navolging verdienend) dat Bert
Bakker zo uitgebreid de moeite heeft genomen een notitie met voors en
tegens op te stellen zodat deelnemers aan de lijst hun mening kunnen geven
voordat de fractie haar standpunt bepaalt.

Met vriendelijke groeten,

Elwin Lammers


>1. Integratie van de omroepbijdrage in de algemene belastingheffing leidt
>natuurlijk tot spreiding van de bijdrage over alle belastingbetalers - en
>binnen de inkomstenbelasting tot meer progressie. Het is de vraag of dit in
>alle gevallen een voordeel is: er zijn wel meer dingen die we niet per
>inkomstenbelasting doen. D66 heeft zelfs als standpunt altijd gehuldigd dat
>tal van bijdragen, heffingen en subsidies zich juist minder lenen voor
>(directe) inkomenspolitiek, zoals de kinderbijslag, de ziektekostenpremie (in
>zeker opzicht), de omroepbijdrage, de eco-tax. Naar analogie van de
>omroepbijdrage zou je ook de vergelijking kunnen trekken met het abonnement
>voor de telefoon, voor de krant of voor de kabel. Denk verder ook aan de
>Onroerend-zaakbelasting. Bovendien: alles wat via de belastingen gaat, is ook
>weer onderhevig aan aftrekposten, die op zich weer uiteenlopen vanaf de
>premieheffing voor de volksverzekeringen tot en met de hypotheekrente.
>Met andere woorden: het is niet zo dat heffing via de belastingen altijd de
>voorkeur verdient, omdat er dan inkomenspolitiek mee kan worden bedreven. Dat
>leidt ook nog tot een steeds ondoorzichtiger totaal aan heffingen en
>bijdragen. Voorzover men echter inkomenspolitiek wil voeren, dan is de
>belastingheffing (en met name de loon- en inkomstenbelasting) daarvoor
>natuurlijk het aangewezen en primaire instrument.
>
>2. Natuurlijk is het een voordeel dat de perceptiekosten (de
inningskosten, de
>controlekosten e.d.) vervallen. Dat scheelt ongeveer 60 miljoen, als je
>althans de omroepbijdrage inderdaad volledig integreert in de
>belastingheffing, dus er ook geen herkenbare omroepbijdrage meer overblijft.
>Overigens is dit het argument waarom vorig jaar in het regeerakkoord is
>afgesproken dat een onderzoek zal worden gedaan naar fiscalisering; eventuele
>opbrengsten komen ten goede aan de jeugdzorg. Nou kan de jeugdzorg het geld
>goed gebruiken, en dat moet er dan ook komen (toevallig ook 60 miljoen). Maar
>het is zeer oneigenlijk om beide zaken aan elkaar te koppelen - die staan
>natuurlijk volstrekt los van elkaar.
>
>3. De overwegingen van partijen om voor fiscalisering te zijn lopen sterk
>uiteen: van inkomenspolitieke (pvda) tot overwegingen m.b.t. openbare
>financien (jaarlijkse afweging mogelijk tussen geld voor omroep of voor
>bejaardenhuizen), tot overwegingen van omroeppolitiek - via belastingmiddelen
>is eenvoudiger te korten op de ruimte voor de publieke omroep.
>
>4. Dat laatste is ook zeker reden voor de publieke omroep om voor handhaving
>van de omroepbijdrage te zijn. Zij wijst op de lage omroepbijdrage in
>Nederland (inderdaad: het laagst van Europa, Duitsland, Engeland heffen,
>hoewel het ook nog veel grotere landen zijn, twee keer zoveel).
>
>5. Maar er is nog een punt, en dat betreft de onafhankelijkheid van de
omroep.
>Overal in Europa wordt de omroep uit omroepbijdragen betaald - behalve in
>Spanje, maar daar wil men er snel toe overgaan. Reden: politiek en omroep
>horen op afstand van elkaar te staan. Ik was onlangs met een delegatie bij
het
>Duitse ZDF, en daar wees men met grote kracht op de noodzaak van die
>onafhankelijkheid, met de ervaringen in het Derde Rijk als achtergrond.
>
>Waar het toe leidt als onafhankelijkheid niet gewaarborgd is, zien we
>bijvoorbeeld in Belgie, waar de benoeming van een omroepvoorzitter een
>politieke zaak is, en bij wisseling van een regering de voorzitter ook
>wisselt. Dat riekt natuurlijk naar beinvloeding van de berichtgeving door de
>omroep. Dergelijke beinvloeding zien we telkenmale optreden, in tal van
>landen. In het verleden ook in Nederland. En zelfs zeer onlangs ontstond een
>discussie over de berichtgeving van Gerri Eickhof vanuit Belgrado. Eickhof
had
>veel meer begrip voor het Servische standpunt dan de meesten op dat moment.
>Zijn berichtgeving leidde tot een journalistieke discussie in Hilversum. Dat
>is op zich prima. In Engeland daarentegen leidde het tot een politieke
>discussie of een soortgelijke BBC-verslaggever niet uit Belgrado moest worden
>teruggehaald.
>Ook in Nederland hebben we in omroeppolitiek of in cultuurpolitiek
>soortgelijke discussies gehad. In de jaren '80 wilde minister Brinkman de
>PC-Hooftprijs niet toekennen aan Hugo Brandt Corstius, omdat diens
denkbeelden
>politiek niet correct genoeg waren. Nog eerder waren er tal van discussies
>over Hoepla, Zo is het toevallig ook nog 'ns een keer, Sjef van Oekel en vele
>andere programma's.
>Gelukkig lijkt die tijd in Nederland voorbij. Maar wie zegt ons dat over een
>aantal jaren -wanneer het CDA weer eens in een kabinet zit- dergelijke
>bewegingen niet opnieuw ontstaan. Bisschop Muskens riep laatst de politiek al
>op om te bewerkstelligen dat er een wekelijks, 4 uur durend armoedeprogramma
>zou komen op de publieke omroep.
>
>Bij dit alles komt nog dat we en via de Concessiewet en via de Raad van
>Bestuur toch al meer centrale opdrachten en centrale sturing regelen.
Prima op
>zich, maar het financiele instrument wordt daar dus nog eens aan toegevoegd.
>
>Dit alles heeft mij nog niet geleid tot de conclusie dat we fiscalisering
>moeten afwijzen, maar ook nog niet tot instemming. Met name zal van belang
>zijn hoe we onafhankelijkheid ook in de toekomst kunnen garanderen, ongeacht
>de financieringsvorm - of misschien is die financiering juist wel cruciaal.
>
>
>Kortom: stof te over. Ik houd mij zeer aanbevolen voor commentaar, en zal te
>zijner tijd over het standpunt van de fractie terug-communiceren.
>
>Groeten (en een goede vakantie voor wie daar inmiddels aan toe is),
>
>Bert Bakker.
>