Democratie

[Max Kok]

Een paar opmerkingen n.a.v. :Democratie" van Bart Slagter:


>De opkomst bij de laatste verkiezingen wordt steeds lager.

Politiek wordt ook steeds complexer. Het is voor mensen met een IQ beneden
de 120 bijna onmogelijk geworden met gefundeerde standpunten te komen. Denk
eens aan de Bijlmerenquête: een commissie studeert stevig op het onderwerp
en wordt, zeker in de publieke opinie, democratisch teruggefloten door de
rest van de kamer. Wat moet je dan als toeschouwer / kiezer ?
Het is ook een communicatieprobleem. Als Philips z'n CD-rewriters zo
verkocht als de doorsnee politieke partij z'n standpunten (en zeker D'66),
zouden ze ook weinig mensen bereiken. Het moet in korte, bondige, eerlijke
hapklare brokken, niet in de vorm van halve wetenschappelijke artikelen.

>En dan is er een partij die zich Democraten noemt, die erg bezig is
>zichzelf terug te vinden, maar daar tot nog toe niet erg in slaagt.

Het antwoord waar ik steeds meer naar neig, is dat het weinig met D'66 te
maken heeft maar van alles met het gedrag van de kiezer in de diverse
conjunctuurfasen. D'66 doet het gewoon beter in de neergaande fase van de
conjunctuur. Naar mijn schatting de fase (in de klassieke theorie) waarin de
rente z'n maximum heeft bereikt en daarna gaat dalen.
De fase waarin we nu zitten, hoogconjunctuur met een hoog
consumentenvertrouwen, is meer de fase waarin mensen vrijgeviger worden en
weer geld en mogelijkheden over hebben voor dat deel van de bevolking waar
het minder mee gaat. Een fase waarin partijen als Groen Links het goed doen,
waarin de zwevende kiezer meer gaat letten op de sociale gezichten van de
partijen. En dus GL + SP procentueel bijna net zo groot maakt als de PvdA
(zonder dat die er echt door verliest).

Naar mijn mening wordt D'66, ondanks de toevoeging sociaal aan liberaal,
door de kiezer niet ervaren als een partij die daadwerkelijk iets op sociaal
gebied wil veranderen, behoudens een aantal instrumentele veranderingen in
het staatsrecht. Dat zit misschien nog wel meer in het perspectief dat
D'66-kandidaten op dit soort problemen uitstralen, dan in het
beginselprogramma en in het gevoerde beleid op een aantal punten. (In een
eerdere mail schreef ik bv. dat het gebruiken van de term "socialisten" door
de D'66 lijsttrekker als de PvdA bedoeld wordt volgens mij niet bevorderlijk
is om twijfelende PvdA kiezers naar D'66 te trekken, integendeel).


Kortom, de trend is de andere kant op. Je kunt daarop reageren door de
partij de trend te laten volgen (je dus aanpassen aan een socialere
ondertoon) of de trend de partij te laten volgen (genoegen nemen met een
gehalveerd electoraat, niet morrelen aan je uitgangspunten maar wachten tot
de trend keert).
Ik vrees dat alle goedbedoelde maar "meer van hetzelfde" oplossingen de
komende jaren weinig effect zullen hebben.


Max Kok