Vernieuwing (was: Hardleers hoofdbestuur)

[Walther Schoonenberg]

VANDAAG IS OFFICIEEL DE STATUS VAN BESCHERMD STADSGEZICHT EEN FEIT

Hein van Meeteren schrijft:

>Deze voorstelling van zaken is lichtelijk overdreven. Het wonen op een
>woonboot is een dynamische en moderne woonvorm. Meer en meer wordt wonen op
>het water gelijkelijk gezien en behandeld als wonen op de vaste wal. De
>waterbewoners zijn  moderne urbane waterbeheerders: ze houden de grachten
>in de gaten en reinigen zo nodig het water. Verder voederen de
>waterbewoners de  bonte stoet watervogels die de Amsterdamse
>grachtenecologie voortbrengt. Ze plaatsen om niet groenvoorzieningen in de
>vorm van planten en bloemen, een lust voor het oog en een verrijking van de
>openbare ruimte.

Er zijn mensen die daar anders over denken en de rommel op en rond
"woonboten" geen lust voor het oog vinden en zeker geen verrijking van de
openbare ruimte. Zal ik eens wat foto's laten zien hoe de wallekant er bij
menige woonboot uitziet met truttige hekjes en tuintjes aan toe, terwijl je
daar eigenlijk langs het water had moeten kunnen lopen en de stad als stad
had moeten ervaren. Er is namelijk in die gevallen helemaal geen OPENBARE
ruimte meer, de ruimte is dan in beslag genomen voor persoonlijk gebruik.
Die "dynamische en moderne woonvorm" hoort niet thuis in het vandaag
officieel door de minister toegekende beschermd stadsgezicht gekenmerkt door
grachtenpanden aan grachten die voornamelijk als "sieraad deser stede" zijn
aangelegd. (Het is wat dat betreft opvallend dat de Heren- en Keizersgracht
altijd stenen bruggen hebben gehad zodat grote schepen er niet konden varen.
De Prinsengracht had daarentegen opklapbare bruggen. Zie: Stedebouw, De
Geschiedenis van de stad in de Nederlanden van 1500 tot heden, Ed Taverne &
Irmin Visser - red.)

>Het is lastig uw redenatie te volgen. U wilt een beschermd stadsgezicht,
>tegelijk pleit u voor een overbevaring van de grachten. Op warme lente -en
>(na)zomerdagen zijn de grachten het schouwspel van nautische opstoppingen.
>Honderden, soms duizenden rook-uitbrakende boten, bootjes, legervaartuigen,
>rondvaartboten, Kaagkruisers, Brasemer-jachten, waterfietsen, al of niet
>bevaren door bijna ontblote recreanten , maken de grachten tot een van de
>grootste waterverkeersopstoppingen van het land. Deze situatie is mijns
>inziens niet dynamisch, maar rampzalig, en heeft weinig te maken met
>beschermd stadsgezicht. De woonboten vormen een oase van rust in
>vergelijking met uw dynamische invulling.

Ik WIL geen beschermd stadsgezicht, sinds vandaag IS het beschermd
stadsgezicht een feit! Wat u overbevaring noemt, noem ik dynamisch gebruik
van de grachten. Wie is hier nu eigenlijk reactionair? Als je een oase van
rust wilt, moet je met je woonboot gaan liggen buiten de stad, waar
bovendien meer watervogels zijn. We hebben het hier over het historische
hart van de hoofdstad van Nederland. Het dynamisch gebruik van de grachten
door VARENDE boten staat niet los van het beschermd stadsgezicht, omdat dat
beter aansluit bij de beschermde stedenbouwkundige structuur zoals ik die
heb beschreven.

>Vraag me af wie die de `je' is in dit verhaal. Ik vermoed de walbewoner in
>zijn grachtenpand, die zich ergert aan de woonbootbewoners. Of is het
>jaloezie? In ieder geval krijg ik steeds meer de indruk dat uw actie zich
>baseert op een belangenstrijd tussen wal bewoners en woonbootbewoners. En
>uw standpunt komt van de wal, als het ware.Ware dit juist, dan ben ik blij
>dat de woonbootbewoners zich goed hebben georganiseerd.

Hoezo jaloezie? Jaloezie waarop? Nee, ik wil juist geen belangenstrijd. Het
gaat mij niet om het belang van walbewoners, maar om het algemeen belang van
de bescherming van de stedenbouwkundige structuur van het beschermd
stadsgezicht in het kader van de monumentenwet. Het is de taak van de
overheid door zorg voor te dragen.

>Elke woonvorm, overigens, is het ontrekken van ruimte aan de
>openbaarheid voor prive-gebruik. ooit waren de Amsterdamse grachten stille
>weilanden en polders, totdat particuliere kooplieden die ruimte in bezit
>namen en er hun koopmanshuizen neerzetten. ook dit was `privatisering' in
>uw uitleg. Ander voorbeeld: een flatgebouw wordt neergezet en in
>appartementen verkocht aan particulieren. waar de flat staat heeft ooit
>openbare ruimte gelegen. Privatiseren dus, in uw uitleg. Conclusie: elke
>private woonvorm is het in gebruik nemen voor particuliere bewoning van
>voorheen openbare ruimte. Je kan woonbootbewoners hierop geen uitzondering
>laten zijn. En je kan ze dit niet selectief verwijten.

Dit verhaal gaat volledig voorbij aan de bedoeling van het beschermd
stadsgezicht. Beschermd wordt, nogmaals, de specifieke stedenbouwkundige
structuur waarvan de grachtenhuizen, kades en bruggen wel onderdeel, maar de
woonboten geen onderdeel zijn en ook nooit zullen worden. Ze worden dan ook
niet genoemd in de toelichting op de toewijzing van de status van het
beschermd stadsgezicht, terwijl de te beschermen stedebouwkundige structuur
wel tot in de details wordt beschreven. Zie: Amsterdam binnen de
Singelgracht, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1988.

>Wat mij betreft mogen de rondvaartboten verdwijnen. Maar ik denk niet dat
>ik dat erdoor krijg bij Arda.

Rondvaartboten zijn prima, zolang ze niet te groot worden, niet te
lawaaierig zijn en niet teveel stinken. Wat een reactionaire opmerking
trouwens, om terug te komen op de oorspronkelijke discussie.

>Kwestie van opvatting. In de ogen van veel mensen hebben de woonboten van
>Amsterdam zich naadloos en harmonieus gevoegd in de stedenbouwkundige
>structuur van de grachtengordel. Ze vormen een integraal geheel, een lust
>voor het oog. Over smaak valt wel degelijk te twisten.

De mensen die dat zeggen getuigen ervan, sorry dat ik dat zeg, geen verstand
te hebben van de stedenbouwkundige structuur van de grachtengordel. Zoals ik
al hebben proberen aan te geven wordt juist de grote stedenbouwkundige
harmonie van de grachten verstoord door permanente bebouwingen op het water,
zeker als het om houten dozen op betonnen bakken gaat. Ik geloof dat de
argumenten zich beginnen te herhalen....

Walther Schoonenberg